Σαν σήμερα(29/9) 2.496 χρόνια πριν, ο δυτικός πολιτισμός ξεκίνησε στη Σαλαμίνα

«Εάν η Δύση είχε γενέθλια, αυτά θα ήταν σήμερα» γράφει η Telegraph, με αφορμή τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, «τη μάχη που έθεσε τα θεμέλια του δυτικού πολιτισμού».

Ο Ντόμινικ Σέλγουντ, είναι Άγγλος ιστορικός, δημοσιογράφος, συγγραφέας και δικηγόρος. Με αφορμή την επέτειο της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, η οποία έγινε πριν από 2.496 χρόνια - το 480 π.χ.- έχει γράψει ένα διθυραμβικό άρθρο στη βρετανική εφημερίδα Telegraph.

Ο Σέλγουντ χαρακτηρίζει τη ναυμαχία της Σαλαμίνας ως «επική» και τονίζει ότι είχε μεγαλύτερη επιρροή στον Δυτικό πολιτισμό από οποιαδήποτε άλλη μάχη στην ιστορία.
«Εάν η Δύση είχε γενέθλια, αυτά θα ήταν σήμερα» αναφέρει ο Σέλγουντ, παραθέτοντας την παραδοσιακή ημερομηνία επετείου της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, η οποία έριξε αυλαία στην αιματοχυσία του Μαραθώνα και των Θερμοπυλών.

Και συνεχίζει: «Ο ισχυρισμός ότι η Σαλαμίνα ήταν η γέννηση της Δύσης είναι δημοφιλής σε πολλούς κύκλους. Παρά τη σύγχρονη τάση να υποβαθμίζουμε τη σημασία των μαχών, υπάρχουν κάποιες καθοριστικές που διαμόρφωσαν την ιστορία, όπως ακριβώς έκαναν ανακαλύψεις όπως η τυπογραφία ή τα αντιβιοτικά φάρμακα».
«Και μπορεί η επική ναυμαχία της Σαλαμίνας να είναι λιγότερο γνωστή από άλλες μάχες, ωστόσο είχε πολύ μεγαλύτερη επιρροή από οποιαδήποτε άλλη».

«Η Σαλαμίνα σηματοδότησε την στιγμή που ένα συνονθύλευμα αρχαίων ελληνικών πόλεων-κρατών, “πριόνισαν” τη συντριπτική δύναμη της Περσικής αυτοκρατορίας.
Ως άμεσο αποτέλεσμα, η αθηναϊκή κουλτούρα ήταν σε θέση να ευδοκιμήσει και να εισέλθει σε μια χρυσή εποχή δημοκρατίας, φιλοσοφίας, τέχνης, και δράματος, θέτοντας τα θεμέλια της σύγχρονης Δύσης» προσθέτει ο Σέλγουντ.

Η τιτάνια μάχη των Ελλήνων κατά των Περσών

Το βιβλίο «Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών» του Michael Lee Lanning που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ, περιγράφει τη ναυμαχία της Σαλαμίνας:
Παρά την ήττα τους από τους Έλληνες στον Μαραθώνα το 490 π.Χ., οι Πέρσες διατηρούσαν ισχυρό στρατό και ναυτική δύναμη που είχε τον έλεγχο των θαλάσσιων οδών. Ο Δαρείος ο Α', που είχε ηττηθεί στον Μαραθώνα, σκόπευε να αρχίσει άλλη μια επίθεση εναντίον της Ελλάδας, αλλά πρώτα έπρεπε να καταστείλει μια επανάσταση στην Αίγυπτο. Πέθανε όμως πριν γίνει αυτό, το 486 π.Χ. Ο γιος του, Ξέρξης πήρε τη θέση του και σύντομα απέδειξε τις πολεμικές ικανότητες του νικώντας τους Αιγυπτίους επαναστάτες. Ύστερα στράφηκε κατά της Ελλάδας για να εκδικηθεί την ήττα του πατέρα του και να επεκτείνει τα όρια της Περσικής Αυτοκρατορίας.
Στη δεκαετία που ακολούθησε τη νίκη στον Μαραθώνα, οι Έλληνες ταλανίζονταν από εσωτερικές διαμάχες. Όταν ωστόσο πληροφορήθηκαν ότι ο Ξέρξης είχε ξεκινήσει εναντίον τους με στρατό που ίσως ξεπερνούσε το 1.000.000.000 άνδρες και τα 1.200 πλοία, οι νότιες ελληνικές πόλεις-κράτη της Αθήνας, της Σπάρτης και των Κυκλάδων συνενώθηκαν για να αντιμετωπίσουν τους εισβολείς. Σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει την υποστήριξη των βόρειων περιοχών, η νότια συμμαχία έστειλε έναν μικρό στρατό από Σπαρτιάτες για να υπερασπιστούν το πέρασμα των Θερμοπυλών. Πριν αρχίσει η μάχη οι περισσότεροι Σπαρτιάτες γύρισαν πίσω, αφήνοντας μόνο 300 άνδρες και 1.000 Βοιωτούς συμμάχους για να κρατήσουν το πέρασμα.
Εκείνοι το έκαναν με τεράστια γενναιότητα, αλλά σκοτώθηκαν όλοι, αφήνοντας ένα αιώνιο παράδειγμα ικανότητας και ανδρείας.



 

Η μάχη των Θερμοπυλών

Από τις Θερμοπύλες οι Πέρσες συνέχισαν την πορεία τους προς την Αθήνα. Οι Έλληνες αντιλήφθηκαν ότι δεν μπορούσαν να αντισταθούν σε μια τόσο μεγάλη δύναμη. Ο ηγέτης τους, ο Αθηναίος Θεμιστοκλής, σκέφτηκε ότι η μοναδική ελπίδα νίκης βρισκόταν στη θάλασσα. Αν νικούσαν τον περσικό στόλο, ο εχθρικός στρατός θα υπο χωρούσε από έλλειψη εφοδίων. Παρά τις ανησυχίες ορισμένων υφισταμένων του, ο Θεμιστοκλής έπεισε τους συμμάχους του να εγκαταλείψουν την ελληνική ενδοχώρα και να μεταβούν στη Σαλαμίνα. Εκεί θα παρέτασσαν το ενωμένο ναυτικό τους κατά του περσικού στόλου.
Ο Ξέρξης μπήκε στην Αθήνα και νίκησε γρήγορα τη μικρή ελληνική φρουρά που είχε μείνει εκεί για να υπερασπιστεί την Ακρόπολη. Ενώ οι Πέρσες λεηλατούσαν και έκαιγαν την πόλη, ο Θεμιστοκλής έστειλε αγγελιαφόρους που υποκρίθηκαν ότι ήταν λιποτάκτες για να πουν στον Ξέρξη ότι οι Έλληνες ήταν δι χασμένοι από εσωτερικές διαμάχες και ετοιμάζονταν να φύγουν με τα πλοία τους. Ο Πέρσης ηγέτης αποφάσισε να αναλάβει μια επίθεση για να καταστρέψει τα ελληνικά σκάφη πριν προλάβουν να απομακρυνθούν.

Η συντριβή του Ξέρξη

Ο Ξέρξης έστησε το στρατόπεδο του στην ξηρά και τοποθέτησε έναν χρυσό θρόνο σε μια πλαγιά του Αιγάλεω που έβλεπε προς τα νερά της Σαλαμίνας, από πίστευε ότι θα παρακολουθούσε την επικείμενη νίκη του. Το πρωί της 29ης Σεπτεμβρίου 480 π.Χ. κάθισε στον θρόνο και έδωσε διαταγή να επιτε θούν τα πλοία του. Το περσικό ναυτικό, που είχε μειωθεί σε 1.000 πλοία λόγω μιας πρόσφατης θύελλας, εξακολουθούσε να υπερέχει του ελληνικού σε ανα λογία τρία προς ένα.

Ωστόσο, οι 370 ελληνικές τριήρεις, με την τριπλή σειρά κουπιών, ήταν ταχύτερες και μεγαλύτερες από τα εχθρικά πλοία. Οι Έλληνες είχαν επίσης το πλεονέκτημα ότι γνώριζαν πολύ καλά τα νερά στα οποία γινόταν η σύγκρουση.
Οι Πέρσες πλησίασαν με τον ημικυκλικό σχηματισμό τους, που ήταν χαρακτηριστικός εκείνης της εποχής. Τα ελληνικά πλοία εμβόλισαν τα εχθρικά και τα ακινητοποίησαν, έτσι ώστε να μπορέσει το πεζικό να περάσει σε αυτά και να εξουδετερώσει τα αντίπαλα πληρώματα. Μια μικρή ελληνική δύναμη περίπου 40 πλοίων, που είχε μείνει σε εφεδρεία, χτύπησε τις περσικές πτέρυγες καθώς οι κύριες ελληνικές δυνάμεις άρχισαν να αποκτούν την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Σε διάστημα οκτώ ωρών ο Ξέρξης είδε από τον θρόνο του το μισό σχεδόν ναυτικό του να καταλήγει στον βυθό της θάλασσας. Οι ελληνικές απώλειες ήταν μόλις 40 πλοία. Για πρώτη φορά στην ιστορία μια ναυμαχία είχε κρίνει το αποτέλεσμα ενός πολέμου. Με το μεγαλύτερο μέρος του ναυτικού του κατε στραμμένο και τα βοηθητικά σκάφη του απειλούμενα πλέον άμεσα, ο Ξέρξης δεν είχε άλλη επιλογή παρά να επιστρέφει στη Μικρά Ασία. Αφησε όμως πίσω του έναν στρατό 10.000 περίπου ανδρών για να κρατήσει την ελληνική ενδοχώρα, αλλά μέχρι τον επόμενο Αύγουστο είχαν όλοι παραδοθεί στους Έλληνες.

Το περσικό ναυτικό παρέμεινε ισχυρό παρά την ήττα στη Σαλαμίνα. Ωστόσο, οι Έλληνες πήραν τη θέση των Περσών ως κυρίαρχη δύναμη στη Μεσόγειο. Χρειάστηκε άλλος ένας αιώνας και πολλοί ακόμη εσωτερικοί πόλεμοι πριν ο Μέγας Αλέξανδρος ενώσει όλη την Ελλάδα και κατανικήσει την Περσική Αυτοκρατορία, αλλά ο ακρογωνιαίος λίθος της τελικής νίκης του είχε ήδη τεθεί.
Η ναυμαχία της Σαλαμίνας εγγυόταν πλέον τη διαρκή ανεξαρτησία της Ελλάδας και την πρόοδο ενός πολιτισμού και μιας φιλοσοφίας που θα επηρέαζε ολόκληρη την Ευρώπη και θα επεκτεινόταν σε όλο τον κόσμο.
Αν ο Ξέρξης είχε νικήσει στη Σαλαμίνα, είναι αμφίβολο αν οι διχασμένοι Έλληνες θα κατάφερναν να ενωθούν εκ νέου για να διώξουν τους Πέρσες από την πατρίδα τους. Αν η Σαλαμίνα είχε διαφορετική κατάληξη, είναι πολύ πιθανόν ότι η Περσία -και όχι η Ελλάδα- θα είχε εξαπλώσει την επιρροή της στην Ευρώπη και στη Δύση, καταλήγει ο Michael Lee Lanning.

Δείτε επίσης:
«Νυν υπέρ πάντων ο αγών». Η ναυμαχία της Σαλαμίνας και η διορατικότητα του Θεμιστοκλή που είπε στον Ευρυβιάδη την περίφημη φράση: «πάταξον μεν, άκουσον δε»...



Πηγή:
thetoc.gr