Ίσως είναι ο γιός που ο καθένας θα ήθελε να έχει!
Πρώτος σε όλα, χωρίς να είναι εσωστρεφής και δίχως το πολύ διάβασμα να τον έχει κάνει να σκέφτεται ή να δρα μονόπλευρα. Μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα, ένας νέος 22 ετών ο Κυριάκος Γραμματικός που από μικρός ήθελε να φύγει για σπουδές στην Αμερική, κι αντί γι αυτό εισήχθη πρώτος στο Τμήμα Φυσικής στο πανεπιστήμιο Κρήτης, τελείωσε πρώτος και καλύτερος, και κέρδισε αριστεία και υποτροφίες που κερδίζονται δύσκολα.
Γιατί δεν ήταν μόνο άριστος στη Φυσική, αφού… το καλύτερό του ήταν η Χημεία, έπαιρνε μετάλλια στα Μαθηματικά και την πρωτιά στην α΄ φάση του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Βιολογίας, τα παιρνε όλα σε όλα δηλαδή, κι ως μαθητής του Καζούλειου Γυμνασίου και Λυκείου, κι ως φοιτητής!
Χθες Τετάρτη, ταξίδευε για την Αμερική, τώρα που ήρθε η ώρα να κάνει το διδακτορικό του, σ΄ ένα από τα καλύτερα πανεπιστήμια, το Boston University. Ξεκινά με διδακτορικό, κι ας μην έχει προηγηθεί μεταπτυχιακό, αυτός ο ξεχωριστός επιστήμονας που κάθεται με χαμόγελο απέναντί μου, ξέρει ποιος είναι και τι θέλει να κάνει!
Οι επιτυχίες ήρθαν από πολύ νωρίς για σένα. Συμμετοχές σε διαγωνισμούς και σε Ολυμπιάδες, πρωτιές και αριστεία… Πώς ξεκίνησε η πορεία αυτή;
Στη Β΄ Λυκείου ήρθα πρώτος στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Χημείας. Επίσης επιλέχτηκα ανάμεσα σε 13 αριστεύσαντες να εκπροσωπήσω την Ελλάδα στον Διεθνή Μαθηματικό Διαγωνισμό στην Τουρκία. Το ίδιο έγινε και στη Γ΄ Λυκείου όπου μετείχα στην Ολυμπιάδα Χημείας στην Ουάσιγκτον. Στα Μαθηματικά είχα χάλκινο μετάλλιο στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό «Αρχιμήδης» στη Γ΄ Λυκείου και μία 1η θέση στα προκριματικά της α΄ φάσης του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Βιολογίας. Στην τελική φάση πήρα 7η θέση, άλλωστε η αγαπημένη μου ήταν η Χημεία… (γέλια)
Πώς μπορεί να είναι τόσο καλός σε όλα ένας μαθητής;
Είχα ενστερνιστεί την επιστημονική λογική για το πολύ διάβασμα!
Στις πανελλαδικές εξετάσεις τι βαθμούς είχες πάρει;
Στη Φυσική 19,8, στα Μαθηματικά Γενικής Κατεύθυνσης 19,9, στα Μαθηματικά 19,4, στη Βιολογία 19,1, στη Χημεία 19,2, στην Έκθεση 16,2.
Κι έτσι εισήχθης πρώτος στη Φυσική, στο πανεπιστήμιο Κρήτης, πήρες πτυχίο με τον καλύτερο βαθμό της σχολής σου, πήρες υποτροφίες για τα αριστεία σου… Πότε ξεκουράστηκες, πότε έκανες άλλα πράγματα;
Απόλαυσα όσο ήμουν φοιτητής. Έκανα και τα χόμπι μου, μ΄ αρέσει η μουσική, το τραγούδι, η πεζοπορία, έπαιζα βόλεϊ περιστασιακό… Όταν είσαι φοιτητής έχεις πολύ χρόνο να κάνεις τα πάντα και μαζί μ΄ αυτά να κυνηγήσεις και την επιστήμη σου. Τώρα στην Αμερική είναι άλλο, μιλάμε για την εργασία μου! Θα κάνω το διδακτορικό μου και θα θεωρούμαι εργαζόμενος γιατί θα πληρώνομαι κανονικά.
Σε ένα από τα καλά πανεπιστήμια της Αμερικής!
Θα είμαι στο Boston University. Στη μία πλευρά του ποταμού είναι το Χάρβαρντ, στην άλλη θα είμαι εγώ. Το Boston University είναι στα 40 καλύτερα πανεπιστήμια της Αμερικής. Τα πανεπιστήμια όταν δέχονται διδακτορικούς φοιτητές, τους δέχονται με πλήρη υποτροφία όσων αφορά τα δίδακτρα, κι ένα βασικό μισθό για να μπορέσουν να επιβιώσουν ανεξάρτητοι.
Πώς πέρασαν λοιπόν αυτά τα χρόνια που σε έφεραν ως εδώ; Μίλησέ μου για την προοπτική της Αμερικής για εσένα, αλλά και γενικά για έναν φοιτητή…
Πάνω απ΄ όλα το είχα πάντα στο μυαλό μου ότι θέλω να πάω στην Αμερική. Κατά τ΄ άλλα έζησα μια σχεδόν κανονική ζωή στα πρώτα έτη της φοιτητικής μου ζωής, φροντίζοντας να μην κατέβουν πολύ οι βαθμοί μου. Όταν ήρθε η ώρα, όταν ανέπτυξα τον κατάλληλο όγκο γενικών γνώσεων στη Φυσική, αποφάσισα ότι έπρεπε να έρθω σε επαφή μ΄ έναν καθηγητή. Στην δική μου περίπτωση ήταν η καθηγήτριά μου στο πανεπιστήμιο της Κρήτης, με την οποία συζήτησα το πώς θα έρθω σε επαφή με την έρευνα. Σ΄ αυτή τη συζήτηση μου δόθηκε η ευκαιρία να συμμετάσχω στη διερεύνηση ενός θέματος κοσμολογίας με την προοπτική να γίνει μία δημοσίευση πάνω στο θέμα, δηλαδή μία μελέτη που δημοσιεύεται σε έγκυρο επιστημονικό περιοδικό.
Ήθελες από μικρός να γίνεις φυσικός;
Χάρη στην τεράστια βιβλιοθήκη των γονιών μου, η μαμά φιλόλογος, ο μπαμπάς φυσικός, το σαράκι της μάθησης είχε μπει για τα καλά μέσα μου από πολύ μικρός. Από αυτά που είδα και διάβασα από την Α΄ Λυκείου αποφάσισα ότι στο μέλλον θέλω να κάνω φυσική, διότι ήταν ο τομέας της επιστήμης που μου προσέφερε τη μεγαλύτερη πρόκληση. Στις πανελλαδικές πήγα με πρώτη προτίμηση το Φυσικό, παρά την πολύ καλή μου επίδοση και τις δύο παγκόσμιες Ολυμπιάδες Χημείας που προηγήθηκαν. Διάλεξα το Φυσικό Κρήτης, απ΄ όλες τις άλλες σχολές Φυσικής στην Ελλάδα καθώς όπως αποδείχτηκε τελικά, στην Κρήτη γίνεται μία τιτάνια προσπάθεια ανατροφής κι ανάδειξης καλών επιστημόνων, παρά τις δυσκολίες και τις ελλείψεις σε προσωπικό. Το Τμήμα μου, αλλά και όλα τα Τμήματα του πανεπιστημίου Κρήτης, σύμφωνα με τη δική μου διαπίστωση στελεχώνονται από ανθρώπους οι οποίοι μοιράζονται ως ένα βαθμό το ίδιο όραμα, και καταβάλουν μεγάλο κόπο στο να ανοίξουν τις πύλες της επιστήμης για τους φοιτητές τους. Στη δική μου περίπτωση οι φοιτητές ήταν ιδιαίτερα προσφιλείς και μου προσέφεραν ό,τι μπορούσαν για να πετύχω το σκοπό μου είτε επρόκειτο για ερευνητικό θέμα, είτε συμβουλευτικό, σε σχέση με τη μετέπειτα πορεία μου.
Τι χρειάζεται τελικά για να πετύχει κάποιος αυτά τα όμορφα πράγματα που πέτυχες εσύ;
Για ό,τι προσπαθήσεις θα το καταφέρεις, αν το θες πραγματικά. Είναι πολλοί ωστόσο οι παράγοντες που συνεισφέρουν για τέτοιου είδους «επιτυχίες». Αν αφήσουμε στην άκρη τους εξωγενείς παράγοντες όπως είναι η οικογένεια και το πανεπιστήμιο, αυτό που θα πρέπει να συμβαίνει είναι ο φοιτητής να γουστάρει πραγματικά αυτό που κάνει, και στην περίπτωση που θέλει να καταλήξει σε μια ακαδημαϊκή καριέρα, θα πρέπει να διαβάσει πάρα πολύ γι αυτό και να εξασκηθεί σ’ αυτό. Όπως θα διαπιστώσει κανείς οι εξωγενείς παράγοντες είναι αυτοί που παίζουν τον μικρότερο ρόλο. Αυτοί θα δώσουν μεν το αρχικό έναυσμα, αλλά η προσωπική προσπάθεια είναι αυτή που θα τους κάνει να πετύχουν. Αν μπορώ να μιλήσω γενικά, για εμένα το 99% της επιτυχίας είναι ο προσωπικός κόπος και μόλις το 1% αποδίδω στους άλλους παράγοντες.
Με τέτοιες πρωτιές σκέφτηκες να φύγεις απευθείας στο εξωτερικό, να έχεις την ασφάλεια ενός γνωστού πανεπιστημίου και να ανοίξουν γρήγορα οι ορίζοντές σου, κατά το κοινώς λεγόμενο;
Τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς όπως τα λένε! Η εκπαίδευση στο εξωτερικό, σε προπτυχιακό επίπεδο είναι στο ίδιο αν όχι σε κατώτερο επίπεδο σε σχέση με τα ελληνικά πανεπιστήμια. Εξαίρεση αποτελούν βέβαια κάποια πολύ γνωστά πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής στα οποία η εκπαίδευση κοστίζει ωστόσο πάρα πολύ ακριβά. Μπορώ με ασφάλεια να «καυχηθώ» ότι η εκπαίδευση που έλαβα στην Κρήτη, ήταν εφάμιλλη μεγάλων πανεπιστημίων του κόσμου όσον αφορά τη Φυσική, αυτή καθ΄ αυτή. Αν κάποιος θέλει να πάει στο εξωτερικό ως προπτυχιακός φοιτητής δεν έχει να κερδίσει κάτι ουσιαστικό στην ποιότητα της εκπαίδευσης του. Αυτό που θα κερδίσει είναι κάποια πράγματα παραπάνω σε επιστημονική εμπειρία διότι εκεί αυτού του είδους οι δραστηριότητες ενθαρρύνονται ήδη από το προπτυχιακό επίπεδο. Και πάλι όμως αυτό αφορά τα πολύ καλά πανεπιστήμια του εξωτερικού τα οποία θεωρούν τους φοιτητές τους κάτι σαν «επένδυση» και δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι αυτό συμβαίνει σε κάθε πανεπιστήμιο του εξωτερικού.
Το διδακτορικό σου είναι τετραετές, τι ακριβώς σημαίνει αυτό;
Θα είναι τουλάχιστον τετραετές. Στα δύο πρώτα χρόνια θα έχω μαθήματα και θα είναι ουσιαστικά σαν να κάνω το μεταπτυχιακό μου μέσα στο διδακτορικό. Γενικά και τα τέσσερα χρόνια περιλαμβάνουν τη συμμετοχή σε επιστημονικές ομάδες ως βοηθός ερευνητή και συμμετοχή στη διδασκαλία πανεπιστημιακών μαθημάτων ως βοηθός καθηγητή. Αυτό είναι το καθεστώς του διδακτορικού μου. Μπορείς να πάρεις τον τίτλο του μεταπτυχιακού στα δύο χρόνια αν πληροίς κάποιες προϋποθέσεις, κι αργότερα τον διδακτορικό σου τίτλο έχοντας γράψει ήδη μια πρωτότυπη εργασία και έχοντας αξιολογηθεί από μία επιτροπή καθηγητών γι’ αυτήν.
Ποια διαδικασία ακολούθησες για να σε δεχτούν στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης;
Έχοντας ήδη ακολουθήσει μια ερευνητική εργασία από το τέλος του τρίτου έτους, υπήρχε το δεδομένο ότι τον περασμένο Δεκέμβριο έκλειναν οι προθεσμίες για διδακτορικές αιτήσεις στα πανεπιστήμια της Αμερικής. Για να δεχτούν την αίτησή μου έπρεπε να δώσω από πριν κάποιες εξετάσεις οι οποίες ως ένα βαθμό επιβεβαίωναν τις επιδόσεις μου στο πανεπιστήμιο. Ήταν τριών ειδών εξετάσεις: για τη γνώση μου στη Φυσική, την ξένη γλώσσα και τα Μαθηματικά. Επέλεξα εννέα από τα καλύτερα πανεπιστήμια της Αμερικής, έστειλα τις αιτήσεις μου και περίμενα απαντήσεις. Πρέπει να πω ότι μου κόστισε αρκετά χρήματα για να αποστείλω τις αιτήσεις μου στα εννιά πανεπιστήμια. Τελικά η μόνη θετική απάντηση ήρθε από το πανεπιστήμιο της Βοστώνης το οποίο εκτίμησε το βιογραφικό μου.
Γιατί είχες μόνο μία θετική απάντηση;
Είναι πολύ δύσκολο να σε δεχτούν σε πολύ μεγάλα πανεπιστήμια ως διδακτορικό φοιτητή χωρίς να έχεις περάσει από το ενδιάμεσο μεταπτυχιακό επίπεδο. Και υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος λόγος γι’ αυτό: στο μεταπτυχιακό η μεγάλη πλειονότητα των φοιτητών έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με την επιστημονική έρευνα και αποκτά μια πρώτη γεύση του πώς να είσαι ερευνητής. Η προϋπηρεσία στην έρευνα θεωρείται στην Αμερική απαραίτητη προϋπόθεση για το βιογραφικό σου, αν θέλεις να γίνεις δεκτός ως διδακτορικός, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη δική μου επιστήμη.
Φεύγεις σήμερα Τετάρτη για την Αμερική! Το ‘χεις σκεφτεί καλά; (γέλια)
Η αλήθεια είναι ότι θα ήθελα να μπορούσα να τα κάνω όλα αυτά στη χώρα μου, αλλά οι συνθήκες στο εξωτερικό είναι πολύ ευνοϊκότερες. Από τη μία θα είμαι οικονομικά ανεξάρτητος και από την άλλη υπάρχουν πολλές ευκαιρίες για εργασία στον τομέα μου που δυστυχώς στην Ελλάδα δεν υπάρχουν σε τόση αφθονία.
Λένε πως όποιος πάει στην Αμερική μένει κιόλας!
Είναι μια τεράστια χώρα στην οποία είναι δύσκολο να μη βρεις αυτό που σου αρέσει, αλλά για να είμαι ειλικρινής είμαι σχεδόν βέβαιος ότι η Ελλάδα και ο τρόπος ζωής εδώ, θα μου λείψουν κάποια στιγμή. Το κακό με την Ελλάδα είναι ότι πρέπει να προσπαθήσεις μόνος σου για να δημιουργήσεις ευκαιρίες ακόμα και όταν έχεις γίνει πια ολοκληρωμένος επιστήμονας. Εδώ δεν είναι δεδομένο τίποτα! Στο εξωτερικό τα πράγματα είναι πολύ ευκολότερα αν και κατά μέσο όρο οι άνθρωποι είναι πιο ψυχροί και η επικοινωνία μαζί τους είναι πιο απρόσωπη. Στο σημείο αυτό αν είναι να πω ένα ευχαριστώ κάπου θα ήθελα να είναι στους γονείς μου, και σε όλους τους καθηγητές που είχα σ’ αυτή την πορεία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι με έκαναν αυτό που είμαι σήμερα.
