ΑΝΤΙΦΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ - Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ

Ο Αντιφών ο Αθηναίος (5ος αιώνας π.Χ) ήταν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της σοφιστικής κίνησης. Ο Αντιφών υποστήριζε ότι ο χρόνος δεν υπάρχει αντικειμενικά. Αναφορικά προς τη συγκρότηση της κοινωνίας, υποστήριζε ότι οι νόμοι μιας κοινωνίας [1] είναι προϊόν σύμβασης μεταξύ των πολιτών, σε αντίθεση με τους νόμους της φύσης που υπάρχουν κατ΄ανάγκη. 

Κατά τον Αντιφώντα, η αρχή που πρέπει να διέπει τους ανθρώπους είναι η αρχή της ισότητας. "Εκ φύσεως όλοι μας, είτε βάρβαροι είτε Έλληνες είμαστε από κάθε άποψη όμοιοι και όλοι μας αναπνέουμε τον αέρα από το στόμα και τη μύτη", υποστηρίζει ο Αντιφών. 


 «Τους εκ καλών πατέρων επαιδούμεθά τε και σεβόμεθα τους δε εκ μη καλού οίκου όντας ούτε αιδούμεθα ούτε σεβόμεθα. Εν τούτω δε προς αλλήλους βεβαρβαρώμεθα, επεί φύσει πάντα πάντες ομοίως πεφύκαμεν και βάρβαροι και Έλληνες….Και εν πάσι τούτοις ούτε Βάρβαρος αφώρισται ημών ουδείς ούτε Έλλην.  Αναπνέομεν γαρ εις τον αέρα άπαντες κατά το στόμα και κατά τας ρίνας και εσθίομεν χερσίν απάντες….».

Από τους πλέον οξυδερκείς σοφιστές, με σκέψη επιστημονική, ο Αντιφώντας ο σοφιστής  παρατηρούσε ότι...  η εκτίμηση και ο σεβασμός μεταξύ των πολιτών βασίζεται στην κοινωνική τους θέση: Ένας διαχωρισμός μεταξύ πλουσίων και φτωχών, αριστοκρατών και παρακατιανών είναι μια διάκριση τεχνητή και συμβατική, που όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, "είναι ταυτόσημη με την αποβαρβάρωση των ηθών, καθώς η φύση δημιουργεί ελεύθερα και όμοια πλάσματα". Ουσιαστικά για τον Αντιφώντα βάρβαροι είναι όσοι κάνουν φυλετικές διακρίσεις.

Έτσι, οδηγείται στο λογικό συμπέρασμα ότι η αντίθεση νόμου-φύσης είναι αντίθεση του συμφωνημένου (συμβατικού) μεταξύ των ανθρώπων με τα εγγενή στοιχεία της φύσης του ανθρώπου ("τά μέν τῶν νόμων ἐπίθετα, τά δέ τῆς φύσεως ἀναγκαῖα· καί τά μέν τῶν νόμων ὁμολογηθέντα οὐ φύντ' ἐστίν, τά δέ τῆς φύσεως φύντα οὐχ ὁμολογηθέντα").

Παράλληλα, λαμβάνοντας ως δεδομένο ότι οι ανθρώπινοι νόμοι είναι δεσμά της φύσεως, υποστηρίζει ότι η καθεαυτή υπόσταση του ανθρώπου είναι η ελευθερία: "Η πειθαρχία στο δίκαιο, όπως εκφράζεται με τους νόμους, θα ήταν ωφέλιμη, αν εμπόδιζε εκείνον που παθαίνει κάτι να μην το πάθει και εκείνον που πράττει κάτι εναντίον άλλου να μην το πράξει".
____________

[1]  Περί αληθείας

Πηγές: 
Λεξικό της Φιλοσοφίας Θεοδόση Πελεγρίνη
epitropesdiodiastop