«Τρελό Άλογο», Τασούνκα Ουϊτκο
(«Crazy Horse», πραγματικό όνομα στην γλώσσα των Λακότα: Tasunka Witko, Rapid City, South Dakota, 1840 – Fort Robinson, Nebraska, 5 Σεπτεμβρίου 1877)
Φημισμένος για την διορατικότητα, αγριότητα και αδιαλλαξία του πολέμαρχος των ινδιάνων Ογκλάλα (Oglala) του έθνους των Λακότα (Lakota), που αγωνίστηκε σκληρά ενάντια στους λευκούς χριστιανούς κατακτητές για την ελευθερία και αξιοπρέπεια του λαού του, καθώς και για την διάσωση του παραδοσιακού τρόπου ζωής.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
Σύμφωνα με την μαρτυρία του γηραιού πατέρα του (γεννημένου το 1810) στον αμερικανό υπολοχαγό H. R. Lemly (την οποία ο τελευταίος ανέφερε στο κείμενό του «The Death of Crazy Horse», που δημοσιεύθηκε στην «New York Sun» στις 14 Σεπτεμβρίου 1877), γεννήθηκε το φθινόπωρο του 1840 και πήρε αρχικά το όνομα Τσα ο Χα (Cha O Ha, που σημαίνει στην γλώσσα των Λακότα «Ο ανάμεσα στην Φύση»).
Ο σαμάνος πατέρας του λεγόταν και αυτός Θασούκα Ουϊτκο («Τρελό Άλογο»), αλλά μετά την ενηλικίωση του υιού του τού έδωσε το όνομά του και άλλαξε το δικό του σε Ουαγκλούλα (Waglula, «Σκουλήκι»), η δε μητέρα του λεγόταν «Γυναίκα της Κροταλιστής Κουβέρτας» (είχε γεννηθεί το 1814, μία από τις 5 θυγατέρες του πολέμαρχου «Μαύρου Βίσωνα» και της «Λευκής Αγελάδας»).
Μετά από την αυτοκτονία της μητέρας του το 1844, ο μικρός Τσα ο Χα ανατράφηκε από τις θείες του «Όμορφη Γυναίκα» και «Γυναίκα που την φοβούνται», οι οποίες τον έμαθαν πώς να ψαρεύει, να κυνηγάει και να φροντίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Από την εφηβεία του απέκτησε την φήμη του άριστου πολεμιστή και ήδη από τα 12 χρόνια του είχε σκοτώσει τον πρώτο του βίσωνα και αποκτήσει το πρώτο του άλογο, από τα 13 χρόνια του συμμετείχε σε επιδρομές κατά των Ινδιάνων Κρόου (Crow) για αρπαγή αλόγων, οδήγησε δε στην μάχη για πρώτη φορά τους πολεμιστές του στα 19 χρόνια του. Σε ηλικία 14 ετών, υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας του θανάτου του πολέμαρχου «Κατακτήτρια Αρκούδα» στις 19 Αυγούστου 1854 και τον επόμενο χρόνο της καταστροφής ενός ολόκληρου χωριού των Σιού (Sioux) από τους στρατιώτες του στρατηγού Χάρνεϋ (William S. Harney). Αυτά τα δύο γεγονότα τον σημάδεψαν και ατσάλωσαν το μένος του κατά των λευκών κατακτητών.
Ο ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ
Αμέσως μετά τον θάνατο της «Κατακτήτριας Αρκούδας», ο έφηβος Τσα ο Χα είδε κατά την διάρκεια οραματισμού («hemblecha») στους «Μαύρους Λόφους» έναν έφιππο πολεμιστή με μακριά ξέπλεκα μαλλιά, βαμμένο με τα χρώματα του πολέμου, αλλά δίχως «σκαλπ» θυμάτων να διακοσμούν το άλογό του, να προχωρεί αγέρωχος στο μέσο μιας δυνατής θύελλας. Όταν διηγήθηκε το όραμά του στον σαμάνο πατέρα του, εκείνος του το ερμήνευσε ως προφητικό ότι ο Τσα ο Χα θα γινόταν στην ζωή του μεγάλος και ένδοξος πολεμιστής. Δύο χρόνια αργότερα, σε ηλικία μόλις 16 ετών συμμετείχε για πρώτη φορά σε επιδρομή ενάντια στους Κρόου, φέροντας πια το όνομα του πατέρα του «Τρελό Άλογο» ή Τασούνκα Ουϊτκο και με τα μαλλιά του ξέπλεκα και το σώμα του βαμμένο όπως ακριβώς ο πολεμιστής που είχε δει στο όνειρό του. Στην επιδρομή εκείνη ο νεαρός Τασούνκα Ουϊτκο πήρε δύο «σκαλπ» αντιπάλων πολεμιστών, τραυματίστηκε όμως στο πόδι. Ο σαμάνος πατέρας του ερμήνευσε το γεγονός με βάση το όραμα του υιού του. Όπως ο πολεμιστής του οράματος δεν κουβαλούσε «σκαλπ» έτσι δεν θα’ πρεπε να κουβαλάει και ο υιός του. Από τότε και μέχρι τον θάνατό του, ποτέ πια ο Τασούνκα Ουϊτκο δεν πήρε «σκάλπ» εχθρού.
ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ
Ο Τασούνκα Ουϊτκο πολέμησε στο Γουαϊόμινγκ (Wyoming) κατά των λευκών χριστιανών κατακτητών στον πόλεμο του 1865 - 1868 υπό το «Κόκκινο Σύννεφο» («Red Cloud»), αρχηγό της φυλής των Ογκλάλα. Στις 2 Αυγούστου 1867 συμμετείχε στην «μάχη των αμαξών» («Wagon Box Fight»), κοντά στο φρούριο Phil Kearny, η οποία όμως κατέληξε σε μακελειό των Λακότα (με περισσότερους από 200 πολεμιστές νεκρούς), καθώς ο πολιορκημένος πίσω από άμαξες αμερικανικός στρατός διέθετε τώρα πια καραμπίνες που μπορούσαν να πυροβολούν 10 φορές ανά λεπτό. Στις 21 Δεκεμβρίου 1867, ήδη αναγνωρισμένος ως πολέμαρχος (Ogle Tanka Un), πρωταγωνίστησε στην εξόντωση της μεραρχίας Ουϊλιαμ Φέττερμαν (William J. Fetterman) κοντά στο φρούριο Phil Kearny.
Σύμφωνα με την μαρτυρία του γηραιού πατέρα του (γεννημένου το 1810) στον αμερικανό υπολοχαγό H. R. Lemly (την οποία ο τελευταίος ανέφερε στο κείμενό του «The Death of Crazy Horse», που δημοσιεύθηκε στην «New York Sun» στις 14 Σεπτεμβρίου 1877), γεννήθηκε το φθινόπωρο του 1840 και πήρε αρχικά το όνομα Τσα ο Χα (Cha O Ha, που σημαίνει στην γλώσσα των Λακότα «Ο ανάμεσα στην Φύση»).
Ο σαμάνος πατέρας του λεγόταν και αυτός Θασούκα Ουϊτκο («Τρελό Άλογο»), αλλά μετά την ενηλικίωση του υιού του τού έδωσε το όνομά του και άλλαξε το δικό του σε Ουαγκλούλα (Waglula, «Σκουλήκι»), η δε μητέρα του λεγόταν «Γυναίκα της Κροταλιστής Κουβέρτας» (είχε γεννηθεί το 1814, μία από τις 5 θυγατέρες του πολέμαρχου «Μαύρου Βίσωνα» και της «Λευκής Αγελάδας»).
Μετά από την αυτοκτονία της μητέρας του το 1844, ο μικρός Τσα ο Χα ανατράφηκε από τις θείες του «Όμορφη Γυναίκα» και «Γυναίκα που την φοβούνται», οι οποίες τον έμαθαν πώς να ψαρεύει, να κυνηγάει και να φροντίζει ο ίδιος τον εαυτό του. Από την εφηβεία του απέκτησε την φήμη του άριστου πολεμιστή και ήδη από τα 12 χρόνια του είχε σκοτώσει τον πρώτο του βίσωνα και αποκτήσει το πρώτο του άλογο, από τα 13 χρόνια του συμμετείχε σε επιδρομές κατά των Ινδιάνων Κρόου (Crow) για αρπαγή αλόγων, οδήγησε δε στην μάχη για πρώτη φορά τους πολεμιστές του στα 19 χρόνια του. Σε ηλικία 14 ετών, υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας του θανάτου του πολέμαρχου «Κατακτήτρια Αρκούδα» στις 19 Αυγούστου 1854 και τον επόμενο χρόνο της καταστροφής ενός ολόκληρου χωριού των Σιού (Sioux) από τους στρατιώτες του στρατηγού Χάρνεϋ (William S. Harney). Αυτά τα δύο γεγονότα τον σημάδεψαν και ατσάλωσαν το μένος του κατά των λευκών κατακτητών.
Ο ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ
Αμέσως μετά τον θάνατο της «Κατακτήτριας Αρκούδας», ο έφηβος Τσα ο Χα είδε κατά την διάρκεια οραματισμού («hemblecha») στους «Μαύρους Λόφους» έναν έφιππο πολεμιστή με μακριά ξέπλεκα μαλλιά, βαμμένο με τα χρώματα του πολέμου, αλλά δίχως «σκαλπ» θυμάτων να διακοσμούν το άλογό του, να προχωρεί αγέρωχος στο μέσο μιας δυνατής θύελλας. Όταν διηγήθηκε το όραμά του στον σαμάνο πατέρα του, εκείνος του το ερμήνευσε ως προφητικό ότι ο Τσα ο Χα θα γινόταν στην ζωή του μεγάλος και ένδοξος πολεμιστής. Δύο χρόνια αργότερα, σε ηλικία μόλις 16 ετών συμμετείχε για πρώτη φορά σε επιδρομή ενάντια στους Κρόου, φέροντας πια το όνομα του πατέρα του «Τρελό Άλογο» ή Τασούνκα Ουϊτκο και με τα μαλλιά του ξέπλεκα και το σώμα του βαμμένο όπως ακριβώς ο πολεμιστής που είχε δει στο όνειρό του. Στην επιδρομή εκείνη ο νεαρός Τασούνκα Ουϊτκο πήρε δύο «σκαλπ» αντιπάλων πολεμιστών, τραυματίστηκε όμως στο πόδι. Ο σαμάνος πατέρας του ερμήνευσε το γεγονός με βάση το όραμα του υιού του. Όπως ο πολεμιστής του οράματος δεν κουβαλούσε «σκαλπ» έτσι δεν θα’ πρεπε να κουβαλάει και ο υιός του. Από τότε και μέχρι τον θάνατό του, ποτέ πια ο Τασούνκα Ουϊτκο δεν πήρε «σκάλπ» εχθρού.
ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΛΕΥΚΩΝ ΚΑΤΑΚΤΗΤΩΝ
Ο Τασούνκα Ουϊτκο πολέμησε στο Γουαϊόμινγκ (Wyoming) κατά των λευκών χριστιανών κατακτητών στον πόλεμο του 1865 - 1868 υπό το «Κόκκινο Σύννεφο» («Red Cloud»), αρχηγό της φυλής των Ογκλάλα. Στις 2 Αυγούστου 1867 συμμετείχε στην «μάχη των αμαξών» («Wagon Box Fight»), κοντά στο φρούριο Phil Kearny, η οποία όμως κατέληξε σε μακελειό των Λακότα (με περισσότερους από 200 πολεμιστές νεκρούς), καθώς ο πολιορκημένος πίσω από άμαξες αμερικανικός στρατός διέθετε τώρα πια καραμπίνες που μπορούσαν να πυροβολούν 10 φορές ανά λεπτό. Στις 21 Δεκεμβρίου 1867, ήδη αναγνωρισμένος ως πολέμαρχος (Ogle Tanka Un), πρωταγωνίστησε στην εξόντωση της μεραρχίας Ουϊλιαμ Φέττερμαν (William J. Fetterman) κοντά στο φρούριο Phil Kearny.
 |
| Η μάχη του Λιτλ Μπιγκ Χορν |
ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΣΤΟΥΣ ΕΧΘΡΟΥΣ Μετά από τον θρίαμβο στο Λιτλ Μπιγκ Χορν, οι φύλαρχοι «Καθιστός Ταύρος» και «Γκαλ» των Χουνκπάπα διέφυγαν με τον λαό τους στον Καναδά, όμως το «Τρελό Άλογο» έμεινε στις Η.Π.Α. καταδιωκόμενος ασταμάτητα από τον στρατηγό Νέλσον Μάϊλς (Nelson Miles), που στις 10 Σεπτεμβρίου 1876 ξεκλήρισε ένα ολόκληρο ινδιάνικο χωριό. Στις 8 Ιανουαρίου 1877 το «Τρελό Άλογο» έδωσε την τελευταία κανονική μάχη του κατά των κατακτητών στο Γουλφ Μάουνταιην (Wolf Mountain) της νότιας Μοντάνα επικεφαλής 800 πολεμιστών, μετά όμως από τον δύσκολο χειμώνα 1876 – 1877, με τον λαό του να λιμοκτονεί, εξαναγκάστηκε τελικά να παραδοθεί στους αμερικανούς κατακτητές στις 6 Μαϊου 1877 στο Στρατόπεδο Ρόμπινσον (Camp Robinson) της βορειοδυτικής Νεμπράσκα. Οι αμερικανοί είχαν υποσχεθεί τόσο στον ίδιο, όσο και στον άοπλο πλέον και εξαθλιωμένο λαό του, ότι θα τους επιτρεπόταν να στήσουν μόνιμο καταυλισμό σε μέρος που θα τους υποδειχθεί, όμως φυσικά η υπόσχεση δεν τηρήθηκε και όλοι μαζί οδηγήθηκαν σε χριστιανικό καταυλισμό όπου ήδη αργοπέθαιναν από τις αρρώστιες και τον αλκοολισμό εκατοντάδες άλλοι Ινδιάνοι άλλων φυλών.
ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ
Τον Σεπτέμβριο του 1877 το «Τρελό Άλογο» έφυγε χωρίς άδεια από τον καταυλισμό προς τα βορειοδυτικά για να μεταφέρει την άρρωστη σύζυγό του στους γονείς της και ο στρατηγός Κρουκ, φοβούμενος ότι ετοίμαζε νέα ένοπλη στάση, διέταξε την άμεση σύλληψη και φυλάκισή του. Το «Τρελό Άλογο» δεν αντιστάθηκε αρχικά στους στρατιώτες, άρχισε όμως να παλεύει όταν συνειδητοποίησε ότι τον οδηγούσαν σε στρατιωτική φυλακή, με αποτέλεσμα να δεχθεί από πίσω λογχισμό στην μέση του από έναν στρατιώτη και να ξεψυχήσει μετά από λίγο, τα μεσάνυχτα της 5ης Σεπτεμβρίου 1877 σε ηλικία μόλις 37 ετών. Το σώμα του παραδόθηκε στον πατέρα του και θάφτηκε σε άγνωστη τοποθεσία («για να μην μολυνθεί περαιτέρω από τους λευκούς»), κατά τον λαϊκό ινδιάνικο θρύλο κάπου κοντά στο Γούντεν Νη (Wounded Knee).
Βλάσης Γ. Ρασσιάς, 2007
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Sandoz Mari, «Crazy Horse, the Strange Man of the Oglalas. Α biography», Lincoln, 1942
Βλάσης Ρασσιάς, «Μια... Ιστορία Αγάπης. Η Ιστορία της χριστιανικής επικρατήσεως», τόμος Ε (υπό έκδοση)
Πηγή:
