Σάββατο 10 Σεπτεμβρίου 2016

Αρχαιολογικό πάρκο στον Πειραιά


Η Ηετιώνεια Πύλη, ένα επιβλητικό στοιχείο της οχύρωσης
του Πειραιά κατά την αρχαιότητα,θα αναδειχθεί και θα γίνει επισκέψιμη.
Η Ηετιώνεια Πύλη, ένα επιβλητικό στοιχείο της οχύρωσης του Πειραιά κατά την αρχαιότητα, θα αναδειχθεί και θα γίνει επισκέψιμη.


Το υπουργείο Πολιτισμού θα υλοποιήσει μια προγραμματική σύμβαση που υπεγράφη το 2010 μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας Αττικής (Περιφερειακή Ενότητα Πειραιά), η οποία ενεργοποιήθηκε το 2012, με λήξη τον Ιούλιο του 2017. Σχετικές μελέτες έχουν συζητηθεί στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο κατά το 2013, ενώ προχθές εισήχθη η μελέτη εφαρμογής.

Όσο για την τύχη των τεσσάρων μουσείων (Εναλίων Αρχαιοτήτων, Θεματικό Αρχαιολογικό, Μετανάστευσης και Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας) που επρόκειτο να δημιουργηθούν εκεί, και αυτή αγνοείται. Παρότι είχε γίνει προεργασία για τα περισσότερα από αυτά, δεν έχουμε έστω ένα. Όπως όλα δείχνουν δηλαδή, η «Πολιτιστική Ακτή Πειραιά» μάλλον… βυθίζεται.

Όπως αναφέρθηκε στο ΚΑΣ, ο χώρος πρόκειται να αναδειχτεί με στόχο να γίνονται κατανοητά τα οχυρωματικά τμήματα. Επίσης, μέσα από ήπιες διαδρομές και σημεία θέασης, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να θαυμάσουν όχι μόνο τα αποκατεστημένα μνημεία (αυτήν τη στιγμή συνεχίζονται οι εργασίες αποκατάστασης σε δύο αρχαίους πύργους), αλλά και το λιμάνι του Πειραιά.

Η είσοδος θα βρίσκεται στην οδό Κανάρη και εκεί θα κατασκευαστεί μικρό πολυγωνικό φυλάκιο. Μία σκιασμένη γωνία με καθιστικό θα επιτρέπει στους επισκέπτες να βλέπουν τον αποκατεστημένο ανατολικό πύργο και την εντυπωσιακή τάφρο. Φυτά που θα είναι συμβατά με το παραθαλάσσιο περιβάλλον της περιοχής, και ήταν ενδημικά, θα φυτευτούν με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδεικνύονται οι διαδρομές. Όπου χρειάζεται θα γίνει εξομάλυνση των κλίσεων του εδάφους και θα προστεθούν κιγκλιδώματα για λόγους ασφαλείας ενώ η περίφραξη κατά τόπους θα διατηρηθεί.


Ο χώρος βρίσκεται κοντά στην περιοχή του SILO, όπου προβλέπεται να δημιουργηθεί το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων, ενώ γειτνιάζει με πάρκο του Δήμου Δραπετσώνας το οποίο αυτήν τη στιγμή εξωραΐζεται.

Η Ηετιώνεια Πύλη βρίσκεται στον λόφο Καστράκι στη Δραπετσώνα και είναι ο μεγαλύτερος αρχαιολογικός χώρος της πειραϊκής ακτής, με έκταση περίπου 20 στρέμματα. Βρίσκεται στα δυτικά του κεντρικού λιμανιού, το οποίο και προστάτευε στην αρχαιότητα. Ήταν ο προμαχώνας του λιμανιού, όπως και μία από τις δύο εισόδους του τειχισμένου Πειραιά (η δεύτερη ήταν στις Αστικές Πύλες). Είχε διττή σημασία, όχι μόνο επειδή ήταν ο προμαχώνας του λιμανιού και μία από τις δυο εισόδους του τειχισμένου Πειραιά (η δεύτερη ήταν στις Αστικές Πύλες), αλλά και γιατί μπορεί κανείς να «διαβάσει» σε αυτήν τις οχυρωματικές τεχνικές που αναπτύχθηκαν από τον 5ο ως τον 3ο αι. π. Χ.

Η στρατηγική θέση

Από τη συγκεκριμένη πύλη περνούσαν μόνο στρατιωτικές δυνάμεις. Κατασκευάστηκε το 411 π.Χ. για την προστασία του αρχαίου λιμένος του Πειραιά. Στην εποχή του αποτελούσε ένα μεγάλο οχυρωματικό έργο, που δέσποζε στο λιμάνι γιατί ήταν πάνω σε ένα βραχώδες ύψωμα. Δεν είχε ιδιαίτερη αυλή. Έκλεινε με δίφυλλη πόρτα πλάτους 3,70 μ., ανάμεσα σε δύο κυκλικούς πύργους διαμέτρου περίπου 10 μ.

Το μέτωπο της πύλης προστάτευε προτείχισμα μια μεγάλη σκαμμένη τάφρος πλάτους 3,5 μ. που στένευε μπροστά από την είσοδο, από όπου περνούσε μια ξύλινη γέφυρα στηριγμένη σε κτιστούς πεσσούς. Το τείχος εκτεινόταν σε όλο το μήκος της βορειοδυτικής παραλίας του αρχαίου λιμανιού και κατέληγε στον πύργο της Ηετιώνειας πύλης όπου συναντούσε το παλαιό τείχος του Θεμιστοκλή.

Είχε τέσσερις φάσεις, τη θεμιστόκλεια, την κονώνεια, τη μακεδονική και μία μεταγενέστερη. Στα νεότερα χρόνια το μνημείο φιλοξένησε οικογένειες προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής και γύρω του είχε δημιουργηθεί μια παραγκούπολη. Ένας από τους δύο πύργους του γκρεμίστηκε το 1944 από τους βομβαρδισμούς των συμμάχων.

Τέλος, στη δεκαετία ΄70, επί χούντας, η περιοχή απαξιώθηκε ολοσχερώς γιατί δόθηκε στον ΟΛΠ για τις εγκαταστάσεις του. Τα πρώτα έργα αναστήλωσης του μνημείου ολοκληρώθηκαν το 2005, αλλά οι πληγές δεν επουλώθηκαν πλήρως. Κάτι που αναμένεται να συμβεί μέχρι τον επόμενο Ιούλιο.



Πηγή:
Αγγ. Κώττη, Έθνος
Αντ. Καρατάσου, Liberal