O
διάσημος ωκεανογράφος κ. Ρόμπερτ Μπάλαρντ βρέθηκε στην Ελλάδα με μια
ομάδα συνεργατών του και το ερευνητικό σκάφος Endeavor, για να
ολοκληρώσει μια έρευνα
εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων στη Σαντορίνη.
Στόχος του Ρόμπερτ Μπάλαρντ ήταν να ερευνήσει τους θαλάσσιους δρόμους της αρχαιότητας και να δώσει απάντηση στο μυστήριο των Μινωιτών που κατά τη γνώμη του είναι μάλλον Αιγύπτιοι παρά Έλληνες.
Περιοχή
έρευνας ορίστηκε το Κρητικό πέλαγος, βορειοδυτικά της Κρήτης, ενώ
παράλληλα στα σχέδια του είναι να προχωρήσει την έρευνα και στη Μαύρη
Θάλασσα. Στη Σαντορίνη το ενδιαφέρον ήταν κυρίως γεωλογικό (υποθαλάσσια
μελέτη του ηφαιστείου). Και όλα αυτά έχοντας την αμέριστη αλλά μη
ομολογημένη συνεργασία ελληνικών υπηρεσιών και επιστημόνων.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα έχει αποφανθεί για τους κινδύνους που
κρύβει η δραστηριότητα του κ. Μπάλαρντ. Σε έκθεση που συνέταξε το 2000
προς το Συμβούλιο της Ευρώπης ο Βρετανός βουλευτής των Εργατικών
Έντουαρντ Ο’Χάρα (8867/12.10.2000) αναφέρονται οι κίνδυνοι για την
υποβρύχια κληρονομιά από τις έρευνες βαθέων υδάτων του Μπάλαρντ: «Το 1989 ο Ρόμπερτ Μπάλαρντ χρησιμοποίησε το τηλεκατευθυνόμενο βαθυσκάφος Τζέισον για να υποστηρίξει την Αμερικανίδα αρχαιολόγο Αν Μάργκριτ Μακάν στον ύφαλο Σκέρκι, 75 μίλια δυτικά της Σικελίας, στα διεθνή ύδατα. Η σημασία αυτού του υφάλου είναι ότι βρίσκεται στη θαλάσσια οδό μεταξύ Ρώμης και Καρθαγένης.
Γι’
αυτό θεωρείτο πιθανό ότι θα ήταν πλούσιος σε ναυάγια πλοίων. Αυτή η
πρώιμη χρήση τόσο εξελιγμένων τεχνολογικών μεθόδων για τη στήριξη
αρχαιολογικών
ερευνών δημιούργησε μεγάλη αίσθηση στην Ιταλία και τη διεθνή
αρχαιολογική κοινότητα, διότι αποτέλεσε ένα παράδειγμα υποβρυχίων
ερευνών με μειωμένη αρχαιολογική υπευθυνότητα και σε ύδατα πέραν εθνικής
δικαιοδοσίας». «Το 1997 ο Μπάλαρντ προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη ταραχή
όταν επέστρεψε στο Σκέρκι, όχι μόνο με τον Τζέισον αλλά και με ένα
ερευνητικό
υποβρύχιο μεγάλου βάθους του ναυτικού των ΗΠΑ, εξοπλισμένο με
ηχοβολιστικούς σαρωτές μεγάλου εύρους. Μέσα σε λίγες ώρες ολοκληρώθηκε η
σύνθεση μιας εικόνας και ενός χάρτη του ναυαγίου.
Ανακαλύφτηκαν 8 ναυάγια σε βάθος 800 μ., όλα καλά διατηρημένα
στα βαθιά νερά και ανασύρθηκαν 150 αντικείμενα. Η έρευνα αυτή προκάλεσε περαιτέρω ανησυχία λόγω της επίσημης κάλυψης που παρείχε
η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών και το έκδηλο ενδιαφέρον
τους για την ελεύθερη πρόσβαση στον πυθμένα των θαλασσών, με σκοπό
την ανέλκυση αντικειμένων ιστορικής-αρχαιολογικής αξίας αλλά ακόμα και ορυκτών πλουτοπαραγωγικών πηγών».
Ακριβώς το ίδιο κάνει ο κ. Μπάλαρντ τώρα και στα ανοιχτά της Κρήτης και όχι μόνο
με αρχαιολογικό ενδιαφέρον, όπως πολλές φορές έχει αποκαλύψει ο ίδιος,
αλλά εκτελώντας και πολλές ειδικές έρευνες στρατιωτικού ενδιαφέροντος,
εφόσον παραμένει αξιωματικός πληροφοριών του αμερικανικού ναυτικού και
εκτελεί διαβαθμισμένες
εντολές της κυβέρνησής του σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου.
Ο
πρώτος φορέας που άνοιξε το δρόμο στις έρευνες του Ρόμπερτ Μπάλαρντ στο
Αιγαίο είναι το υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο του χορήγησε την άδεια
για «γεωλογικές» έρευνες στη Θήρα (Σαντορίνη). Η άδεια δίνεται από την
ΕΧΑΕΘ (Επιτροπή Χορήγησης Αδειών Ερευνών Θαλάσσης), μια άτυπη
διυπουργική επιτροπή, η οποία εξετάζει όλες τις παραμέτρους (εθνική
κυριαρχία, ασφάλεια, προστασία αρχαιολογικών θησαυρών, κ.λπ.).
Η
άδεια αυτή αφορά την αιγιαλίτιδα ζώνη, δηλαδή τα έξι μίλια από τις
ακτές. Όμως αξίζει να δούμε τι επισημαίνει η έκθεση του Συμβουλίου της
Ευρώπης, η οποία αναφέρει ότι μαζί με τους αρχαιολογικούς θησαυρούς ο κ.
Μπάλαρντ ερευνά για λογαριασμό των ΗΠΑ και τις ορυκτές
πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο δεύτερος εμπλεκόμενος φορέας στην υπόθεση
είναι το υπουργείο Πολιτισμού. Το ίδιο υπουργείο που το 2002 χαρακτήριζε
«θησαυροθήρα» τον Αμερικανό ωκεανογράφο και συνιστούσε την αποφυγή κάθε
συνεργασίας μαζί
του, σήμερα δεν αναμιγνύεται στη δραστηριότητα του κ. Μπάλαρντ.
Το ζήτημα τέθηκε στη συνέντευξη Τύπου του τότε υπουργού Πολιτισμού
κ.
Βουλγαράκη (το 2006) και για λογαριασμό του υπουργείου απάντησε ο τότε
γενικός γραμματέας κ. Ζαχόπουλος, ο οποίος δήλωσε πως: «Να πω ότι πρώτα-πρώτα η έρευνα κινείται στα διεθνή ύδατα, δεύτερον
σε ό,τι αφορά τη Θήρα το αντικείμενο δεν είναι αρχαιολογικό, είναι
δειγματοληψία ηφαιστειακών και θαλασσίων ιζημάτων από τον πυθμένα
της θαλάσσιας περιοχής της Σαντορίνης και από ελληνικής πλευράς
συμμετέχει το ΕΛΚΕΘΕ, εκπροσωπούμενο από τη γεωλόγο διδάκτορα
Ματίνα
Αλεξανδρή. Σε ό,τι αφορά την έρευνα της Θήρας που εμφανίζεται ως
αποκλειστικά γεωλογική ηφαιστειολογική, διεξάγεται υπό τη Διεύθυνση του
καθηγητή κ. Χάρολντ Σίγκουρτσον, που είναι καθηγητής Ωκεανολογίας στο
Πανεπιστήμιο
του Ρόουντ Άιλαντ και όχι από την αρχαιολόγο κυρία Χόλισχεντ, όπως
εμφανίζεται στον ημερήσιο Τύπο. Η έρευνα στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ
Σαντορίνης και Κρήτης θα είναι βαθέων υδάτων με σκοπό τον εντοπισμό
θαλασσίων δρόμων επικοινωνίας μεταξύ Μεσογείου και Αιγαίου, καταγραφή
αρχαίων ναυαγίων κτλ. Από την πλευρά του υπουργείου Πολιτισμού
λαμβάνεται όλη η μέριμνα, ώστε να συμμετέχει το υπουργείο Πολιτισμού σ’
αυτήν εδώ την έρευνα. Για την έναρξη δεν μπορώ να σας πω κάτι πιο
ειδικό. Σε ό,τι αφορά τη Θήρα, που είναι ελληνικά χωρικά ύδατα, δεν
είναι αρχαιολογική (η έρευνα).
Συμμετέχει το ΕΛΚΕΘΕ με διδάκτορα γεωλόγο, είναι δειγματοληψία ηφαιστειακών και θαλασσίων ιζημάτων.
Σε ό,τι αφορά το κομμάτι του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος που κινείται
στα
διεθνή ύδατα, λαμβάνει μέτρα το υπουργείο Πολιτισμού, κάνει τις
απαραίτητες ενέργειες, να συμμετάσχει με παρατηρητή εκπρόσωπο».
Και
με ποιου την άδεια γίνονται όλα αυτά; «Δε χορηγήθηκε άδεια από το
υπουργείο Πολιτισμού απ’ όσο γνωρίζω από τα έγγραφα των Υπηρεσιών.
Παλαιότερα το Πανεπιστήμιο του Ρόουντ Άιλαντ κατέθεσε στην Εφορεία
Εναλίων Αρχαιοτήτων αίτημα για τη συνεργασία σε ευρύτερη έρευνα στη
θαλάσσια περιοχή του νοτίου Αιγαίου για εντοπισμό ναυαγίων. Η Εφορεία
Εναλίων Αρχαιοτήτων ζήτησε το αίτημα να υποβληθεί μέσω της αμερικανικής
Σχολής Κλασικών Σπουδών, το αίτημα αυτό δεν υποβλήθηκε ποτέ
αρμοδίως διά της Σχολής και έτσι η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων αρχειοθέτησε το σχετικό αίτημα».
Λίγες
μέρες μετά τις δηλώσεις αυτές ξεκίνησαν οι αρχαιολογικές έρευνες του
κ.Μπάλαρντ στο Αιγαίο, την ίδια περίπου εποχή που για ένα άλλο γερμανικό
σεισμογραφικό πλοίο, το Ποσειδών, προκλήθηκε μεγάλη φασαρία, άσχετα αν
οι έρευνες των Γερμανών ήταν πολύ πιο εντοπισμένες και σαφείς από τις
πολυήμερες και σκοτεινές έρευνες του αμερικανικού Endeavor. Ο
πραγματικός χαρακτήρας των αποστολών του κ. Μπάλαρντ, που εμφανίζεται ως
ωκεανογράφος, είναι σαφής:
ΜΠΑΛΑΡΝΤ:
«Το πρόγραμμά μας δεν ήταν μόνο να ανακαλύψουμε τον Τιτανικό,
αλλά
η τεχνολογία που εφαρμόσαμε δημιουργήθηκε στην πραγματικότητα για να
εντοπίσουμε το USS Scorpion και το USS Thrasher, τα οποία ήταν δύο
πυρηνικά υποβρύχια που χάσαμε κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου».
ΣΑΝΤΣΕΣ (δημοσιογράφος CNN): «Ώστε η κυβέρνησή μας, το ναυτικό των ΗΠΑ, στο οποίο ανήκατε εκείνη τη στιγμή...».
ΜΠΑΛΑΡΝΤ: «Επί τριάντα τρία χρόνια».
ΣΑΝΤΣΕΣ: «Δηλαδή
η κυβέρνηση και το ναυτικό έλεγαν στον κόσμο ότι κάνουμε αυτή την
ειδική αποστολή στον Ατλαντικό, όπου αναζητούμε τον Τιτανικό. Αλλά στην
πραγματικότητα δεν ψάχνατε τον Τιτανικό. Θέλατε να πάρετε πληροφορίες
για τους Ρώσους και την ΕΣΣΔ, έτσι δεν είναι;»
ΜΠΑΛΑΡΝΤ: «Πράγματι είχαν μεγάλη ανησυχία μήπως οι Σοβιετικοί
είχαν πάει στα βυθισμένα υποβρύχιά μας, διότι είχαν πυρηνικά όπλα επάνω τους, είχαν πυρηνικούς αντιδραστήρες και προφανώς κατά
τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου ενδιαφέρονταν για το τι ακριβώς
μπορούσαν να κάνουν οι Σοβιετικοί».
Το
2004 οι ΗΠΑ αποχαρακτήρισαν τα έγγραφα της επιχείρησης και έτσι έγινε
γνωστή η υπόθεση. Βέβαια ο κ. Μπάλαρντ είχε προλάβει να αποκαλύψει το
μυστικό ήδη απ το 1999, σε άλλη συνέντευξή του στο κανάλι PBS. Η εκπομπή
έφερε τον τίτλο «Υποβρύχια,μυστικά και κατάσκοποι».
Λεπτομέρειες για την υπόθεση περιέχει και σχετικό άρθρο του Μπρους Μπέρκοβιτς, συμβούλου του υπουργείου Άμυνας: «Για το ναυτικό, η χρήση των ερευνών του Μπάλαρντ ως βιτρίνας προσέφερε πολλά πλεονεκτήματα. Και το σημαντικότερο ήταν ο ίδιος ο Μπάλαρντ, ο οποίος ήταν έφεδρος αξιωματικός του ναυτικού. Έτσι κάθε φορά που τον χρειαζόταν το ναυτικό για να πραγματοποιήσει κάποια απόρρητη αποστολή, απλώς τον ανακαλούσε από την εφεδρεία. Ήταν ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης των ΗΠΑ και
εξακολουθούσε να μοιάζει με έναν απλό ωκεανογράφο».
Η ελληνική έκδοση του National Geographic αποκαλύπτει επίσης
τους πραγματικούς σκοπούς του κ. Μπάλαρντ:
«Συνδυάζοντας
φαντασία, πειθώ και τόλμη, και λίγη βοήθεια από το στρατό, εδώ και 40
χρόνια ο Μπάλαρντ κάνει αυτό που θέλει. Ως αξιωματικός
του ναυτικού έπεισε τον επικεφαλής των ναυτικών επιχειρήσεων
ότι η τεχνολογία που αναπτύσσει για επιστημονικούς και εξερευνητικούς σκοπούς θα μπορούσε να έχει και στρατιωτικές εφαρμογές.
Αποτέλεσμα; Το Γραφείο Ερευνών του Πολεμικού ναυτικού
(σ.σ.
των ΗΠΑ) συγχρηματοδότησε τα πρώτα συστήματα ROV (τηλεκατευθυνόμενα
οχήματα) του Μπάλαρντ. Επίσης το ναυτικό τού ανέθεσε άκρως απόρρητες
αποστολές, όπως η χαρτογράφηση και η βιντεοσκόπηση
των χαμένων πυρηνικών υποβρυχίων των ΗΠΑ, του Thresher το 1984 και
του Scorpion το 1985, επιτρέποντάς του να συνδυάσει την έρευνά του για τον Τιτανικό με την αποστολή του Scorpion.
Καθώς λοιπόν αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν είναι πια μυστικές,
κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τα ΜΜΕ σε κράτη όπως η Τουρκία και
η Αίγυπτος για τη δυσπιστία τους σχετικά με το τι σκαρώνει
ο
Μπάλαρντ όταν μπαίνει στα ύδατά τους με ένα σκάφος γεμάτο προηγμένα
ηλεκτρονικά μηχανήματα» (National Geographic, Μάιος 2004, σελ. 94-5).
Στο
ίδιο άρθρο, το περιοδικό που καλύπτει τη δραστηριότητα του κ. Μπάλαρντ,
εξηγεί και τον τρόπο με τον οποίο κατορθώνει ο ωκεανογράφος-
στρατιωτικός να εξασφαλίζει τη συναίνεση των παράκτιων κρατών στις έρευνές του. Περιγράφει, λοιπόν, πως «ο διευθυντής των δυνάμεων ασφαλείας και ο έπαρχος της Σινώπης έπεισαν το υπουργείο
Εξωτερικών στην Άγκυρα να παραιτηθεί από την απαίτηση για ερευνητικές
βίζες».
Φαίνεται ότι τα μέσα του κ. Μπάλαρντ ξεπερνούν εύκολα τους υφάλους της
εθνικής κυριαρχίας των κρατών «δεύτερης κατηγορίας». Αρκεί η μεσολάβηση
των κατάλληλων ανθρώπων.
Του Κυριάκου Βελόπουλου
Πηγή:
voicenews.gr
