Η μυστηριακή λειτουργία των Κειμένων του Ιαμβλίχου

Ως έχει αναφερθεί, πολλάκις, από την ιστοσελίδα μας και την Αμφικτυονία «Ακάδημος», τα κείμενα των Ελλήνων, είναι ση-μαντικά κείμενα με μυστηριακές λειτουργίες. Γράφτηκαν από ψυχές και αφορούν ψυχές, και όχι ανθρώπους που φέρουν σε κάποιον «χ» βίο της ψυχικής ζωής του, κάποια χαρακτηριστικά. Με βάση αυτή την οπτική θα περιδιαβούμε σε ένα παράδειγμα περί των συγκεκριμένων κειμένων.

Συγκεκριμένα, θα αναφέρουμε ότι:

σχολιάζοντας ο Ιεροκλής τον τρίτο στίχο από τα Χρυσά Έπη των Πυθαγορείων

«και τους καταχθόνιους δαίμονες να σέβεσαι, τελώντας τα νόμιμα» και λέγοντας ότι καταχθόνιοι δαίμονες είναι οι άνθρωποι εδώ στη γη που έχουν ζήσει εν σοφία και αγαθοσύνη, αναφέρει τα εξής:

«Το να τελούμε τα νόμιμα. Αυτό σημαίνει να υπακούμε στα παραγγέλματα που μας έχουν αφήσει, και να εμμένουμε στα λόγια τους σαν να είναι νόμοι, και να ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο της ζωής, τον οποίο αφού διένυσαν εκείνοι, δεν αρνήθηκαν από φθόνο να μας τον κοινοποιήσουν, αλλά αγωνίστηκαν να τον φυλάξουν για τους μεταγενεστέρους σαν μια αθάνατη και πατρική κληρονομιά, εναποθέτοντας σε συγγράμματα τα στοιχεία των αρετών και τους κανόνες της αλήθειας προς τον κοινό όφελος»

(Βλ., Ιεροκλής «Υπόμνημα εις τα Πυθαγορικά Χρυσά Έπη» 4.4.4 – 4.4.12)[1]

Δηλαδή, τα συγγράμματα που μας έχουν αφήσει οι Έλληνες, για παράδειγμα τα Ομηρικά Έπη, οι Πλατωνικοί διάλογοι, οι Τραγωδίες, δεν είναι απλά κάποια λογοτεχνικά κείμενα, που στην καλύτερη περίπτωση να τα εκλάβουμε ως μία μορφή ηθικολογίας. Είναι, όπως λέει ο Ιεροκλής, ο δρόμος της ζωής που πορεύθηκαν, εκείνοι οι Παλαιοί Έλληνες, για να φτάσουν στην ομοίωση με το Θείο, κατά την ρήση του Πλατωνικού Θεαίτητου (176.b). Είναι, δηλαδή, συγκεκριμένες προσπάθειες και νίκες που πέτυχαν συγκεκριμένα όντα/ψυχές, να προσεγγίσουν συγκεκριμένες βαθμίδες και «καταστάσεις» του Θείου Σύμπαντος Κόσμου. Αναλόγως σε ποιο «σημείο» στου Θείου φθάσανε, μας διατύπωσαν και συγκεκριμένες, ας μας επιτραπεί η χρήση τέτοιων λέξεων, περιγραφές, προτροπές, διαδικασίες. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να τα δούμε με ένα τελείως διαφορετικό πρίσμα.

Έχοντας, λοιπόν, κατά τα νου το συγκεκριμένο, θα αναφέρουμε ότι:

«Όπως, δηλαδή στις τελετές προηγούνται οι καθαρμοί, τα ραντίσματα και οι εξαγνισμοί, που είναι γυμνάσματα όσων δρωμένων γίνονται στις απόρρητες λειτουργίες και της μετουσίας με το Θείο, έτσι κατά τη γνώμη μου, και η φιλοσοφική τελεσιουργία αποτελεί για εκείνους που στέλλονται προς αυτή, προκαταβολική κάθαρση και προετοιμασία της αυτογνωσίας και της αυτοφανέρωτης θέασης της ουσίας μας»

(Βλ., Πρόκλος «Εις τον Πλάτωνος πρώτον Αλκιβιάδην» 9.2 – 9.7)[2]

Από το απόσπασμα του Πρόκλου, διαπιστώνουμε πως υπάρχουν κείμενα που ως σκοπό τους έχουν να καθοδηγήσουν τον εκάστοτε αναγνώστη – πάντα, μα πάντα ως ψυχή και όχι ως άνθρωπο – στη φιλοσοφία, και διαμέσο της φιλοσοφίας, να γίνει μετοχή στις απόρρητες τελεσιουργίες, δηλαδή σε λειτουργίες Μυστηρίων.

Επίσης:

«η ψυχή που έρχεται στον Άιδη, δεν έχει τίποτε άλλο εκτός από τη παιδεία της και την αγωγή της, στοιχεία που όπως λέγεται μέγιστα ωφελούν ή βλάπτουν τον πεθαμένο, μόλις αρχίσει η πορεία του προς εκεί»

(Βλ., Πλάτων «Φαίδων» 107.d.2 – 107.d.5)[3]

Στο αρχαίο κείμενο από το Πλατωνικό απόσπασμα αναγράφει: «παιδείας τε καὶ τροφῆς»

Από το Πλατωνικό Λεξικό του Τιμαίου του Γραμματικού στα αντίστοιχα λήμματα διαβάζουμε:

«Παιδεία, μέν ἐστι δύναμις θεραπευτικὴ ψυχῆς, ὥς φησι Πλάτων·»

Δηλαδή: η παιδεία είναι δύναμη θεραπευτική της ψυχής, όπως λέγει ο Πλάτων.

Και μιας και θεραπεία, ως έννοια δηλώνει την διαδικασία της λατρείας, τότε το συγκεκριμένο απόσπασμα μας λέγει ότι η παιδεία είναι η δύναμη που έχει η ψύχη ώστε να μπορεί να λατρεύει το Θείο!

και:

«Τροφή, ἀντὶ τοῦ ἀγωγὴ καὶ παιδεία.»

Δηλαδή: η τροφή χρησιμοποιείται αντί για την αγωγή και τη παιδεία.

Σε σχέση τώρα με τη φιλοσοφία και την παιδεία, η μεν παιδεία αντιστοιχεί στις λειτουργίες των Μικρών Μυστηρίων και η δε φιλοσοφία στις λειτουργίες των Μεγάλων Μυστηρίων, μιας και:

«Όπως πριν από τα Μεγάλα Μυστήρια παραδίδονται τα Μικρά, έτσι και πριν από τη Φιλοσοφία παραδίδεται η Παιδεία»

(Βλ., Ιάμβλιχος «Προτρεπτικός επί Φιλοσοφίαν»10.4 – 10.6)[4]

Συνοψίζοντας τα όσα έχουμε αναφέρει από τα αποσπάσματα, καταλήγουμε στο εξής συμπέρασμα. Υπάρχουν τέσσερα (4) είδη Κειμένων, των Παλαιών Ελλήνων:

1. Κείμενα που δείχνουν τη πορεία του βίου τους, προς την κατάκτηση και νίκη της Αλήθειας και της Γνώσης των Θεών. Δηλαδή κείμενα συγκεκριμένης βιογραφίας, συγκεκριμένων όντων/ψυχών.
2. Κείμενα που λειτουργούν ως εισαγωγή στην Φιλοσοφία, των προηγουμένων όντων, δηλαδή κείμενα Παιδείας.
3. Κείμενα που δείχνουν την ολοκληρωτική λειτουργία της Φιλοσοφίας, που μας είχαν προετοιμάσει τα κείμενα Παιδείας.
4. Και αφού κατακτηθούν τα κείμενα αυτά, τότε έχουμε ήδη μυηθεί σε όλο τα φάσμα των Μυστηρίων, και ως εκ τούτου κατανοούμε τις όλες λειτουργίες των Μυστηρίων.

Αυτό λοιπόν το τετραδικό σύστημα κειμένων, θεωρώ ότι αντικατοπτρίζεται από τα έργα του Ιαμβλίχου και αφορούν κατά κύριο λόγο την Πυθαγόρεια Φιλοσοφία.

1. Περί του Πυθαγορικού Βίου
2. Λόγος Προτρεπτικός επί Φιλοσοφίαν
3. Περί της κοινής μαθηματικής επιστήμης, τα Θεολογούμε της Αριθμητικής, περί της Νικομάχου Αριθμητικής Εισαγωγής. [Ως γνωστόν, η Πυθαγόρειος Φιλοσοφία, είναι η Ορφική, δηλαδή η σύμπασα Ελληνική Θεολογία, με την περιγραφή μαθηματικών         .
4. Περί (Αιγυπτίων) Μυστηρίων.
   Εδώ να πούμε ότι τόσο ο Ορφεύς, όσο και ο Πυθαγόρας, είχαν μυήσει και μυηθεί αντίστοιχα στα Αιγυπτιακά και στα Ελληνικά Μυστήρια. Καθώς και στο έργο του Πλουτάρχου «Ίσις και Όσιρις» διαφαίνεται ξεκάθαρα πως η Αιγυπτιακή Θεολογία είναι ίδια με την Ορφική Θεολογία.

Συγγραφέας: Γουλέτας Α. Παναγιώτης (Αλκίνοος), 30/06/2014

---

[1] «τὸ ἔννομα ῥέζειν, φησίν. τοῦτο δέ ἐστι τὸ πείθεσθαι, οἷς ἀπολελοίπασιν ἡμῖν παραγγέλ μασι, καὶ ὡς νόμοις ἐμμένειν τοῖς ἐκείνων λόγοις καὶ τὴν αὐτὴν ὁδὸν μετιέναι τοῦ βίου, ἣν ἐκεῖνοι διελθόντες οὐκ ἐφθόνησαν ταύτης ἡμῖν μεταδοῦναι, ἀλλ᾽ ὥσπερ τινὰ ἀθάνατον καὶ πατρῷον κλῆρον διηγωνίσαντο τοῖς μεταγε νεστέροις διαφυλάξαι, τὰ στοιχεῖα τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς ἀληθείας τοὺς κανόνας εἰς κοινὸν ὄφελος ἐν γράμμασι καταθέμενοι»

[2] «ὥσπερ οὖν ἐν ταῖς τελεταῖς καθάρσεις ἡγοῦνται καὶ περιρραντήρια καὶ ἁγνισμοί, ἃ τῶν ἐν ἀπορρήτοις δρωμένων καὶ τῆς τοῦ θείου μετουσίας γυμνάσματά εἰσιν, οὕτω μοι δοκεῖ καὶ ἡ φιλόσοφος τελεσιουργία προκαθαίρειν καὶ προπαρασκευάζειν εἰς τὴν ἑαυτῶν γνῶσιν καὶ τὴν αὐτοφανῆ τῆς οὐσίας ἡμῶν θεωρίαν τοὺς ἐπ᾽ αὐτὴν στελλομένους.»

[3] «οὐδὲν γὰρ ἄλλο ἔχουσα εἰς Ἅιδου ἡ ψυχὴ ἔρχεται πλὴν τῆς παιδείας τε καὶ τροφῆς, ἃ δὴ καὶ μέγιστα λέγεται ὠφελεῖν ἢ βλάπτειν τὸν τελευτήσαντα εὐθὺς ἐν ἀρχῇ τῆς ἐκεῖσε πορείας.»

[4] «ὡς πρὸ τῶν μεγάλων μυστηρίων τὸ μικρὰ παραδοτέον, καὶ πρὸ φιλοσοφίας παιδείαν.»

Πηγή:

eleysis69.wordpress.com