Τον φετινό Απρίλιο το Βρετανικό Μουσείο θα εγκαινιάσει την πρώτη έκθεση στο Ηνωμένο Βασίλειο αφιερωμένη στα 4.000 χρόνια ιστορίας της Σικελίας. Η έκθεση Σικελία: πολιτισμός και κατάκτηση θα προσφέρει μια φρέσκια ματιά στο πλούσιο παρελθόν του ιταλικού νησιού που αποτελεί αγαπημένο τουριστικό προορισμό.
Η έκθεση θα παρουσιάσει τα εξαιρετικά καλλιτεχνικά και αρχιτεκτονικά επιτεύγματα μέσα από αντικείμενα και τεχνουργήματα που ανήκουν στην μόνιμη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου μαζί με σημαντικά δάνεια από την Σικελία και άλλες συλλογές ανά τον κόσμο, πολλά από τα οποία θα εκτεθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο για πρώτη φορά. Â
Η Σικελία είναι το μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου και διαχρονικά επηρεάστηκε από τις φιλοδοξίες και τα οράματα διαφορετικών λαών και πολιτισμών. Η σαγήνη της Σικελίας οφειλόταν στην εύφορη γη της που τροφοδοτούνταν από τις ηφαιστειακές συνεισφορές του Όρους Αίτνα. Αποτέλεσε τόπο εγκατάστασης λαών από όλη την Μεσόγειο και την βόρειο Ευρώπη, δημιουργώντας έναν πλούσιο και εκλεπτυσμένο πολιτισμό. Η έκθεση θα εστιάσει σε δύο μεγάλες ιστορικές περιόδους: πρώτα στην αποίκηση του νησιού από τους Έλληνες από τον ύστερο 7ο αιώνα π. Χ. και την επαφή τους με προηγούμενους κατοίκους και του Φοίνικες, και στην συνέχεια στην εντυπωσιακή περίοδο άνθησης και πλούτου υπό τους Νορμανδούς στα 1100 -1250 μ.Χ. Ο ασύλληπτος υλικός πλούτος και η άνθηση που γνώρισε η Σικελία υπό την επίδραση των δύο αυτών πολιτισμών θα διερευνηθεί από έκθεση του Βρετανικού Μουσείου.
Πάνω από 200 αντικείμενα και έργα τέχνης θα συγκροτήσουν το σώμα της έκθεσης για να αποκαλυφθεί σε όλο το μεγαλείο και την ιδιαιτερότητα της η αρχιτεκτονική, αρχαιολογική και καλλιτεχνική πολιτιστική κληρονομιά της Σικελίας. Όταν οι Έλληνες ίδρυσαν την πρώτη τους επίσημη αποικία γύρω στα 735 π. Χ., έφεραν μαζί τους νέες ιδέες και δημιούργησαν πολιτιστικούς και εμπορικούς δεσμούς με τους πληθυσμούς που είχαν ήδη εγκατασταθεί εκεί. Οι Τύραννοι, οι μη δημοκρατικά εκλεγμένοι ηγέτες της Σικελίας, επιδείκνυαν την ισχύ και τον πλούτο τους μέσω της ανέγερσης ναών κολοσσιαίων διαστάσεων σε κάποιες περιπτώσεις, θέλοντας να ανταγωνιστούν τους μεγαλύτερους ναούς στον Ελλαδικό χώρο και τον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Â
Ένας σπάνιος και εντυπωσιακά καλοδιατηρημένος ζωγραφισμένος βωμός από τερακότα, του 500 π.Χ. είναι ένα από τα σημαντικότερα δάνεια από την Σικελία. Απεικονίζει μια σκηνή μάχης ζώων στο άνω τμήμα του, ενώ το κάτω τμήμα κοσμείται από τρεις εντυπωσιακές θεές της γονιμότητας. Το Βρετανικό Μουσείο θα έχει και την τύχη να δεχθεί ένα καταπληκτικό αρχιτεκτονικό γλυπτό από τερακότα μιας Γοργούς που κάποτε δέσποζε στο υψηλότερο σημείο ενός κτηρίου στην Γέλα, πόλη της νοτιοανατολικής Σικελίας. Τα στοιχεία από τερακότα χρησιμοποιούνταν συχνά για να διακοσμούν τα ανώτερα επίπεδα των κτηρίων στην Σικελία και θεωρούνται ανάμεσα στα σημαντικότερα που διασώζονται από την αρχαιότητα. Ένα άλλο σημαντικό δάνειο είναι ένα σπάνιο και εμβληματικό μαρμάρινο γλυπτό πολεμιστή από τον Ακράγαντα, το σύγχρονο Agrigento. Συνήθως τα μαρμάρινα αγάλματα αποτελούσαν παραγγελίες που είχαν σκαλιστεί και εισαχθεί στην Σικελία ή είχαν δημιουργηθεί από ντόπιους γλύπτες που είχαν εκπαιδευθεί σύμφωνα με την ελληνική παράδοση. Τα σπάνια αυτά αγάλματα διακοσμούσαν σημαντικούς ναούς ή αποτελούσαν τμήμα συμπλεγμάτων, τα περισσότερα από τα οποία πλέον δεν υπάρχουν.
Έπειτα από μια μακρά σειρά πολέμων ανάμεσα σε Έλληνες της Σικελίας, Καρχηδόνιους και Ρωμαίους, η νήσος κατακτήθηκε από την Ρώμη. Η έκθεση θα συμπεριλάβει κι ένα κατάλοιπο της τελικής μάχης της κατάκτησης αυτής που έλαβε χώρα στις 10 Μαρτίου 241 π. Χ.: έναν χάλκινο πολιορκητικό κριό που τοποθετούνταν στην πλώρη των ρωμαϊκών πλοίων για να βυθίζουν τα εχθρικά πλοία και ο οποίος πρόσφατα αναδύθηκε από μία ενάλια αρχαιολογική ανασκαφή στην περιοχή. Ως σιτοβολώνας της αρχαιότητας, η Σικελία ήταν απαραίτητη για την Ρώμη ώστε να παρέχει στον πληθυσμό και τον στρατό της σιτηρά, κατά τα άλλα όμως δεν νοιαζόταν καθόλου για την επαρχία της. Μετά την "πτώση" της Ρώμης οι Βυζαντινοί και οι Άραβες ανταγωνίστηκαν για την κυριαρχία της Σικελίας. Στα τέλη του 11ου αιώνα όμως οι Νορμανδοί μισθοφόροι που είχαν εγκατασταθεί και διοικούσαν την Νότιο Ιταλία, κατέκτησαν και την Σικελία η οποία πλέον κατοικούνταν από έναν χριστιανούς, μουσουλμάνους, εβραίους και Νορμανδούς. Υπό την βασιλεία του Ρογήρου Β', και των Γουλιέλμων Α' και Β', η Σικελία μετετράπη σε μια μεσογειακή υπερδύναμη που ανταγωνιζόταν την Βυζαντινή Αυτοκρατορία, το Χαλιφάτο των Φατιμιδών στην Αίγυπτο και τα Παπικά Κράτη γύρω από την Ρώμη. Â
Η συνύπαρξη του νορμανδικού, ισλαμικού και βυζαντινού πολιτισμού στην Σικελία επί Ρογήρου Β' δημιούργησε ένα κλίμα πολυπολιτισμικής συνεργασίας. Μοναδικές μορφές τέχνης και αρχιτεκτονικής προέκυψαν από το μείγμα αυτών των επιρροών. Το 2015, εννέα κτήρια αραβονορμανδικού ρυθμού στο Παλέρμο και την ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίστηκαν από την UNESCO ως μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς. Από τα κτήρια αυτά θα παρουσιαστούν στην έκθεση βυζαντινά μωσαϊκά, μαρμάρινα και ξύλινα ισλαμικά διακοσμητικά στοιχεία του 12ου αιώνα, ώστε οι επισκέπτες να αποκτήσουν μια αίσθηση αυτού του ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού ρυθμού. Την ίδια περίοδο τα ανάκτορα παρήγαγαν πανέμορφα τεχνουργήματα όπως τελετουργικά αντικείμενα από γυαλί και φίλντισι, χρυσά μενταγιόν και περίτεχνα εμαγιέ μωσαϊκά και καμέα. Όλα τα αντικείμενα αναδεικνύουν τις δεξιότητες των τεχνιτών και τον πλουραλισμό των πολιτιστικών επιρροών που ενέπνευσαν την καλλιτεχνική παραγωγή και τον πειραματισμό τους.
© The Metropolitan Museum of Art
Φωτογραφία: Stephan Eckardt/Regione Siciliana
Ο Ρογήρος Β' καλωσόρισε και λόγιους από όλες τις φυλές και θρησκείες στην αυλή του και ενδιαφέρθηκε προσωπικά για την τεχνολογική κανοτομία. Η έκθεση θα φιλοξενήσει και ένα από τα παλαιότερα σωζόμενα αντίγραφα ενός νέου παγκόσμιου χάρτη που είχε παραγγείλει στον αλ-Ιντρίσι, τον Άραβα χαρτογράφο, με οδηγία να βασιστεί στις νέες ανακαλύψεις. Το ενδιαφέρον του ηγεμόνα για την καινοτομία και την επιστημονική πρόοδο κληρονομήθηκε από τον εγγονό του, Φρειδερίκο Β', ο οποίος ως Ρωμαίος Αυτοκράτωρ κυβέρνησε μεγάλο μέρος της Ευρώπης αλλά η αυλή του είχε ως έδρα το Παλέρμο. Η επιθυμία του να ιδρύσει μία νέα Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έσβησε όταν πέθανε άκληρος, και για το υπόλοιπο της ιστορίας της η Σικελία αποτέλεσε ξανά κομμάτι μεγαλύτερων αυτοκρατοριών και κρατών αντί να είναι αφέντης του εαυτού της.
Το Βρετανικό Μουσείο συνεργάζεται στενά με το Σικελικό Υπουργείο Πολιτισμού ήδη από το 2010 και έχουν πραγματοποιήσει πολλούς δανεισμούς έργων. Η έκθεση αυτή αποτελεί την επόμενη συνεργασία των επιμελητών και των εφόρων των δύο οργανισμών. Αντικείμενα μεγάλης πολιτιστικής σημασίας έχουν επιλεγεί προσεκτικά από Σικελούς εμπειρογνώμονες από διαφορετικά μουσεία του νησιού και θα εκτεθούν μαζί με άλλα δάνεια από την Ιταλία, τις ΗΠΑ και το Ηωνμένο Βασίλειο. Η έκθεση θα συνοδευθεί και από εκδηλώσεις με την συμμετοχή Σικελών ομιλητών και καλλιτεχνών.
Περιφερειακό Αρχαιολογικό Μουσείο Agrigento © Regione Siciliana
Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στην αίθουσα 35 του Βρετανικού Μουσείου από τις 21 Απριλίου έως τις 14 Αυγούστου 2016.
Πηγή:
anaskafi.blogspot.gr
