Τα είδη των αγγείων στην αρχαιότητα

Κλικ για μεγέθυνση!

H πρώτη ύλη: πηλός

Στην Ελλάδα τα μέρη που μπορούσε να βρει κανείς πηλόχωμα, άργιλο δηλαδή, αφθονούσαν. Ο πηλός αποτελούσε ένα πρόσφορο και οικονομικό υλικό σε αντίθε­ση με τον χαλκό και τα πολύτιμα μέταλλα και γι' αυτό τον χρησιμοποιούσαν για την κατασκευή των σκευών καθημερινής χρήσης, όπως αγγεία για να φυλάσσουν και να μεταφέρουν το λάδι, το κρασί και το νερό, για το μαγείρεμα, αλλά και για το σερβίρι­σμα στο τραπέζι.

Πήλινα όμως ήταν συχνά και αγγεία περίτεχνα διακοσμημένα που χρησιμοποιούσαν σε ειδικές περιστάσεις. Από τις παρα­στάσεις που διακοσμούσαν τα αγγεία συλλέγουμε πληροφορίες για τον δημόσιο και ιδιωτικό βίο, τον κόσμο του θεάτρου, τη μυθολογία, καθώς και τη μεγάλη ζωγραφική.

Σχήματα, χρήσεις και ονομασίες των αγγείων

Τα αγγεία ήταν απαραίτητα τόσο στην καθημερινή ζωή, ως χρηστικά σκεύη, όσο και σε τελετές ως αναθήματα ή δώρα ή ακόμα και ως πολυτελή σκεύη επίδειξης οικονομι­κής ευμάρειας. Αν και το σχήμα κάθε αγγείου ήταν στενά συνδεδεμένο με τη χρήση του, η διακόσμηση έπαιζε πάντα σημαντικό ρόλο.

Χαρακτηριστικό είναι ακόμα ότι, παρόλο που με την πάροδο των χρόνων δημιουργήθηκαν πολλά κεραμικά κέντρα σε διάφορα σημεία του αρχαίου ελληνικού κόσμου, τα περισ­σότερα σχήματα είναι κοινά. Όσο για τις ονομασίες τους, στις περισσότερες περιπτώσεις γνωρίζουμε την αρχαία ονομασία, όπως δηλαδή αναφέρεται στα κείμενα των αρχαίων συγγραφέων.

Αγγεία αποθηκευτικά και μεταφοράς

Αμφορεύς: Μεγάλο αγγείο με δύο λαβές που χρησίμευε για την αποθήκευση και μετα­φορά στερεών και υγρών. Υπήρχαν πολλά είδη αμφορέων, από τα οποία γνωστότεροι είναι οι Παναθηναϊκοί και οι οξυπύθμενοι που χρησίμευαν στο εμπόριο του κρασιού και μάλιστα το υπερπόντιο.

Πελίκη: Αγγείο αποθηκευτικό, ένα είδος αμφορέα, του οποίου η μεγαλύτερη διάμε­τρος ήταν στο κάτω μέρος. Λόγω της μεγάλης ευστάθειας που οφείλεται στο χαμηλό κέντρο βάρους του αγγείου, οι έμποροι αποθήκευαν ακριβά αρωματικά έλαια.

Στάμνος: Αγγείο που χρησίμευε στην αποθήκευση υγρών ή στην ανάμειξη οίνου και νερού.

Υδρία: Αγγείο μεταφοράς νερού με τρεις λαβές, δυο οριζόντιες και μια κάθετη. Συχνά η υδρία χρησίμευε και ως τεφροδόχο αγγείο.

Αγγεία για τη μείξη και την ψύξη του οίνου

Κρατήρ: Αγγείο μεγάλο με ευρύ στόμιο για τη μείξη οίνου και νερού. Οι αρχαίοι Έλλη­νες έπιναν το κρασί νερωμένο (τρία μέρη νερού και ένα κρασί) και η ανάμειξη κατά τη διάρκεια των συμποσίων γινόταν μέσα στους κρατήρες. Ανάλογα με τον τύπο και τη θέση των λαβών οι κρατήρες ξεχώριζαν σε κιονωτούς, ελικωτούς, καλυκόσχημους κ.ά.

Ψυκτήρ: Αγγείο ψύξης του κρασιού. Τοποθετούσαν τον ψυκτήρα γεμάτο κρασί μέσα σε κρατήρα που περιείχε κρύο νερό ή χιόνι.

Λέβης: Αγγείο βαθύ και ανοιχτό, συνήθως χωρίς λαβές, με μεγάλη καμπύλη στους ώμους που στένευε στον λαιμό, ο οποίος ήταν χαμηλός και είχε χείλη που προεξείχαν. Χρησίμευε για την ανάμειξη του κρασιού (όπως και ο κρατήρας) ή στο μαγείρεμα, ιδίως οι χάλκινοι. Στηριζόταν σε μια ανεξάρτητη βάση ή σε τρίποδα.

Επιτραπέζια σκεύη

Οινοχόη: Αγγείο με το οποίο αντλούσαν το κρασί από τον κρατήρα και γέμιζαν τα ποτήρια του κρασιού.

Κάνθαρος: Αγγείο πόσεως με δυο ψηλές κάθετες λαβές. Στις παραστάσεις των αγγείων το κρατάει συνήθως στο χέρι του ο θεός Διόνυσος ή ο Ηρακλής.

Κύλιξ: Αγγείο πόσεως με ψηλό πόδι, ευρύ στόμιο και δυο λαβές. Το πιο συνηθισμένο ποτήρι του κρασιού. Με κύλικα στο χέρι απεικονίζονται οι άντρες που παίρνουν μέρος στα συμπόσια και είτε ετοιμάζονται να πιουν είτε να παίξουν τον κότταβο, αγαπημένο παιχνίδι της εποχής.

Σκύφος ή κότυλος: Ποτήρι του κρασιού.

Αγγεία για αρώματα, αρωματικά έλαια, καλλυντικά

Αλάβαστρον: Επίμηκες μικρό αγγείο με στενό στόμιο για αρωματικά έλαια που χρησιμοποιούσαν κυρίως οι γυναίκες.

Αρύβαλλος: Μικρό σφαιρικό αγγείο με στενό στόμιο, μέσα στο οποίο φύλασσαν οι αθλητές το λάδι με το οποίο άλειφαν το σώμα τους.

Λήκυθος: Ο πιο συνηθισμένος τύπος αγγείου για αρωματικά έλαια. Οι λευκές λήκυθοι ήταν αποκλειστικά ταφικής χρήσης.

Πυξίς: Μικρό αγγείο με κάλυμμα για τα καλλυντικά και τα κοσμήματα των γυναικών. Στα γεωμετρικά χρόνια χαρακτηριστικές είναι οι πυξίδες που στο κάλυμμα φέρουν διακό­σμηση με ολόγλυφους ίππους.

Διάφοροι τύποι αγγείων

Λουτροφόρος: Αγγείο που χρησιμοποιούσαν στο γαμήλιο λουτρό των νέων. Το τοποθετούσαν επίσης ως «σήμα» σε τάφους άγαμων νέων.

Λέβης γαμικός: Αγγείο που χρησιμοποιούσαν σε γαμήλιες τελετές.

Του Ζαννή Κοντονάσιου | Αναδημοσίευση από: Εκπαιδευτικά Σενάρια | Φωτό: Marie-Lan Nguyen

Πηγή:
egriechen.info