Σε εποχές παρακμής μιας χώρας, οι πολίτες φτάνουν σε σημείο να υποχρεούνται να απολογούνται ακόμα και στους δημίους τους... Αυτό συμβαίνει στην πατρίδα μας.
Ενώ θα έπρεπε η Ελλάδα να εγείρει αξιώσεις έναντι όσων την έβλαψαν και εγκλημάτησαν σε βάρος της κατά τη διάρκεια της Κατοχής, γίνεται το αντίθετο. Την τρέχουσα περίοδο έχει αναζωπυρωθεί από την Αλβανία (κατ' εντολήν της Αγκυρας, προφανώς) το ζήτημα των Τσάμηδων, των αλβανοφρόνων μουσουλμάνων της Ηπείρου, που συνεργάστηκαν με τους ναζί, διέπραξαν σωρεία εγκλημάτων πολέμου και εκδιώχθηκαν (το 1944) από την Ελλάδα από τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντος Ζέρβα.
Τον Μάιο του 1945, το Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων Ιωαννίνων δίκασε ερήμην και καταδίκασε σε θάνατο 1930 Τσάμηδες, που κατηγορούνταν για συνεργασία με τις δυνάμεις Κατοχής και για διάπραξη πολλών εγκλημάτων πολέμου. Στις αρχές της δεκαετίας του '50 οι περιουσίες των Τσάμηδων απαλλοτριώθηκαν, διανεμήθηκαν και αποδόθηκαν σε ντόπιους και εποίκους... Οι αλληλοδιάδοχες αλβανικές κυβερνήσεις επαναφέρουν από καιρού εις καιρόν το θέμα, αξιώνοντας επιστροφή των «εκδιωχθέντων» αλλά και πολεμικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις!
Η ανθελληνική συνείδηση των Τσάμηδων, αυτών των εξισλαμισθέντων Ελλήνων, άρχισε να διαμορφώνεται κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στο βιβλίο του Απ. Π. Παπαθεοδώρου «Οι Μουσουλμάνοι Τσάμηδες» (εκδόσεις Πελασγός) αναφέρεται:
«Στη Θεσπρωτία, όμως, και για άλλους λόγους, όπως συμφεροντολογικούς, προκειμένου να διασώσουν τις εύφορες περιοχές αυτής ή κάποια τυχόν αξιώματα, δημιουργήθηκε μια σημαντική θρησκευτική μουσουλμανική μειονότητα, κατεξοχήν εξισλαμισθέντων Ελλήνων, στους οποίους με την πάροδο του χρόνου προστέθηκαν ή εξελίχθηκαν και διάφοροι αξιωματούχοι, αγάδες, μπέηδες κ.λπ., που εξελίχθησαν και σε αλβανόφωνους, με ίδιον γλωσσικό ιδίωμα, το "τσάμικο", ανάμεικτο και με πολλά ελληνικά στοιχεία.
Ετσι, παράλληλα προς τους επικρατέστερους πάντα αριθμητικά Ελληνες, αρχαιόθεν χριστιανούς Θεσπρωτούς, δημιουργείται κατά τους νεωτέρους χρόνους στη Θεσπρωτία η Τσαμουριά και η εν λόγω θρησκευτική μειονότητα των μουσουλμάνων Θεσπρωτών ή Τσάμηδων, και με το ανωτέρω γλωσσικό ιδίωμα, με το οποίο συνδιελέγοντο, εν πολλοίς, και οι λοιποί Ελληνες χριστιανοί Θεσπρωτοί [...] Στη Θεσπρωτία, αρχικά χριστιανοί και μουσουλμάνοι, Ελληνες την καταγωγή, συμβιούσαν ειρηνικά, υπήρχαν μάλιστα και συγγένειες μεταξύ τους. Με την πάροδο όμως του χρόνου, διάφορες προπαγάνδες γειτονικών λαών, ομοθρήσκων και ομογλώσσων περίπου (όπως των Αλβανών), υποκινούμενες και από άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις κ.λπ., όπως από τους Ιταλούς και τους (Αυστρο-)Ουγγαρέζους, για δικά τους, κακώς νοούμενα, συμφέροντα και απωτέρους στόχους, επεκτατικούς στη Βαλκανική, εξεμεταλλεύοντο τις ανωτέρω ιδιαιτερότητες των μουσουλμάνων αυτών Τσάμηδων».
Παραμυθιά: Τα ονόματα 49 μαρτύρων
29 Σεπτεμβρίου 1943. Η ημέρα που διεπράχθη ένα από τα φρικτότερα εγκλήματα στην κατεχόμενη Ελλάδα. Οι Τσάμηδες -με επικεφαλής τον Μαζάρ Ντίνο- συνέλαβαν και οι Γερμανοί εκτέλεσαν 49 προκρίτους στην Παραμυθιά Θεσπρωτίας. Ο κατάλογος με όσους Ελληνες «έπρεπε» να βγουν από τη μέση είχε συνταχθεί από τους Τσάμηδες της περιοχής. Στόχος τους ήταν η αποδυνάμωση του ελληνικού στοιχείου και η μελλοντική ενσωμάτωση μεγάλου τμήματος της Ηπείρου στην Αλβανία. Το σχέδιο δεν έχει εγκαταλειφθεί. Απλά, από καιρού εις καιρόν επικαιροποιείται.
Τα ονόματα των Ελλήνων μαρτύρων της Παραμυθιάς της 29ης Σεπτεμβρίου 1943 είναι τα εξής:
· Τσαμάτος Παν. Ευάγγελος, ιερέας
· Αλιγιάννης Φ. Δημήτριος, χαλκουργός
· Αλιγιάννης Δημ. Ιωάννης, παντοπώλης
· Αλιγιάννης Φ. Κωνσταντίνος, χαλκουργός
· Αλιγιάνης Κ. Σωτήριος, παντοπώλης
· Αποστολίδης π. Απόστολος, υποδηματοποιός
· Βαλασκάκης Σωτ. Ελευθέριος, ιατρός
· Γιαννάκης Ιωαν. Νικόλαος, καθηγητής
· Δρίμτζιας Δημ. Χαράλαμπος, γεωργός
· Ευαγγέλλου Ε. Ευθύμιος, καφεπώλης
· Ζιάγκος Γ. Κωνσταντίνος, δημοτικός υπάλληλος
· Κακούρης Απ. Περικλής, δημοδιδάσκαλος
· Κατσούλης Αθ Κωνσταντίνος, δημοδιδάσκαλος
· Κλήμης Θεόδ. Δημήτριος, αγωγεύς
· Κοτσαλέρης Ε. Εμμανουήλ, δ/ντής υποκαταστ. Α.Τ.Ε. Παραμυθιάς
· Κουρσουμής Θ. Κωνσταντίνος, καφεπώλης
· Κωνσταντίνου ή Κωσταγιάννης Ιω. Κων/νος, σιδηρουργός
· Κωνσταντίνου ή Κωσταγιάννης Ιω. Παναγιώτης, σιδηρουργός
· Μάνος Π. Νικόλαος, εστιάτορας
· Μαρέτης Γ. Ανδρέας. χρυσοχόος
· Μαρέτας Ν. Γεώργιος, εστιάτορας
· Μητσιώνης Αναστ. Ιωάννης, καφεπώλης
· Μουσελίμης Σπ. Γεώργιος, Ράπτης
· Μουσελίμης Π. Σταύρος, δημοτικός υπάλληλος
· Μπαζάκος Θ. Ιωάννης, δημοδιδάσκαλος
· Μπάρμπας Γ. Νικόλαος, έμπορος υφασμάτων
· Μπάρμπας Νικ. Σπυρίδων, έμπορος υφασμάτων
· Νάστος Χρ. Ευάγγελος, παντοπώλης
· Πάκος Γ. Πάκος, τυρέμπορος
· Παπαθανασίου Χρ. Βασίλειος, καφεπώλης
· Πάσχος Γ. Γεώργιος, παντοπώλης
· Πάσχος Δ. Λεωνίδας, τυρέμπορος
· Ράπτης Δ. Αθανάσιος, έμπορος
· Ρίγγας Γ. Αθανάσιος, έμπορος
· Σιαμάς Παν. Γεώργιος, ταχυδρομικός υπάλληλος
· Σιωμόπουλος Β. Κων/νος, γυμνασιάρχης
· Σπυρομήτσιος Παύλου Σπυρίδων, υποδηματοποιός
· Στρουγγάρης Απ. Ανδρέας, παντοπώλης
· Σωτηρίου Χρ. Κων/νος, αγωγεύς
· Σωτηρίου Κ Γεώργιος, αγωγεύς
· Τζώης Δημ. Κων/νος, βιβλιοπώλης
· Τσαμάτος Ευάγγ. Νικόλαος, Ράπτης
· Τσίλης Δημ. Κων/νος, αγωγεύς
· Τσορλας Δημ. Γεώργιος, δημοτικός γραμματέας
· Τσορλας Β. Θεόδωρος, υποδηματοποιός
· Τσορλας Β. Κων/νος, υποδηματοποιός
· Φάτσιος Γ. Θωμάς, μυλωθρός
· Φείδης Θ. Αριστοφάνης, λογιστής
· Χρυσοχόου Κ. Απόστολος, συνταξιούχος σχολάρχης και γραμματέας της μητροπόλεως
Το μακρύ χέρι του Ισλάμ που το προορίζουν για βρόμικο ρόλο!
Ο Θεόδωρος Δράκος είναι ιστορικός - ερευνητής, που έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον του στην περιοχή της Ηπείρου. Γνωρίζει καλά την υπόθεση των Τσάμηδων και οι απόψεις του είναι διαφωτιστικές. Η παράθεση όσων γνωρίζει αντικρούει τα επιχειρήματα του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού.
ΕΡ.: Ισχύουν οι αλβανικές αιτιάσεις ότι οι Τσάμηδες «δεν είχαν άλλη επιλογή» από το να συνεργαστούν με τους Γερμανούς;
ΑΠ.: Τον πόλεμο εναντίον της Ελλάδος τον κήρυξε, εκτός της Ιταλίας, και η Αλβανία, η οποία συμμετείχε και στρατιωτικώς στις επιχειρήσεις των. Μετά την υποδούλωση των Ελλήνων στους Γερμανούς, οι Τσάμηδες υποδέχθηκαν τους κατακτητές ως απελευθερωτές και συνεργάστηκαν μέχρι τέλους μαζί τους. Ακόμη και όταν οι Ιταλοί συνθηκολόγησαν, οι Τσάμηδες συνέχισαν στο πλευρό των Γερμανών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Μάχη της Μενίνας (17-18/8/1944) πήραν μέρος 500 εξ αυτών, πολεμώντας μαζί με τους Γερμανούς τον ΕΔΕΣ του Ναπολέοντος Ζέρβα. Οι Τσάμηδες, ως κλασικοί γενίτσαροι, έδειξαν υπερβάλλοντα ζήλο έναντι των Ελλήνων, παρά το γεγονός ότι από το 1912, που απελευθερώθηκε η περιοχή, ζούσαν αρμονικά μαζί μας.
ΕΡ.: Δόθηκε ποτέ η ευκαιρία στους Τσάμηδες να επιστρέψουν στην Ηπειρο;
ΑΠ.: Το ελληνικό κράτος γύρω στις αρχές του 1950 ζήτησε από το αλβανικό κράτος να επιτρέψει σε όσους Τσάμηδες θεωρούν ότι δεν εγκλημάτησαν να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Συγκεντρώθηκαν, σύμφωνα με μαρτυρίες Βορειοηπειρωτών, γύρω στους 2.000 στο Γεωργουτσάτι, χωριό κατοικούμενο από Ελληνες κοντά στα σύνορα. Εκεί το καθεστώς του Ενβέρ Χότζα τούς συνέλαβε και τους εξόρισε στην κεντρική Αλβανία ως... μοναρχοφασίστες. Παράλληλα, οι υπόλοιποι Τσάμηδες έλαβαν οικειοθελώς την αλβανική υπηκοότητα αποποιούμενοι την ελληνική.
ΕΡ.: Εχετε αναφέρει σε παλαιότερη τοποθέτησή σας ότι υπάρχει και μια παράμετρος... γελοιογραφικού χαρακτήρα στο τσαμικό ζήτημα και αφορά την οικογένεια Ντίνο. Τι ακριβώς εννοείτε;
ΑΠ.: Οι οπαδοί της ρεπούσιας νοοτροπίας δεν μπορούσαν να λείπουν και στην περίπτωσή μας. Ο Δήμος Πρεβέζης εξέδωσε ένα λεύκωμα των σκίτσων του Αλή Ντίνο, ενός κοσμοπολίτη και αξιόλογου σκιτσογράφου. Ηταν μία εξαίρεση στην ιστορία της οικογενείας του, που ευθύνεται από τον καιρό της εξόδου του Μεσολογγίου, όπου έδρασε ο Αχμέτ Ντίνο, για καταστροφές και λεηλασίες χωριών της Πρεβέζης (Λιμπόχοβο, Μαρτανιοί, Μάζι), της Καμαρίνας το 1897 έως το Φαναρι το 1943. Απ' όλη την αιματοβαμμένη ιστορία της οικογενείας Ντίνο βρήκαν ένα όντως αξιόλογο άτομο να προβάλλουν, δίνοντας συγχωροχάρτι στους υπολοίπους.
ΕΡ.: Ποια θεωρείτε ότι είναι η ενδεδειγμένη στάση που πρέπει να ακολουθήσει η χώρα μας;
ΑΠ.: Το θέμα των Τσάμηδων το έχουν λύσει ο Ναπολέων Ζέρβας και ο Αριστείδης Κρανιάς τον Αύγουστο του 1944. Οι Τσάμηδες, οι οποίοι δεν είναι τίποτε άλλο παρά εξισλαμισθέντες Θεσπρωτοί, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι πλήρωσαν για τα εγκλήματα τα οποία διέπραξαν συνεργαζόμενοι με τους ναζί. Τέλος, υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις (σημειωτέον η μητέρα μου έχει βαφτίσει Τσάμη), που οφείλουμε να τις δούμε ξεχωριστά. Οσοι ήταν ανήλικοι το 1944 νομίζω ότι μπορεί να τους επιστραφεί η ελληνική υπηκοότητα, αρκεί να αναγνωρίσουν τις αποφάσεις των ελληνικών δικαστηρίων. Κάτι το οποίο οι οργανώσεις των Τσάμηδων που υποκινούν το θέμα δεν αποδέχονται με κανέναν τρόπο. Αυτό που δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι είναι ότι οι Τσάμηδες στην Αλβανία ήταν αντιπαθείς από όλους - Ελληνες και Αλβανούς. Υπάρχουν και γνωμικά γι' αυτό: «Τσαμ μπαμπές με θηκ νε μες - Τσάμης μπαμπέσης με το μαχαίρι στη μέση».
Τέλος, θα ήθελα να τονίσω ότι οι οργανώσεις αυτές των Τσάμηδων αποτελούν το μακρύ χέρι του Ισλάμ στην περιοχή και αργά ή γρήγορα θα παίξουν τον βρόμικο ρόλο για τον οποίο τους προορίζουν. Είναι και αυτοί ένα κομμάτι του παζλ της ισλαμοποίησης της Ευρώπης, που δρομολογείται από κάποιους... διαμένοντες στη Μέση Ανατολή.
Η οικογένεια Ντίνο και τα τάγματα θανάτου
Το βιβλίο του Θεόδωρου Κων. Δράκου «Η Καμαρίνα και ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897» (εκδόσεις Νέα Θέσις) είναι πολύτιμο για κάθε μελετητή της Ιστορίας της Ηπείρου, διότι δεν πραγματεύεται μόνο όσα αναφέρει ο τίτλος του, αλλά περιλαμβάνει στις σελίδες του πλούτο -άγνωστων μέχρι σήμερα- στοιχείων για τη ζωή σ' αυτόν τον ελληνικό τόπο κατά τη διάρκεια του 18ου, του 19ου και του 20ού αιώνα. Ενδεικτικά αναφέρεται η βουτηγμένη στο αίμα αθώων ιστορία της οικογένειας Ντίνο. Τα αδέλφια Μαζάρ και Νουρή Ντίνο είναι οι επικεφαλής των ταγμάτων θανάτου των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία και βαρύνονται με φρικτά εγκλήματα πολέμου. Στο βιβλίο του κ. Δράκου, όμως, αποδεικνύεται ότι η ανθελληνική δράση της οικογένειας Ντίνο είχε ξεκινήσει ήδη από την πολιορκία του μαρτυρικού Μεσολογγίου! Ακολουθεί χαρακτηριστικό απόσπασμα από το βιβλίο του κ. Δράκου:«Στην καταστροφή της Καμαρίνας υπάρχουν αναφορές και για άλλους Οθωμανούς, πλην του πρωταγωνιστού Γκανή Μπέη [...] Σημαντική ήταν η «συνεισφορά» της οικογενείας Ντίνο, η οποία είχε προξενήσει τρομερά δεινά στην περιοχή. Η καταγωγή των Ντιναίων ήταν από τη Λιόψη Θεσπρωτίας (πάνω από το σημερινό Ασπροκκλήσι) και ήταν εξισλαμισμένοι Θεσπρωτοί (Τσάμηδες).
Λόγω της βοήθειας που προσέφεραν στον Αλή Πασά έγιναν κάτοχοι τεράστιας περιουσίας στην περιοχή Λούρου - Πρεβέζης αλλά και σε Φανάρι-Παραμυθιά. Οι "λογαριασμοί" με την περιοχή μας άρχισαν με τον Αχμέτ Μπέη Ντίνο (Πρέβεζα 1785 - Ικόνιο 1848), ο οποίος, σημειωτέον, συμμετείχε στην πολιορκία του Μεσολογγίου, προσπάθησε ανεπιτυχώς το 1845 να μετατρέψει την Καμαρίνα σε τσιφλίκι του. Ο γιος του Βεησέλ κατέστρεψε το 1873 το Λιμπόχοβο και μετέβαλε την περιφέρειά του σε λιβάδια. Ο Χουσεΐν (Πρέβεζα 1855 - Τίρανα 1940), του οποίου ο πατέρας Ιμπραήμ ήταν πρώτος εξάδερφος του Βεησέλ, έκανε το ίδιο στο Μάζι και στους Μαρτανιούς το 1895. Ενοικίασε το δάσος στο Ζάλογγο και κυριολεκτικώς το κατέκοψε μην αφήνοντας δέντρο, σκοτώνοντας και ένα βοσκό που διαμαρτυρήθηκε. Είχε στην ιδιοκτησία του πολλά χωριά (Λούρο, Παλαιορόφορο κ.ά.), συντηρούσε σώμα ενόπλων Αλβανών και ήταν "κράτος εν κράτει" στην περιοχή.
Ο Γιουσούφ Μπέης Ντίνο, πρώτος εξάδερφος του Χουσεΐν, ηγήθηκε τριακοσίων εθελοντών Αλβανών και επιτέθηκε μαζί με τον στρατό στο χωριό. Συμμετείχε στη λεία παίρνοντας σημαντικό μερίδιο, με καλύτερο απ' όλα το επίχρυσο περικάλυμμα του Επιταφίου, το οποίο χρησιμοποίησε ως τραπεζομάντιλο στην οικία του, στην Παραμυθιά. Επίσης απέστειλε στο μουσουλμανικό χωριό Μαρκάτι κοπάδι τριών χιλιάδων από πρόβατα, βοοειδή και ημιόνους που άρπαξε από την περιοχή.
Φέρεται δε ότι απήγαγε και πέντε γυναίκες τις οποίες και έστειλε στο ανωτέρω χωριό. Αργότερα έγινε ο φόβος και ο τρόμος στην περιοχή Καρβουναρίου ληστεύοντας και δολοφονώντας, μαζί με τους περιώνυμους για την αγριότητά τους κατοίκους του ανωτέρω χωριού. Εφτασε στο σημείο να επέμβει με στρατό ο βαλής Ιωαννίνων Οσμὰν Φεβζή Πασάς, στα τέλη Σεπτεμβρίου 1901, ο οποίος περικύκλωσε το χωριό, τον συνέλαβε και μαζί με άλλους σημαίνοντες μπέηδες τους απέστειλε δέσμιους στα Ιωάννινα, εκτοπίζοντάς τον για λίγο καιρό στο Μπεράτι. Ο Σουμπχή Αγάς Ντίνο, γιος του Σουλεΐμάν Πασά και αδερφός του Γιουσούφ, εκτελούσε χρέη δημίου στην καταστροφή της Καμαρίνας. Ηταν αιμοσταγής και υπεύθυνος για πολλά εγκλήματα του κοινού ποινικού δικαίου και φυγοδικούσε. Οδηγήθηκε για δεύτερη φορά στις φυλακές τον Δεκέμβριο του 1904.
Η δράσις όμως των Ντιναίων συνεχίστηκε κι αργότερα. Ο γιος του Χουσεΐν, Τζεμήλ Μπέης (Πρέβεζα 1894 - Μαδρίτη 1972), ήταν διπλωμάτης, βουλευτής και υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας. Συνεργάστηκε με την Ιταλία του Μουσολίνι, έγινε πρέσβης και τιμήθηκε με τον Ιταλικό Μεγαλόσταυρο. Στη διάρκεια της Κατοχής διορίσθηκε από τους κατακτητές ύπατος αρμοστής Θεσπρωτίας. Οι δύο γιοι του Γιουσούφ ήταν οι διαβόητοι Μαζάρ (δολοφονήθηκε στο Δέλβινο το 1945) και Νουρή Ντίνο (Μανίσα Τουρκίας 1904 - Αγκυρα 1977) από την Παραμυθιά, οι οποίοι διέμεναν στην Τουρκία.
Συνεργασία με Ιταλούς
Στην Κατοχή σε συνεργασία με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς εξόπλισαν τους Τσάμηδες και ηγήθηκαν αυτών. Ηταν εγκληματίες πολέμου, υπεύθυνοι για λεηλασίες, καταστροφές, βιασμούς, βασανισμούς και δολοφονίες στη Θεσπρωτία. Χαρακτηριστικά αναφέρω την καταστροφή του Φαναρίου τον Αύγουστο του 1943 και την εκτέλεση των 49 προκρίτων στην Παραμυθιά στις 29 Σεπτεμβρίου 1943, όπου ήταν οι "αρχιτέκτονες" αυτής συντάσσοντας και τον κατάλογο των εκτελεσθέντων».
Πηγή:
dimokratianews.gr
