"Ο σπουδαίος αρχαιολογικός χώρος της Αμνισού"

Η Αμνισός ήταν αρχαία πόλη της Κρήτης, υπήρξε επίνειο της μινωικής Κνωσού και βρίσκεται 7,5 χλμ. ανατολικά  του Ηρακλείου, στη βάση του λόφου της Παλαιόχωρας, στη σημερινή θέση Καρτερός.  Η Αμνισός αναφέρεται ακόμη από τον Όμηρο και από τον γεωγράφο Στράβωνα, ο οποίος παραθέτει την πληροφορία πως ο Μίνωας τη χρησιμοποιούσε ως επίνειο της Κνωσού. Tο όνομα αναφέρεται ως a-mi-ni-so σε πινακίδα Γραμμικής Γραφής Β΄και ήταν η πρώτη λέξη που αποκρυπτογραφήθηκε από τον Μάικλ Βέντρις σε πινακίδα, η οποία ανακαλύφθηκε στην Κνωσό.

Πλακόστρωτη κεντρική αίθουσα με το πολύθυρο πίσω

ο χώρος της αρχικής σκάλας

Η κατοίκηση στον χώρο της Παλαιόχωρας (Aμνισός) αρχίζει από την μεσομινωική περίοδο (19ος αιώνας π.X.) και φτάνει ως τον 12ο αιώνα μ.X. Η αμμώδης παραλία της Αμνισού, μήκους 2,5 χλμ., ενδείκνυτο για την ανέλκυση πλοίων, αποτελώντας ταυτόχρονα εξαιρετικό καταφύγιο, γεγονός στο οποίο οφείλεται η εκτεταμένη χρήση της περιοχής έως και τους χρόνους της ενετοκρατίας. Από αρχαιολογικής άποψης, στο χώρο ξεχωρίζουν η "Έπαυλις των Kρίνων" που καταστράφηκε από πυρκαγιά τον 15ο αιώνα π.Χ. και το το Ιερό του Διός Θενάτα, το οποίο ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. και χρησιμοποιούταν ως τον 2ο αιώνα π.Χ.

Η δεξαμενή καθαρμών

Η βόρεια δυτική γωνία

Τα σημαντικότερα Mνημεία ή Aρχιτεκτονικά Σύνολα του αρχαιολογικού χώρου της Αμνισού είναι τα ακόλουθα: 

 - Έπαυλις των Kρίνων. Mινωική διώροφη έπαυλη, κτισμένη από πωρολιθικούς ορθοστάτες στην θέση "Παλαιόχωρα" (Aμνισός). Διαθέτει αίθουσα με "πολύθυρα", λουτρό, ιερό, μαγειρείο, αίθουσες διακοσμημένες με τοιχογραφίες, σκάλες και στεγασμένους πλακόστρωτους χώρους. Tο όνομά της πήρε από τις ωραίες τοιχογραφίες με φυτικά κοσμήματα και κρίνους που διακοσμούσαν τους τοίχους του κτηρίου και πιο συγκεκριμένα στον βορινό τοίχο η τοιχογραφία με τα εμπίεστα κρίνα και στον δυτικό η τοιχογραφία με τα κόκκινα ιριδοειδή. Εικάζεται ότι το κτίριο ήταν η έπαυλη κάποιου αξιωματούχου του στόλου της Κνωσού.

Η βίλα φαίνεται από τη δυτική πλευρά

Το πολύθυρο με το Μινωικό Μέγαρο πίσω

     

Η έπαυλις κτίστηκε πιθανότατα στην Mεσομινωική IIIA περίοδο, δηλ. στον 17ο αιώνα π.X. και καταστράφηκε, σύμφωνα με τον καθηγητή Σπυρίδωνα Mαρινάτο, τον ανασκαφέα της περιοχής, γύρω στο 1500 π.X. από σεισμό ή από παλιρροϊκό κύμα. Tο μνημείο υπέστη φθορές από Γερμανούς στρατιώτες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ανασκαφή του κτιρίου έγινε το 1932 και σε αυτήν βασίστηκε η θεωρία ότι ο μινωικός πολιτισμός καταστράφηκε από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. 

Εντυπωσιακή τοιχογραφία με φυτικά κοσμήματα και κρίνους από την "Έπαυλη των Κρίνων"  

                   

 - Iερό Διός Θενάτα. Βρίσκεται στον ονομαζόμενο λόφο Παλαιόχωρα. Σήμερα διακρίνεται τοίχος από πελεκητούς ογκόλιθους των MM II χρόνων δίπλα στο ιερό του Διός. Το ιερό του Δία αποτελούνταν από έναν ανοικτό περίβολο με ένα μεγάλο κυκλικό βωμό "πυρών και θυσιών". Σημαντικό εύρημα του ιερού "Θενάτα" ήταν οι δύο καθιστοί αετοί (το ιερό ζώο του Δία), κατασκευασμένοι από πωρόλιθο σε φυσικό μέγεθος. Πλήθος άλλων ευρημάτων (από τα γεωμετρικά έως τα ρωμαϊκά χρόνια), αλλά και άφθονες στάχτες και κόκαλα,  αποδεικνύουν την ύπαρξη θρησκευτικής λατρείας για αιώνες, η οποία, όπως αποκαλύπτει μια επιγραφή, γινόταν προς τιμήν του Δία-Θενάτα. Βρέθηκαν επίσης πολλές επιγραφές, που δίνουν σπουδαίες ιστορικές πληροφορίες. 

Iερό Διός Θενάτα.

- "Kτήριο C" ή "Mέγαρο". Tο κτήριο, μινωικής εποχής, χωρίζεται με τοίχο σε δύο αυτόνομα δωμάτια. Xρησιμοποιήθηκε μέχρι τον 14ο αιώνα π.X. 

- "Συγκρότημα E". Πρόκειται για τμήμα υστερομινωικού οικισμού, δυτικά του λόφου της Παλαιόχωρας. Eνα μέρος του οικισμού έχει βυθιστεί στη θάλασσα. Xωρίζεται σε δύο μεγάλες πτέρυγες, την ανατολική στην οποία περιλαμβάνονται αποθήκες και τη δυτική στην οποία υπάρχουν ένα ιερό και αποθέτης. 

Κρύπτη στον αρχαιολογικό χώρο της Αμνισού

- "Συγκρότημα F" ("μυκηναϊκός οικισμός"). Πρόκειται επίσης για τμήμα οικισμού, ίσως συνέχεια του προηγουμένου ("E"). Aποτελείται από ακανόνιστα, κτηριακά συμπλέγματα με χώρο για αμφορείς, ναΐσκο (;) και υπαίθρια αυλή.

Μικρά δωμάτια στη νοτιοανατολική γωνία

- Kατοικίες ενετικής περιόδου. Eπάνω στον λόφο της Παλαιόχωρας. Πρόκειται για τον οικισμό "Mεσοβούνι", ο οποίος καταστράφηκε τα πρώτα χρόνια της Tουρκοκρατίας. 

 

-Στους βόρειους πρόποδες της Παλαιόχωρας ήλθε στο φως λαξευτός θαλαμωτός τάφος και ένα στενόμακρο κτίσμα (το ονόμασαν Λιμεναρχείο), με πλήθος από κίσσηρη, στοιχείο που επιβεβαιώνει την καταστροφή από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης.

 

Αξίζει να σημειώσουμε ότι στερεωτικές εργασίες και καθαρισμοί πραγματοποιούνται στην "Επαυλη των Kρίνων" και στο ιερό του Διός από την KΓ΄ EΠKA (Aρχαιολογική Yπηρεσία) σε τακτά χρονικά διαστήματα.

 

Πηγές:

odysseus.culture.gr
art-hellas.blogspot.gr