Τι
δίδαξε ο Αριστοτέλης στον Αλέξανδρο; Ποια υπήρξε η επίδραση της
διδασκαλίας του μεγάλου Σταγιρίτη στον μετέπειτα κοσμοκράτορα; Πόσο
επηρέασαν οι γνώσεις που του μετέδωσε και οι φιλοσοφικές ιδέες του στη
διαμόρφωση της προσωπικότητάς του και στον τρόπο που συμπεριφέρθηκε και
λειτούργησε στη σύντομη ζωή του; Τέλος, επηρέασε ο Αριστοτέλης τη
διάδοση των ελληνικών γραμμάτων και πολιτισμού στη νέα εποχή που άρχισε
μετά τον Αλέξανδρο;
Τα ερωτήματα
αυτά κυρίως επιδιώκει να προσεγγίσει η νέα, υπό έκδοση, εργασία μου,
μέσα από μια παρουσίαση του φιλοσοφικού και επιστημονικού έργου του
μεγάλου φιλοσόφου, τη λειτουργία της Σχολής της Μίεζας και στη συνέχεια
του Λυκείου στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του μαθητή του
στην Ασία, με την παράθεση των απαραιτήτων ιστορικών στοιχείων και άλλων
χρήσιμων πληροφοριών.
Ο Αριστοτέλης είναι ίσως ο μέγιστος από τους θεμελιωτές των επιστημών.
Γνωστός και σήμερα σ’ όλον τον κόσμο, από την Αμερική μέχρι την Κίνα,
σε Ευρωπαίους και Άραβες. Το έργο του διατρέχει ακόμη και σήμερα πολλές
επιστήμες, ενώ αποτελεί την κύρια βάση της φιλοσοφικής σκέψης σε
αρκετούς επιστημονικούς τομείς. Ο Αριστοτέλης υπήρξε ο διακεκριμένος
μαθητής του Πλάτωνα, τον οποίο αυτός αποκαλούσε «ο Νους» – «το μυαλό της τάξης», όπως θα λέγαμε σήμερα για έναν μαθητή που ξεχωρίζει. «Υπό Πλάτωνος τοσούτον της αγχινοίας ηγάσθη ως Νους της διατριβής υπ’ αυτού προσαγορεύεσθαι», αναφέρει ο Ιωάννης Φιλόπονος.
Όπως ο
Σωκράτης είχε ευτυχήσει να έχει μαθητή τον Πλάτωνα, έτσι και ο Πλάτων
υπήρξε ευτυχής, διότι βρήκε στο πρόσωπο του Αριστοτέλη αντάξιο μαθητή. Ο
Πλάτων θεμελίωσε την πρώτη φιλοσοφική σχολή, ενώ ο μαθητής του
κυριάρχησε στη φιλοσοφία κατά τον δεύτερο κυρίως ήμισυ του 4ου
αιώνα π.Χ. Αν και «ενοχλητικός» μαθητής, μόνον αυτός από τους
μαθητεύσαντες πλησίον του Πλάτωνα κατόρθωσε να κατανοήσει πλήρως την
διδασκαλία του και να την αναπτύξει περαιτέρω, εισάγοντας τις δικές του
φιλοσοφικές σκέψεις, αντιλήψεις και διαπιστώσεις, συνδυάζοντας
πρωτοβουλία και δημιουργικότητα.
Η φιλοσοφία
του Σταγιρίτη άσκησε συνεχή επίδραση στα μετέπειτα
φιλοσοφικά-επιστημονικά συστήματα, στους νεοπλατωνικούς, στους Άραβες
φιλοσόφους, καθώς και στη φιλοσοφία της χριστιανικής Δύσης, ενώ
εξακολουθεί και σήμερα να κατευθύνει και να επηρεάζει σημαντικά την
νεότερη φιλοσοφία.
Αυτός ο μέγιστος των φιλοσόφων συνδέθηκε με την πιο αινιγματική και πιο μεγαλειώδη μορφή της παγκόσμιας ιστορίας, τον Αλέξανδρο,
αφού υπήρξε ο κύριος διδάσκαλός του κατά την εφηβική ηλικία του. Ο
ρόλος που έπαιξε στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του Αλεξάνδρου και
οι επιρροές του, αλλά και οι μετέπειτα σχέσεις τους, συνιστούν
αντικείμενο μελέτης εκ μέρους των ιστορικών.
Το θέμα των σχέσεων Αριστοτέλη και Αλεξάνδρου,
δύο κορυφαίων προσωπικοτήτων της παγκόσμιας Ιστορίας, ενέχει εκ των
πραγμάτων τεράστιο ενδιαφέρον. Αν και στο θέμα των πολιτικών θεσμών, της
προσέγγισης των κατακτημένων λαών και της διοίκησης του απέραντου
κράτους που δημιούργησε, ο Αλέξανδρος ανέπτυξε τις δικές του ιδέες και
αντιλήψεις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι λειτουργούσε πάντοτε υπό την
επιρροή των όσων ο μεγάλος φιλόσοφος του δίδαξε και του ενεφύσησε.
Δρ. Ιωάννης Παρίσης
Πηγή:
