- Μάλιστα! Και γιατί, πρόκειται να μιλήσουμε ποτέ με τους προγόνους μας;
-Όχι, αλλά οι πρόγονοί μας, μας άφησαν ένα τεράστιο θησαυρό που θα ανακαλύψουμε μόνο αν μάθουμε τη γλώσσα τους.
- Άρα θα παίξουμε το κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού! Πού είναι κρυμμένος αυτός ο θησαυρός;
- Στα βιβλία, στα παιχνίδια μας, στις γιορτές μας, στα αστεία μας, παντού! εμείς μένει να τον ανακαλύψουμε βήμα-βήμα.
Το θέμα των Αρχαίων Ελληνικών είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα το οποίο αναζωπυρώνεται και γίνεται μήλον της Έριδος κάθε φορά που μία κυβέρνηση θέλει να « διορθώσει» το εκπαιδευτικό σύστημα. Κακώς! Τα Αρχαία Ελληνικά δεν πρέπει να είναι ο μπαμπούλας των παιδιών αλλά ένα ταξίδι γνώσης. Δεν πρέπει να είναι ένα μάθημα βαρετό και ανιαρό αλλά ευχάριστο και διαδραστικό, ώστε να μπορεί να κατακτήσει κάθε μαθητής λίγη από τη μαγεία του Αρχαίου Λόγου και πολιτισμού.
Θεωρώ, πως η παρουσία των Αρχαίων στο Γυμνάσιο είναι αυτονόητη. Γιατί είμαστε Έλληνες; Όχι, το θέμα δεν είναι εθνικό ούτε πολιτικό αλλά πολιτιστικό.
Η λάθος όμως προσέγγιση των Αρχαίων Ελληνικών Κειμένων και δη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας επιφέρει μία σύγχυση στα παιδιά (ειδικότερα στα παιδιά της Α΄ Γυμνασίου) και τέλος καταλήγει σε αδιαφορία. Το γιατί έχει προταθεί πολλάκις από πολλούς φιλολόγους αλλά εν τάχει σημειώνω: η εμμονή στα γραμματικοσυντακτικά φαινόμενα, ο άνευ λόγου ψιττακισμός των μεταφράσεων, το βαθμοθηρικό καθεστώς, η έλλειψη σωστού προγραμματισμού, υποδομών κτλ. Από όλα αυτά και άλλα τόσα που παρέλειψα, εννοείται πως η εκμάθηση των γραμματικών και συντακτικών φαινομένων επιβάλλεται, αλλά μόνο όταν ο μαθητής το επιλέξει ως μάθημα επιλογής στην Α΄ Λυκείου με σκοπό στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου να ακολουθήσει τις ανθρωπιστικές σπουδές. Άρα η Α΄ Λυκείου πρέπει να είναι σταθμός όπου τα παιδιά επιλέγουν μαθήματα σύμφωνα με τις επαγγελματικές τους προτιμήσεις ή κλίσεις. Γιατί δεν υπάρχει κανένα νόημα να μαθαίνουν τα παιδιά παπαγαλία τις μεταφράσεις, δεν υπάρχει κανένα νόημα τα παιδιά να μαθαίνουν το «λύω» και το «λύομαι» κι όταν φτάνουν στη Γ’ Λυκείου να μην ξέρουν τι εστί ρήμα. Γιατί δυστυχώς η λάθος προσέγγιση των αρχαίων επηρεάζει αρνητικά και τη δεινότητα του μαθητή στη Νέα Ελληνική Γλώσσα σε όλα τα επίπεδα (γραπτός /προφορικός λόγος). Οι ώρες των παιδιών στο σχολείο κρίνονται πολύτιμες επομένως πρέπει να συμβάλλουν και στην ποιοτική εξέλιξή τους. Για να σταματήσει λοιπόν, το φαινόμενο της απάθειας και της απέχθειας της Ελληνικής Γλώσσας, είτε είναι η Αρχαία είτε είναι η Νέα, γιατί η φιλοσοφία διδασκαλίας είναι η ίδια και στα δυο σχολικά μαθήματα, άρα στα μάτια των παιδιών είναι το ίδιο βαρετή και ανιαρή, πρέπει να αξιολογηθούν από την αρχή οι στόχοι και η μεθοδολογία που ακολουθείται τα τελευταία χρόνια.
Τώρα εμμένοντας στο θέμα μας γιατί μαθαίνουμε Αρχαία στα παιδιά, πρέπει να συμφωνήσουμε πως η απάντηση δεν είναι το: - Έτσι! Αυτό δεν είναι απάντηση αλλά ασχετοσύνη. Επομένως, γιατί μαθαίνουμε στα παιδιά Αρχαία Ελληνικά, γιατί τα μυούμε στο Αρχαίο κόσμο και πολιτισμό; Πάντως όχι για να συνομιλούν μεταξύ τους στο σχολείο ή στο πάρκο της γειτονιάς. Μαθαίνουμε, κατά την ταπεινή μου γνώμη, αρχαία στους μαθητές γιατί η ελληνική γλώσσα είναι μία και ενιαία. Δεν πρέπει να θεωρούμε τα αρχαία μια γλώσσα ξένη ή «νεκρή» αλλά μια μακρινή μορφή νεοελληνικής που προσεγγίζοντάς την ορθά θα κατανοήσουμε και θα κατακτήσουμε τις ρίζες της νέας ελληνικής γλώσσας ευκολότερα και αβίαστα. «Η γλώσσα ως ζωντανός οργανισμός διαρκώς μεταβάλλεται, τροποποιείται, εξελίσσεται, αντικαθιστάται. Ποτέ δεν μένει στατική και αναλλοίωτη αλλά αλλάζει συνεχώς, βαθμηδόν και ανεπαίσθητα. Καμιά γενιά δεν ομιλεί ακριβώς με τον τρόπο με τον οποίο μιλούσε η προηγούμενη γενιά». Και σε αυτό το σημείο δεν μιλάμε για ιδιωματισμούς και διαλέκτους αλλά για την κοινή ελληνική γλώσσα. Η γλώσσα είναι ίσως από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της ανθρώπινης ύπαρξης και ως μέσο επικοινωνίας γίνεται με την πάροδο του χρόνου απλούστερη, ομαλότερη, ευχρηστότερη και κατ΄ επέκταση προσιτή.
Πώς θα γίνει όμως ελκυστικό και ταυτόχρονα εποικοδομητικό το μάθημα; Όταν σταματήσει να είναι ένα ακόμα συμβατικό μάθημα. Τείνω να πιστεύω πως κίνητρο στη μάθηση δεν θέλουν μόνο τα νήπια και οι μαθητές του Δημοτικού. Θεωρώ, πως το μάθημα των Αρχαίων μπορεί εύκολα να αποφέρει καρπούς όταν γίνει διαδραστικό και ενδεικτικά κάποιες από τις δραστηριότητες που θα αναδείξουν τον αρχαίο πολιτισμό είναι: η θεατρική αγωγή, η πολιτική αγωγή, η διασκευή έργων, η κατασκευή σκηνικών, η ζωγραφική, η αγγειοπλαστική, παιχνίδια με την ετυμολογία των λέξεων. (όνειρο απατηλό ή ολικό γκρέμισμα των σχολείων; ας μην φτάνουμε στα άκρα!) Τόσα και τόσα άλλα τα οποία θα κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον των μαθητών ώστε να προσεγγίσουν με τρόπο βιωματικό και διαδραστικό τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τέλος να οδηγηθούν σε δικά τους συμπεράσματα, να αναπτύξουν τη σκέψη και το λεξιλόγιο τους, να μάθουν να διαλέγονται και να σέβονται.
Γι΄ αυτό λοιπόν, στα σχολεία η εντρύφηση με την Αρχαία Γραμματεία που είναι πολυπρόσωπη και πολυθεματική πρέπει να ξεκινάει από το Δημοτικό. Από τη Γ΄ Δημοτικού ο μικρός μαθητής που είναι tabula rasa είναι σε θέση να κάνει το πρώτο βήμα προς την αναζήτηση του Αρχαίου Κόσμου. Αρχικά, ίσως αντικείμενο διδασκαλίας στη Γ΄ Δημοτικού θα μπορούσε να είναι η αξία της Ελληνικής γλώσσας μέσα στο χρόνο με στόχο τα παιδιά να κατανοήσουν την πορεία και την εξέλιξη της ελληνικής γλώσσας.
Ενδεικτικές ασκήσεις: π.χ. ζωγραφίζω τα αρχαία γράμματα και τα συγκρίνω/ γιατί κάποιες λέξεις οδηγούνται στη λήθη και κάποιες άλλες δημιουργούνται ανάλογα με τις ανάγκες του ανθρώπου/ ψάχνω την ετυμολογία των λέξεων. Έτσι η μετάβαση από το δημοτικό στο Γυμνάσιο θα είναι ομαλή και οι μαθητές θα έχουν όλα εκείνα τα εφόδια ώστε να παρακολουθήσουν όχι μόνο τα Νέα και τα Αρχαία Ελληνικά αλλά όλα τα μαθήματα.
Γράφει η Μαρία Τσαγγάρη, φιλόλογος
Δείτε επίσης:Γαλλία: 9 στα 10 γυμνάσια της χώρας επέλεξαν την εκμάθηση αρχαίων ελληνικών
Πηγή:
xronos.gr
