"Στις προθήκες της Ευρώπης ο θησαυρός της Αρχαίας Δωδώνης"

Σε τέσσερα γνωστά μουσεία της Ευρώπης έχουν εντοπιστεί και καταγραφεί εκατοντάδες αντικείμενα των αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, που αρπάχτηκαν από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης στην Ηπειρο, ενώ ένας μεγάλος αριθμός τους, που αποτελεί δωρεά ιδιώτη, βρίσκονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών.

Μέρος αυτών των αρχαιοτήτων πουλήθηκαν στο Μουσείο του Βερολίνου, μετά από ανασκαφές που έκανε τον 19ο αιώνα ο ίδιος ο προπάππους του Γιώργου Παπανδρέου, Ζίγκμουντ Μινέικο!
Ενδιαφέροντα στοιχεία για αντικείμενα που έχουν καταγραφεί στα μουσεία του Βερολίνου, του Λούβρου, της Κωνσταντινούπολης και στο Βρετανικό Μουσείο, αλλά και τον «θησαυρό» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, παρουσίασε πρόσφατα ο προϊστάμενος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, Κώστας Σουέρεφ, σε ημερίδα που έγινε στα Γιάννενα με θέμα «Ηπειρος 1881-1945. Αρχεία και Αρχαιότητες». Σε συνεργασία με την αρχαιολόγο, Ελένη Βασιλείου, έψαξαν σε καταλόγους και προθήκες μουσείων όλης της Ευρώπης και βρήκαν ότι μοναδικά κομμάτια από τη Δωδώνη βρίσκονται σε κάποια από αυτά.
Σε ειδική αίθουσα στο μουσείο του Βερολίνου εκτίθενται 209 χάλκινα και αργυρά αντικείμενα, αγαλματίδια, νομίσματα και κοσμήματα που προέρχονται από τη Δωδώνη. Η έρευνα έδειξε ότι τα αντικείμενα βρισκόταν στην κατοχή του Πολωνού αριστοκράτη, Ζίγκμουντ Μινέικο, ο οποίος έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα και πήρε την ελληνική υπηκοότητα - η κόρη του Σοφία είχε παντρευτεί τον Γεώργιο Παπανδρέου και απέκτησε μαζί του τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο Ζ. Μινέικο είχε σπουδάσει μηχανικός στη Γαλλική Σχολή Πολέμου και με αυτήν την ιδιότητα ήταν από τους υπεύθυνους της αποκατάστασης του Καλλιμάρμαρου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 και παράλληλα συμμετείχε σε μεγάλα δημόσια έργα κυρίως στην Ηπειρο. Η αγάπη του για την αρχαιολογία τον οδήγησε στο να κάνει αρχαιολογική έρευνα στη Δωδώνη, όπου και ανακάλυψε σημαντικά ευρήματα, μέρος των οποίων κράτησε, σε συνεννόηση με τις οθωμανικές αρχές. Αργότερα ο Μινέικο πούλησε 209 από αυτά τα αντικείμενα στο Antikernmuseum του Βερολίνου.

Χάλκινο αγαλματίδιο του Δία, 530-520 π.Χ., Μουσείο Βερολίνου

Αναμφισβήτητα η πιο αξιόλογη συλλογή ευρημάτων από τη Δωδώνη είναι αυτή του Αρτινού επιχειρηματία και πολιτικού, Κωνσταντίνου Καραπάνου, ο οποίος δώρισε το 1912 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο εκατοντάδες χάλκινα αντικείμενα, τα οποία βρίσκονται σε αίθουσα που φέρει το όνομά του, ενώ 1.000 γλυπτούς λίθους και 112 νομίσματα δώρισε στο Νομισματικό Μουσείο. Ολα προέρχονταν από ανασκαφή που διενήργησε στη Δωδώνη μετά το 1875, κυρίως στο ιερό του Διός, με την άδεια των οθωμανικών αρχών.
Το 1876 ο Καραπάνος ταξίδεψε στο Παρίσι και μετέφερε μαζί του αντικείμενα που είχε βρει σε ανασκαφές στη Δωδώνη για να τα μελετήσουν ειδικοί. Μικρός αριθμός τους -υπολογίζονται από τους αρχαιολόγους σε 4-5 κομμάτια- βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου ως δωρεά του Καραπάνου.
Το χάλκινο ειδώλιο και το μυστήριο

Χάλκινο αγαλματίδιο κόρης-δρομέα από το ιερό του Διός στη Δωδώνη, 550-540 π.Χ. Αρχαιολογικό Μουσείο

Δύο ακόμη ευρήματα από τον αρχαιολογικό χώρο της Δωδώνης έχουν εντοπιστεί στο Βρετανικό Μουσείο. Πρόκειται για ένα χάλκινο ειδώλιο ανακυκλωμένου συμποσιαστή και ένα χάλκινο ξίφος που όμως φαίνεται πως έχει... χαθεί. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ένα εύρημα από την ίδια περιοχή βρίσκεται σε μουσείο της Κωνσταντινούπολης, ωστόσο η έρευνα των αρχαιολόγων δεν κατάφερε να το εντοπίσει. Πιθανολογείται ότι προέρχεται από την ιδιωτική συλλογή του Καραπάνου και είναι άγνωστο πώς βρέθηκε εκεί.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

ritzal@pegasus.gr

Πηγή:
ethnos.gr