Ο μύθος του Ηνίοχου, των δύο πτερωτών ίππων και του άρματος στον «ΦΑΙΔΡΟ», είναι η αναπαράσταση της ψυχής και η προσέγγιση είναι ψυχολογική, όχι μόνο γιατί αναφέρεται στην ψυχή αλλά και γιατί εξηγεί και αναλύει τους νόμους που διέπουν την λειτουργία της.
«… έτσι ομοιάζει η ψυχή με δύναμη σύμφυτον, αποτελούμενη από ζεύγος πτερωτών ίππων και από τον ηνίοχον. Αλλά οι μεν ίπποι και οι ηνίοχοι των θεών είναι αγαθοί και καλής καταγωγής, των δε άλλων εμφύχων είναι μεικτοί…..»
Ο μύθος του Φαίδρου προϋποθέτει επίσης τρία μέρη της ψυχής τα οποία όμως ενσαρκώνονται σε μια εικόνα: είναι η εικόνα μιας ζωτικής δύναμης που συνδέει ένα ζεύγος φτερωτών αλόγων και έναν ηνίοχο. Όσο για τα φτερά, αυτά θα επιτρέψουν στην ψυχή να ανυψωθεί προς τον υπερουράνιο τόπο Ο Πλάτων δίνει αξία στην ανθρώπινη ψυχή, αποδίδοντας της μια επιπλέον δύναμη για να βοηθήσει στην ανύψωσή της.
Ο Ηνίοχος, ο συγκρατών τα ηνία της ψυχής, είναι το Λογικόν ή Λογιστικόν της μέρος.
Ο ΙΠΠΟΣ συμβολίζει το ανεξέλεγκτο γενετήσιο ένστικτο και την ορμή του συναισθήματος , μαζί και τα δύο προσδιορίζουν το απρόβλεπτο της αδεσμεύτου φύσης του. Η συχνή εμφάνιση του ίππου με τους θεούς, τους ήρωες και τους θνητούς φέρει σε επαφή το άλογο μέρος της ψυχής με τα τρία επίπεδα της ύπαρξης, την θνητή, την ενδιάμεσο και την αθάνατη.
Το Θυμοειδές/συναισθηματικό είναι ο Λευκός Ιππος, εκπροσωπεί την ευαισθησία, την καλή συναισθηματική σχέση ίππου/ιππέως, το θάρρος, την τόλμη, την αποφασιστικότητα, την προθυμία να συνεργασθεί. Είναι το παρορμητικόν, το αφυπνίζον πάσης φύσεως ορέξεις και τάσεις, είναι ο αγαθός ίππος. Πρέπει να ελέγχει και να τιθασεύει τις άλογες ορέξεις του επιθυμητού, με τις νουθεσίες και την διδασκαλία. Από αυτό εξαρτώνται τα πάντα: ο ηνίοχος μπορεί να θριαμβεύσει όσο το άσπρο άλογο κρατάει γερά. Το άσπρο άλογο υπακούει στον ηνίοχο και ο θυμός στο λόγο. Δε χρειάζεται να το χτυπήσει: για να το οδηγήσει αρκεί μια εντολή και ένας λόγος.
Το Επιθυμητικό/ενστικτώδες-Μέλας Ιππος εκπροσωπεί, το ανυπάκουο επιθετικό, πεισμον, και το ασταθές. Είναι το ενστικτώδες, το διεγείρον πάσης φύσεως ηδονές εις το σώμα, είναι ο κακός ίππος. Εχει την δυνατότητα, εκ φύσεως να εκπαιδεύεται και να διαπλάθεται, δια της συνηθείας. Στην αρχή το μαύρο άλογο μέσα στη βία του παρασύρει με δύναμη τους δυο άλλους και θριαμβεύει. Τους καθυποτάσσει. Όταν όμως ο ηνίοχος οραματίζεται την ανάμνηση του απόλυτου κάλους αυτή ζωντανεύει την αποφασιστικότητά του και τραβάει δυνατά τα χαλινάρια των αλόγων, ενώ ζεύξη των αλόγων σπάει. Το μαύρο άλογο ,ένα αληθινό κτήνος, σκληροτράχηλο, κοντόλαιμο, με δασύτριχα αυτιά.
Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η ψυχή έχει δύο αντιθετικής υφής ροπές, το ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ-ΦΡΟΝΗΣΗ-ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ,δηλ Ο ΗΝΙΟΧΟΣ και τα ασυγκράτητα πάθη, συναισθήματα, δηλ. οι δύο ιπποι. Η ψυχή έχει την δυνατότητα όμως να αναπτύξει την θετική η την αρνητική πλευρά των κινήτρων και των ροπών αυτών των ίππων. Και αυτό γιατί ο Πλάτων μας λέει ότι αυτοί οι ίπποι είναι πτερωτοί διότι «Πάσα γάρ ήν (η ψυχή) το πάλαι πτερωτή»
Συμβολικά οι δύο πτερωτοί ίπποι του μύθου έχουν αντιθετικής κατεύθυνσης κινήσεις
-Την ορμητική, ανεξέλεγκτον του επιθυμητικού/ενστικτώδους μάυρου ίππου
-Την απρόβλεπτον κυκλοθυμική του θυμοειδούς/συναισθηματικού λευκού ίππου.
Η ορθότητα της εξισορρόπησης των σταθερών αποφάσεων είναι η εικόνα του ορθίου, επι του άρματος , ΗΝΙΟΧΟΥ.
Το κίνητρο, το πρώτον κινούν, είναι το άλογον μέρος της ψυχής, αφού οι δύο ίπποι προηγούνται και έπεται ο Ηνίοχος. Η δύναμη τους μπορεί να παρασύρει το άρμα, όμως η κατεύθυνση, την οποία θα δώσει ο Ηνίοχος είναι υπ’ ευθύνη του και εξαρτάται από την ορθή στάση του.
Ο ΗΝΙΟΧΟΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΕΙ ΤΟ ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΔΟ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ. ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ, ΣΩΦΡΟΣΥΝΗ-ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ (ΕΠΙΘΥΜΗΤΙΚΟ), ΑΝΔΡΕΙΑ, (ΘΥΜΟΕΙΔΕΣ) ΦΡΟΝΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ (ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ).
Η ηνιόχηση του ανθρώπινου οχήματος είναι κατ΄ανάγκη επίπονος και δύσκολος
Μεταξύ επιθυμιών και λογικής κείται, αλλά και κινείται η ψυχή, ταυτιζόμενη πότε με το άλογον, άστατον και άπληστο μέρος της και πότε με τον σοφό, αιώνιο και αυτάρκη σύντροφό της. Γι΄αυτό και δεν είναι περίεργο που οι διαθέσεις της δεν είναι σταθερές, αφού μη γνωρίζουσα την φύση της ουσίας της, αμφιταλαντεύεται, κυκλοθυμικά, ανάμεσα σε υπερβολές και ελλείψεις, αναζητώντας τον άξονα της ισορροπίας της.
«Το επιθυμητικό κατακερματίζει την ψυχή, ενώ ο νούς την ενώνει, αλλά η ψυχή είναι και το επιθυμητικό και ο Νούς.» ΦΑΙΔΡΟΣ του Πλάτωνα.
ΤΟ ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΝ είναι η ικανότης του συλλογίζεσθαι, το αναπτύσσον δια της μνήμης τον νούν με σκοπό την αναζήτηση και ανεύρεση γνώσης , είναι ο ΗΝΙΟΧΟΣ. Ενεργοποιείται δια της ανάμνησης των όντων, του κόσμου των Ιδεών, τα οποία είδε κάποτε η ψυχή.
ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΤΡΟ.
Στό φυσικό πεδίο τα συναισθηματικά πάθη των υπερβολών και των ελλείψεών μας, είναι της δικαιοδοσίας του Ποσειδώνος. Τέκνα Ποσειδώνος, τα θαλάσσια τέρατα, γεννήματα φαντασιώσεων (Ανταίος, Κερκύων, Βούσιρις, Άμυκος, Πολύφημος, Προκρούστης, Έρυξ κ. ά.) εξέρχονται απειλητικά και ύπουλα από την θάλασσα του βίου γιά να μας καταπνίξουν.
Όμως οι ορθές επιλογές είναι της δικαιοδοσίας της θεάς Αθηνάς, τελευταίο θεϊκό τέκνο του Διός, κατά τον Ησίοδο.
Μόνο η σοφία της Αθηνάς μπορεί να καθοδηγήση την λογική μας, περιορίζοντας την δράση του Ποσειδώνος, δήλα δή τα συναισθηματικά μας τέρατα, όταν η τρίαινά του συνταράσσει διά της τρικυμίας των παθών την ψυχή μας.
Η θεά Αθηνά συνοδεύει τις ηρωϊκές ψυχές (Ηρακλή, Θησέα, Περσέα, Βελλεροφόντη, Οδυσσέα κ. ά.), που δίδουν την καθημερινή μάχη της ζωής στον πλανήτη μας, με επίγνωση του νόμου της ανταποδοτικής δικαιοσύνης. Και εμείς, καθ’ ομοίωσίν των, είμεθα ηρωϊκές ψυχές, όταν προσπαθούμε να απαλλαγούμε από τα τέρατα της ψυχής μας και να αυτοθεραπευθούμε με την βοήθεια της λογικής/Αθηνάς.
Πηγή:
kleonikikleio.wordpress.com
