Ένας...
Έρωτας των κλασικών χρόνων (5ος - 4ος π.Χ. αιώνας) ήρθε πάνω σε οινοχόη -
πιθανόν από το Δυρράχιο στην Εορδαία της Κοζάνης.
Το
εξαιρετικής ποιότητας και απόδοσης της παράστασης αγγείο παρέδωσε
άγνωστο άτομο στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης και παρουσιάζεται για
πρώτη φορά στο κοινό, στη διάρκεια της 4ης επιστημονικής συνάντησης για
«Το Αρχαιολογικό Έργο στην Άνω Μακεδονία», το ερχόμενο Σαββατοκύριακο
στην Καστοριά.
Ο
αρχαιολόγος Νίκος Ακαμάτης, ακαδημαϊκός συνεργάτης του Διεθνούς
Πανεπιστημίου Ελλάδος, μελέτησε 35 αγγεία από ανασκαφές στην Κοζάνη και
τα 31 από αυτά (ποσοστό 88,6%) είναι αττική ερυθρόμορφη κεραμική.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον ωστόσο παρουσιάζουν δύο αρυβαλλοειδείς λήκυθοι και
μία οινοχόη, που προέρχονται από παράδοση ιδιώτη από την περιοχή της
Εορδαίας.
«Τα συγκεκριμένα αγγεία ενδεχομένως προέρχονται από το ίδιο ή από διαφορετικά εργαστήρια της Δυτικής Ελλάδας»,
είπε στο «Έθνος» ο κ. Ακαμάτης, προσδιορίζοντας τις περιοχές του
Αγρινίου, της Ηπείρου ή της Ανατολικής Αδριατικής (σημερινή Αλβανία) και
πρόσθεσε: «Τα τρία αγγεία, που ίσως προέρχονται από το ίδιο ταφικό
σύνολο, είναι ιδιαίτερα σημαντικά, καθώς δεν έχουν εντοπιστεί, μέχρι
σήμερα, άλλα ερυθρόμορφα αγγεία εργαστηρίων της Δυτικής Ελλάδας στον
βορειοελλαδικό χώρο».
Ειδικά για
την οινοχόη, στην οποία εικονίζεται Ερωτας που πραγματοποιεί σπονδή σε
βωμό, η παράσταση μπορεί να συγκριθεί με παρόμοια που βρέθηκε σε αγγείο
τύπου χοός από την αρχαία Επίδαμνο (Δυρράχιο) στη σημερινή Αλβανία, ως
προς τον τρόπο σχεδίασης της φυτικής διακόσμησης κάτω από τη λαβή και
των φτερών της μορφής.
Τα
περισσότερα από τα ερυθρόμορφα κεραμικά, που μελετήθηκαν από τον κ.
Ακαμάτη, προέρχονται από ανασκαφές στα νεκροταφεία της Αιανής, άλλα και
από τις νεκροπόλεις στη Μεταμόρφωση, στην Άνω Κώμη, στην αρχαία Εορδαία,
στη Μαυροπηγή, στον Άγιο Χριστόφορο και στους Πύργους, ενώ κάποια
προέρχονται από παραδόσεις ανώνυμων πολιτών, συνεπώς δεν είναι γνωστή η
ακριβής προέλευσή τους.
 Ασκός με γρύπες |
Τα
σχήματα και τα εικονογραφικά θέματα των αγγείων είναι χαρακτηριστικά
της κλασικής εποχής (5ος-4ος π.Χ. αιώνας). Ως προς τα σχήματα,
εντοπίστηκαν κυρίως αρωματοδοχεία (αρυβαλλοειδείς λήκυθοι, ασκοί),
αγγεία μεταφοράς υγρών (πελίκες, οινοχόες, υδρία) και άλλων χρήσεων
(ιχθυοπινάκιο, λεκανίδα). Είναι διακοσμημένα με φυτικά μοτίβα, ζώα και
μυθικά όντα, σκηνές ιδιωτικού βίου, παραστάσεις με προτομές, διονυσιακά
και άλλα μυθολογικά θέματα. Σε καλή κατάσταση διατηρείται, μεταξύ άλλων,
ασκός με γρύπες, οινοχόη με παράσταση αθλητών και προτομή άνδρα με
πέτασο (είδος καπέλου), πιθανόν του Ερμή ψυχοπομπού.
Το ενδιαφέρον
Ιδιαίτερο
ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι παραστάσεις του θεού Διονύσου πάνω σε πάνθηρα
με τη συνοδεία σατύρου και μωρού που μπουσουλάει. Η εμφάνιση παρόμοιων
απεικονίσεων μωρών σε τύπο οινοχοών, έχει οδηγήσει στη σύνδεσή τους με
την ανοιξιάτικη διονυσιακή τελετή, τους Χόες, που τελούνταν στην Αθήνα
τη δεύτερη μέρα της γιορτής των Ανθεστηρίων. Τα αγγεία στα οποία
εικονίζονται μωρά έχουν ερμηνευτεί ως ταφικά δώρα παιδιών που χάνονταν
πριν από τα 3 τους χρόνια. Η παραγωγή των συγκεκριμένων αγγείων στο
τέλος του 5ου αιώνα π.Χ. σχετίζεται από πολλούς ερευνητές με την
αυξημένη παιδική θνησιμότητα στην Αθήνα κατά την τελευταία περίοδο του
Πελοποννησιακού Πολέμου. Οι μεγάλες απώλειες των Αθηναίων τούς οδήγησαν
στο να στέλνουν συνεχώς το μήνυμα της τεκνοποίησης.
Πηγή:
Μ. Ριτζαλέου
