Tα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες από
αστροφυσικούς και αστρονόμους για να εντοπιστούν πλανήτες πέρα από το
ηλιακό μας σύστημα. Μέχρι πριν λίγο καιρό, αυτό ήταν αδύνατο, καθώς το φως των άστρων (τα οποία είναι ήλιοι, σχεδόν σαν τον δικό μας) ήταν πολύ πιο δυνατό σε σχέση με το χρώμα που εξέπεμπαν οι πλανήτες. Με λίγα λόγια, όταν ένα ουράνιο σώμα – όπως ένας πλανήτης – όταν κουνιέται μπροστά και πίσω σε σχέση με ένα την γη, το φως που ακτινοβολεί αλλάζει χρώμα, ανάλογα με τον αν πηγαίνει μπροστά ή πίσω.
Αυτή η αλλαγή εξαρτάται από τα χαρακτηριστικά του πλανήτη, για παράδειγμα από το πόσο γρήγορα κινείται σε σχέση με εμάς, τι χρώματα εκπέμπει, από τι χημικά στοιχεία αποτελείται και άλλα. Η αλλαγή στο χρώμα, είναι πολλές φορές ανεπαίσθητη, αλλά και η ένταση του είναι πολύ μικρή. Όμως, με την σύγχρονη τεχνολογία είναι δυνατός εντοπισμός τέτοιας κλίμακας αλλαγών.
Με τον εντοπισμό εξωπλανητών, οι επιστήμονες είναι σε θέση να μάθουν περισσότερα για την δημιουργία των ηλιακών συστημάτων, πλανητών και των άστρων που τους φιλοξενεί, και από αυτά να καταλάβουν περισσότερα ακόμα και για το δικό μας ηλιακό σύστημα.
Τέλος, είναι δυνατό να εντοπίσουν πλανήτες σαν την γη, οι οποίοι είναι ίσως φιλόξενοι για το ανθρώπινο είδος και ίσως (πολύ μεγάλο ίσως!) έχουν εξωγήινη ζωή. Πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, ότι όταν γίνεται αναφορά σε εξωγήινη ζωή, δεν σημαίνει ότι οι εξωγήινοι είναι απαραίτητα ανθρωπόμορφοι, όπως βλέπουμε σε ταινίες επιστημονικής φαντασίας, αλλά μπορεί να είναι βακτήρια, ή άλλα είδη μικροοργανισμών.
Έχουν ανακαλυφθεί αρκετοί εξωπλανήτες μέχρι σήμερα, αλλά κάποιοι είναι ακόμα πιο απίθανοι και από αυτούς στις ταινίες.
Ο σκοτεινός γίγαντας
Ο σκοτεινός γίγαντας TreS 2bΠρόκειται για τον πιο σκοτεινό και αρκετά καυτό πλανήτη που έχει εντοπιστεί. Σε απόσταση 750 ετών φωτός, ο TreS 2b, καταβροχθίζει σχεδόν όλη την ακτινοβολία που δέχεται, ανακλώντας μόνο το 1 % από αυτή. Η θερμοκρασίες του αγγίζουν τους 980 oC, μοιάζει σε μέγεθος με τον Δία (τον μεγαλύτερο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος), είναι ένας γίγαντας αερίων και η ελάχιστη ακτινοβολία που εκπέμπει είναι κόκκινη (λόγω της θερμοκρασίας του). Το σύνολο των χαρακτηριστικών αυτών τον κάνουν έναν από τους πιο τρομακτικούς πλανήτες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα.
Ο διαμαντένιος πλανήτης
Ο διαμαντένιος πλανήτης Cancri – eΑυτός ο εξωπλανήτης, είναι ένας από τους πιο περίεργους που έχουν βρεθεί, καθώς το 1/3 του αποτελείται από διαμάντι. Έχοντας μέγεθος περίπου όσο 2 γαίες, και εβρισκόμενος 40 έτη φωτός μακριά, ο 55 Cancri – e χαρακτηρίζεται ως υπεργαία. Αυτοί οι πλανήτες, είναι μεγαλύτεροι από την γη, μπορεί να αποτελούνται από αέρια, από βραχώδης έδαφος ή και από συνδυασμό αυτών, αλλά παρόλα αυτά είναι ελαφρύτεροι από από τους αέριους γίγαντες. Ο πλανήτης αυτός βρίσκεται πάρα πολύ κοντά στο άστρο του, (18 φορές πιο κοντά από τον Ερμή) και δεν περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του, καταλήγοντας έτσι σαν την σελήνη, η μία πλευρά του να κοιτά μόνο το άστρο του. Η υψηλές του θερμοκρασίες, σε συνδυασμό με τις τεράστιες πιέσεις που επικρατούν ο πλανήτης σχηματίζει διαμάντια, ενώ πολλά υγρά εμφανίζονται σε υπέρρευστη φάση.
Φλεγόμενος Πάγος
Φλεγόμενος Πάγος Gliese 436bΟ πλανήτης αυτός είναι αρκετά περίεργος, καθώς, ενώ αποτελείται από πάγο, η θερμοκρασία του είναι περίπου 440 oC. Ο Gliese 436b μοιάζει πολύ με τον ποσειδώνα (αέριος γίγαντας) αλλά δεν είναι καθόλου σαν αυτόν. Λόγω της μεγάλης βαρύτητας, ασκούνται τεράστιες πιέσεις στα αέρια του πλανάτη, τα οποία αναγκάζονται και στερεοπιούνται, αφήνοντας ένα στρώμα αερίων από πάνω τους σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες. Ακόμη, μια πλήρη περιστροφή γύρω από το μητρικό του άστρο διαρκεί μόλις δύο ημέρες.
Υαλολουσμένος
Υαλολουσμένος HD 189773Ο εξωπλανήτης με κωδικό όνομα HD 189773b είναι ακόμα ένας αξιοπερίεργος πλανήτης. Αυτός, μοιάζει με τον Δία, αλλά είναι πολύ πιο θερμός καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στο άστρο του. Απέχει μόλις 63 έτη φωτός, επομένως είναι εύκολος στόχος για την μελέτη παρόμοιων πλανητών από τους επιστήμονες. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από αέριο πυρίτιο (κύριο συστατικό του γυαλού), το οποίο πέφτει σαν βροχή στην επιφάνεια του πλανήτη, αλλά όχι κάθετα, αλλά οριζόντια. Η άνεμοι γυαλού μπορούν να φτάσουν τα 6000 km/h.
Καυτό Γεύμα
Καυτό Γεύμα Wasp – 12bΟ εξωπλανήτης Wasp – 12b είναι ένας από τους πιο καυτούς πλανήτες που έχει βρεθεί, με θερμοκρασία που αγγίζει τους 1.500 οC. Βρίσκεται περίπου 600 έτη φωτός μακριά από την γη, μοιάζει με τον Δία (αν και λόγω θερμοκρασιών φαίνεται μεγαλύτερος) και είναι τόσο θερμός γιατί βρίσκεται πολύ κοντά στο μητρικό του άστρο. Τόσο κοντά, που το άστρο του τον καταβροχθίζει. Η διάρκεια του έτους είναι 1.1 ημέρες και με τις ισχυρές δυνάμεις που ασκούνται πάνω του και την αδηφαγία του άστρου, ο πλανήτης δεν είναι σφαιρικό αλλά ωοειδής.
Κατοικήσιμο δακτυλίδι
Κατοικήσιμο δακτυλίδι Gliese 581bΟ Gliese 581b περιστρέφεται γύρω από έναν κόκκινο νάνο (είδος άστρου). Ο πλανήτης αυτός ήταν ένας από τους πρώτους που θεωρήθηκε ότι είναι ικανός να φιλοξενήσει ζωή. Είναι περίπου 3 – 4 φορές βαρύτερος από την γη, θεωρείται ότι είναι βραχώδεις σαν την γη, έχει βαρύτητα αρκετή ώστε να συγκρατήσει την ατμόσφαιρά του και περιστρέφεται γύρω από το άστρο του σε μόλις 37 ημέρες. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχει η έννοια της ημέρας και της νύχτας σε αυτόν τον πλανήτη όπως την ξέρουμε εμείς οι γήινη.
Αυτός ο πλανήτης, όπως και το φεγγάρι για την γη, βλέπει μόνο με την μια πλευρά του άστρου του, με αποτέλεσμα η μια πλευρά του να είναι καυτή και να έχει συνεχώς μέρα, ενώ η άλλη να είναι παγωμένη και έχει συνεχώς νύχτα. Υπάρχει όμως μια ζώνη ανάμεσα σε αυτές τις δύο περιοχές, που ενώνει τους δύο πόλους, και θεωρείται από τους επιστήμονες κατοικήσιμη. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει πιθανότητα να φιλοξενεί ήδη εξωγήινη ζωή ή ότι θα μπορούσαν να ζήσουν σε αυτόν άνθρωποι. Βρίσκεται μόλις 20 έτη φωτός μακριά από την γη και για αυτόν τον λόγο στάλθηκε ένα μήνυμα από εμάς το οποίο αναμένεται να φτάσει το 2029.
Το μαύρο πρόβατο
Ο πλανήτης είναι ένας από επιστημονικά αξιοπερίεργους. Το όνομά του είναι Wasp 17b και βρίσκεται περίπου 1000 έτη φωτός μακριά. Το μέγεθός του είναι 1.9 φορές μεγαλύτερο από αυτό του Δία και έχει πολύ χαμηλή πυκνότητα. Αυτό τον κάνει πρακτικά έναν εξωπραγματικό πλανήτη για τους επιστήμονες, καθώς θεωρητικά δε θα έπρεπε να υπάρχει. Ακόμη, βρέθηκε στην ατμόσφαιρά του νερό. Εκτός αυτών όμως, περιστρέφεται ανάποδα σε σχέση με το άστρο του. Γενικότερα, οι περισσότερη πλανήτες, περιστρέφονται με την ίδια φορά περιστροφής του άστρου τους. Αυτά τα χαρακτηριστικά κάνουν τον Wasp 17b έναν αξιοπρόσεκτο πλανήτη.
Ηλιολουσμένος
Ηλιολουσμένος HD 188753 AbΟ πλανήτης HD 188753 Ab δεν έχει ένα ούτε δύο, αλλά τρία μητρικά άστρα. Είναι ένας θερμός Δίας, λίγο μεγαλύτερος από τον Δία και στην επιφάνειά του θα μπορούσαν να ειδωθούν καταπληκτικά φαινόμενα όπως εκλείψεις ηλίων, πολλαπλές ανατολές και δύσεις και άλλα παρόμοια φαινόμενα. Παρακάτω δίνεται μια εικόνα ενός φεγγαριού του πλανήτη.
Υδρόκοσμος
Υδρόκοσμος GJ 1214bΟ εξωπλανήτης GJ 1214b είναι ένας πλανήτης γεμάτος νερό. Για την ακρίβεια ακόμα και το έδαφος αποτελείται από πάγο, ο οποίος έχει δημιουργηθεί λόγω ισχυρών πιέσεων. Γενικότερα το νερό υπάρχει σε όλες τις πιθανές μορφές του (αέριο, υγρό, υπερρευστό). Ακόμη, ίσως είναι από του πιο κρύους πλανήτες που έχουν βρεθεί μέχρι στιγμής, με θερμοκρασίες που δεν ξεπερνούν τους 300 oC.
Σαν την γη
Σαν την Γη Kepler 438bΤέλος, ο πιο αξιοπρόσεκτος είναι ο πλανήτης Kepler 438b. Βρέθηκε τον Ιανουάριο του 2015 και μοιάζει στην γη κατά 88%. Πιθανότατα είναι ένας βραχώδεις πλανήτης, είναι λίγο μεγαλύτερος από την γη, βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη στο ηλιακό του σύστημα (δηλαδή βρίσκεται σε απόσταση τέτοια ώστε να μην υπερθερμαίνεται από το άστρο του αλλά ούτε και να είναι παγωμένος) και περιστρέφεται γύρω από το άστρο του σε λιγότερο από 36 μέρες. Οι θερμοκρασίες του κυμαίνονται περίπου στους 0 με 60 οC γεγονός που τον καθιστά κατοικήσιμο.
Η εύρεση εξωπλανητών είναι μια μεγάλη αστρονομική εκστρατεία, η οποία μόλις ξεκίνησε και έχει πολύ δρόμο ακόμα. Έχουν βρεθεί πάνω από 5 χιλιάδες πιθανοί εξωπλανήτες, ενώ έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη περισσότερων από 1500. Στα επόμενα χρόνια, αυτοί οι αριθμοί θα αυξάνονται εκθετικά, ανακαλύπτοντας όλο και πιο παράξενους νέους κόσμους. Και ποιος ξέρει, ίσως βρεθεί ένας που μοιάζει σχεδόν απόλυτα με την γη. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα έχει ζωή, πόσο μάλλον νοήμον, αλλά αν είναι κοντά μας, τότε ίσως υπάρχει μια πιθανότητα αποίκησής του.
Πρέπει να σημειωθεί ότι όλες οι εικόνες είναι καλλιτεχνικές απεικονίσεις των εκάστοτε πλανητών και σε καμία περίπτωση δεν είναι φωτογραφίες τηλεσκοπίου. Ακόμη, τα παρατσούκλια που δόθηκαν σε κάθε πλανήτη είναι καθαρά ονόματα που επίλεξε ο αρθρογράφος και σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν επίσημα ονόματα.
