Ο Αχιλλέας Τζάρτζανος προερχόταν από φτωχή οκταμελή οικογένεια (μοναχογιός με πέντε αδελφές) με πατέρα υφαντή και μητέρα παπλωματού, όπως γράφει ο καθηγητής Χρήστος Τσολάκης. Τελείωσε το Δημοτικό και το Σχολαρχείο στον Τύρναβο και το Γυμνάσιο στη Λάρισα με άριστα. Μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές του στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (είχε καθηγητή τον Γ. Ν. Χατζιδάκι), όπου αναγορεύθηκε (1900) αριστούχος διδάκτωρ της φιλολογίας, υπηρέτησε στην εκπαίδευση.
Σημειωτέον ότι ενώ ήταν φοιτητής της Φιλοσοφικής, το διάστημα 1890-1892, εργάστηκε ως βοηθός δάσκαλος σχολαρχείου στον Τύρναβο και στη Λάρισα. Υπηρέτησε ως ελληνοδιδάσκαλος στη Λάρισα και στην Αττική την περίοδο 1892-1900. Ως Σχολάρχης και καθηγητής Γυμνασίου και Διδασκαλείου στη Λάρισα (1901-1910). Το 1910 διορίστηκε καθηγητής στην Αθήνα (Βαρβάκειο και Μαράσλειο). Το 1911 παντρεύτηκε την αδελφή του Παναγή Λορεντζάτου, Αντωνία. Το 1914 έγινε Γενικός Επιθεωρητής της 1ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας. Την περίοδο 1917-1926 τοποθετήθηκε Εκπαιδευτικός Σύμβουλος. Έγραψε σειρά επιστημονικών πραγματειών, γλωσσικών, ιστορικών,λαογραφικών και διδακτικών βιβλίων. Το πιο γνωστό όμως και το σημαντικότερο τμήμα της εργασίας του αναφέρεται σε βασικά βοηθήματα για τη διδασκαλία της αρχαίας και της νέας ελληνικής γλώσσας.
Έργα
Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης (1931)
Συντακτικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης (1931)
Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσης (της απλής καθαρευούσης) [1930]
Λατινική Γραμματική (κυκλοφόρησε μετά το θάνατό του)
Τα προαναφερθέντα έργα από τη δεκαετία του '30 έως και πολύ πρόσφατα διδάσκονταν στη Μέαη Εκπαίδευση. Σήμερα ακόμη εξακολουθούν να αποτελούν έργα αναφοράς.
Νεοελληνική Σύνταξις (της Κοινής Δημοτικής) [σε δύο τόμους, 1η έκδοση 1928, 2η έκδοση εμπλουτισμένη 1946 (ο 1ος τόμος) και 1953 (ο δεύτερος τόμος)]
Το opus magnum του Τζάρτζανου και η μοναδική με επιστημονικές προδιαγραφές παρουσίαση των συντακτικών κανόνων της γλώσσας μας. Στο έργο αυτό εργάστηκε αρκετά χρόνια, άρχισε δε να το γράφει το 1925 ενώ βρισκόταν σε σανατόριο στο Νταβός της Ελβετίας, άρρωστος από φυματίωση.
Νεοελληνική Γραμματική (1941 σε συνεργασία με τους Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Κλ. Λάκωνα-Κ. Καρθαίο, Ν. Ανδριώτη και Θρ. Σταύρου)
Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσης (απλής καθαρευούσης) [1930]
Το γλωσσικό μας πρόβλημα (1934)
Δημοτική και Νεοδημοτική (1935
Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης (1931)
Συντακτικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης (1931)
Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσης (της απλής καθαρευούσης) [1930]
Λατινική Γραμματική (κυκλοφόρησε μετά το θάνατό του)
Τα προαναφερθέντα έργα από τη δεκαετία του '30 έως και πολύ πρόσφατα διδάσκονταν στη Μέαη Εκπαίδευση. Σήμερα ακόμη εξακολουθούν να αποτελούν έργα αναφοράς.
Νεοελληνική Σύνταξις (της Κοινής Δημοτικής) [σε δύο τόμους, 1η έκδοση 1928, 2η έκδοση εμπλουτισμένη 1946 (ο 1ος τόμος) και 1953 (ο δεύτερος τόμος)]
Το opus magnum του Τζάρτζανου και η μοναδική με επιστημονικές προδιαγραφές παρουσίαση των συντακτικών κανόνων της γλώσσας μας. Στο έργο αυτό εργάστηκε αρκετά χρόνια, άρχισε δε να το γράφει το 1925 ενώ βρισκόταν σε σανατόριο στο Νταβός της Ελβετίας, άρρωστος από φυματίωση.
Νεοελληνική Γραμματική (1941 σε συνεργασία με τους Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Κλ. Λάκωνα-Κ. Καρθαίο, Ν. Ανδριώτη και Θρ. Σταύρου)
Γραμματική της Νέας Ελληνικής Γλώσσης (απλής καθαρευούσης) [1930]
Το γλωσσικό μας πρόβλημα (1934)
Δημοτική και Νεοδημοτική (1935
Πηγή:
