Σας ευχαριστώ για την παρουσία σας εδώ απόψε, στις παραμονές της εξηκοστής επετείου της υπογραφής των Συνθηκών ιδρύσεως της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας. Θα μεταφέρω στον καθένα από εσάς την αγάπη της Αγίας Έδρας για τις χώρες σας και για την ίδια την Ευρώπη, με το μέλλον των οποίων είναι άρρηκτα συνδεδεμένη , με την πρόνοια του Θεού. Είμαι ιδιαίτερα ευγνώμων στον κ Paolo Gentiloni, Πρόεδρο του Συμβουλίου Υπουργών της Δημοκρατίας της Ιταλίας, για το σεβαστό του χαιρετισμό εξ ονόματός σας και για τις προσπάθειες που η Ιταλία έχει κάνει για την προετοιμασία αυτής της συνάντησης. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τον αξιότιμο Antonio Tajani, Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο οποίος εξέφρασε σε αυτή την επέτειο τις προσδοκίες των λαών της Ένωσης.
Η επιστροφή στη Ρώμη, εξήντα χρόνια μετά, δεν πρέπει να αποτελεί απλώς μια ανάμνηση των περασμένων γεγονότων, αλλά την έκφραση μιας επιθυμίας να τα ξαναβιώσουμε, προκειμένου να εκτιμήσουμε τη σημασία τους για το παρόν. Πρέπει να εμπλακούμε στις προκλήσεις της εποχής, έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε αυτές του σήμερα και του αύριο. Η Αγία Γραφή, με την πλούσια ιστορική αφήγηση της, μπορεί να μας διδάξει ένα βασικό μάθημα. Δεν μπορούμε να αντιλαμβανόμαστε τη δική μας εποχή, ανεξάρτητα από το παρελθόν, θεωρώντας το ως ένα σύνολο μακρινών γεγονότων, αλλά ως λεμφαδένα που δίνει ζωή στο παρόν. Χωρίς μια τέτοια συνειδητοποίηση, η πραγματικότητα χάνει την ενότητά της, η ιστορία χάνει τον λογικό ειρμό της, και η ανθρωπότητα χάνει την αίσθηση του νοήματος των δραστηριοτήτων της και της προόδου της προς το μέλλον.
Η 25η Μαρτίου του 1957 ήταν μια μέρα γεμάτη ελπίδα και προσδοκία, ενθουσιασμό και ανησυχία. Ένα γεγονός εξαιρετικής σημασίας με ιστορικές συνέπειες θα μπορούσε να την καταστήσει ως μοναδική ημερομηνία στην ιστορία. Η ανάμνηση εκείνης της ημέρας, συνδέεται με τις σημερινές ελπίδες και τις προσδοκίες των λαών της Ευρώπης, που καλούνται σήμερα να είναι διορατικοί, έτσι ώστε το ταξίδι που έχει αρχίσει να συνεχιστεί με ανανεωμένο ενθουσιασμό και εμπιστοσύνη.
Αυτό ήταν πολύ σαφές στους ιδρυτές και τους ηγέτες οι οποίοι, με την υπογραφή των δύο συνθηκών, έδωσαν ζωή σε αυτή την πολιτική, οικονομική, πολιτιστική και κυρίως ανθρώπινη πραγματικότητα που σήμερα ονομάζουμε Ευρωπαϊκή Ένωση. Όπως ο Ρ.Η. Spaak, ο υπουργός Εξωτερικών του Βελγίου είχε δηλώσει, ήταν μια υπόθεση που αφορούσε «πράγματι, την υλική ευημερία των λαών μας, την επέκταση των οικονομιών μας, την κοινωνική πρόοδο και εντελώς νέες βιομηχανικές και εμπορικές δυνατότητες, αλλά πάνω απ 'όλα ... μια συγκεκριμένη αντίληψη της ζωής, ανθρώπινη, αδελφική και δίκαιη».
Μετά από τα σκοτεινά χρόνια και την αιματοχυσία του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου, οι ηγέτες της εποχής πίστεψαν στη δυνατότητα για ένα καλύτερο μέλλον. «Δεν τους έλειψε η τόλμη, ούτε ολιγώρησαν. Η μνήμη των πρόσφατων τραγωδιών και αποτυχιών φαίνεται να τους ενέπνευσε και να τους έδωσε το θάρρος που χρειαζόταν ώστε να αφήσουν πίσω τις παλιές διαφορές τους και να σκεφτούν και να ενεργήσουν με έναν πραγματικά νέο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί η μέγιστη μεταμόρφωση ... της Ευρώπης».
Οι ιδρυτές μας υπενθυμίζουν ότι η Ευρώπη δεν είναι μια συσσώρευση διατάξεων που χρήζουν υπακοής, ή ένα εγχειρίδιο πρωτοκόλλων και διαδικασιών που θα ακολουθηθούν. Είναι ένας τρόπος ζωής, ένας τρόπος κατανόησης του ανθρώπου με βάση την υπερβατική και αναμφισβήτητη αξιοπρέπειά του, κάτι περισσότερο από ένα απλό άθροισμα δικαιωμάτων που καλείται να υπερασπιστεί ή αξιώσεων που καλείται να προωθήσει. Στις Αρχές της Ευρώπης, διακρίνουμε «τη φύση και την ευθύνη του ανθρώπου να ζυμώνεται με την ευαγγελική αδελφοσύνη…, με την επιθυμία του για αλήθεια και δικαιοσύνη, ακονισμένα από μια εμπειρία χιλιάδων ετών». Η Ρώμη, με τη ροπή της προς την οικουμενικότητα, συμβολίζει αυτή την εμπειρία και ως εκ τούτου επελέγη ως ο τόπος για την υπογραφή των Συνθηκών. Διότι εδώ-όπως ο Ολλανδός Υπουργός Εξωτερικών J. Luns είχε επισημάνει- «τέθηκαν τα πολιτικά, νομικά και κοινωνικά θεμέλια του πολιτισμού μας».
Ήταν σαφές, λοιπόν, από την αρχή, ότι η καρδιά του ευρωπαϊκού πολιτικού σχεδίου δε θα μπορούσε παρά να είναι ο ίδιος ο άνθρωπος και μόνο. Ήταν επίσης σαφές ότι οι συνθήκες θα μπορούσαν να παραμείνουν ένα νεκρό γράμμα. Έπρεπε λοιπόν να λάβουν πνοή και ζωή. Το πρώτο στοιχείο για να παραμείνει η Ευρώπη ζωντανή, είναι η αλληλεγγύη. Όπως είχε δηλώσει και ο Πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου J.Bech, «η Ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα θα αποδειχθεί βιώσιμη και επιτυχημένη μόνο αν παραμένει αδιάκοπα πιστή στο πνεύμα της Ευρωπαϊκής αλληλεγγύης που τη δημιούργησε και εάν η κοινή βούληση της Ευρώπης που σαν σήμερα γεννήθηκε, αποδειχθεί ισχυρότερη από τη βούληση κάθε έθνους χωριστά». Αυτό το πνεύμα παραμένει αναγκαίο σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, εν όψει των φυγοκεντρικών παρορμήσεων και του πειρασμού να μειωθούν τα θεμελιώδη ιδανικά της Ένωσης για τις παραγωγικές και οικονομικές ανάγκες.
Η Αλληλεγγύη οδηγεί στο άνοιγμα προς τους άλλους. «Τα σχέδια μας δεν είναι εμπνευσμένα από προσωπικό συμφέρον», είχε δηλώσει ο Γερμανός Καγκελάριος, Κ Αντενάουερ. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, C. Pineau, είχε επαναλάβει αυτή την αίσθηση: «Σίγουρα οι υπό ένωση χώρες ... δεν έχουν την πρόθεση να απομονωθούν από τον υπόλοιπο κόσμο και να περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους θέτοντας ανυπέρβλητα εμπόδια». Σε έναν κόσμο τόσο εξοικειωμένο με την τραγωδία των τειχών και των διαχωρισμών, ήταν σαφώς σημαντικό να εργαστούμε για μια ενωμένη και ανοικτή Ευρώπη, καθώς και για την απομάκρυνση του μη φυσικού εμποδίου που χώρισε την ήπειρο από τη Βαλτική Θάλασσα έως την Αδριατική. Τι προσπάθειες έγιναν για να γκρεμιστεί αυτό το τείχος! Ωστόσο, σήμερα η μνήμη των προσπαθειών αυτών έχει χαθεί. Ξεχάστηκε επίσης η τραγωδία των χωρισμένων οικογενειών, η φτώχεια και η εξαθλίωση που γεννήθηκε από τη διαίρεση αυτή. Εκεί που γενιές λαχταρούσαν να δουν την πτώση των εν λόγω σημείων αναγκαστικής εχθρότητας, εμείς σήμερα συζητάμε πώς να κρατήσουμε μακριά τους «κινδύνους» της εποχής μας: αρχίζοντας με το μεγάλο αρχείο των γυναικών, των ανδρών και των παιδιών που το σκάνε μακριά από τον πόλεμο και τη φτώχεια, επιδιώκοντας μόνο ένα μέλλον για τον εαυτό τους και τους αγαπημένους τους.
Με τη σημερινή απώλεια της μνήμης, συχνά ξεχνάμε ένα άλλο μεγάλο επίτευγμα της αλληλεγγύης που επικυρώθηκε στις 25 Μαρτίου 1957: τη μεγαλύτερη περίοδο ειρήνης που έχουμε βιώσει τους τελευταίους αιώνες. «Λαοί που στο διάβα του χρόνου συχνά είχαν βρεθεί σε αντίπαλα στρατόπεδα πολεμώντας ο ένας τον άλλον, είναι τώρα ενωμένοι ... και εμπλουτισμένοι με τις ξεχωριστές εθνικές τους ταυτότητες». Η ειρήνη είναι πάντα ο καρπός μιας ελεύθερης και συνειδητής συνεισφοράς όλων. Παρ 'όλα αυτά, «για πολλούς ανθρώπους σήμερα, η ειρήνη εμφανίζεται ως μια ευλογία που πρέπει να θεωρείται δεδομένη», κάτι που μπορεί στη συνέχεια έτσι να θεωρηθεί περιττή. Αντίθετα, η ειρήνη είναι ένα πολύτιμο και απαραίτητο καλό, γιατί χωρίς αυτό, δεν μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα μέλλον για κανέναν και καταλήγουμε να «ζούμε μόνο για το σήμερα ».
Η Ενωμένη Ευρώπη γεννήθηκε από έναν σαφή, καλά καθορισμένο και προσεκτικά μελετημένο σχεδιασμό, ωστόσο εμβρυϊκό αρχικά. Κάθε αξιόλογο σχέδιο ατενίζει το μέλλον και το μέλλον είναι οι νέοι, οι οποίοι καλούνται να συνειδητοποιήσουν τις ελπίδες και τις υποσχέσεις του. Οι ιδρυτές είχαν μια σαφή αίσθηση του να είσαι μέρος μιας κοινής προσπάθειας που όχι μόνο πέρασε τα εθνικά σύνορα, αλλά και τα σύνορα του χρόνου, έτσι ώστε να δεσμεύσει γενιές μεταξύ τους, να μοιραστούν από κοινού το κοινό τους σπίτι.
Αξιότιμοι επισκέπτες,
Αφιέρωσα αυτό το πρώτο μέρος της ομιλίας μου στους ιδρυτές της Ευρώπης, έτσι ώστε να εμπνευστούμε από τα λόγια τους, την επικαιρότητα της σκέψης τους, την παθιασμένη επιδίωξη τους για το κοινό καλό, τη βεβαιότητα τους για το μοίρασμα ενός έργου που τους υπερέβαινε και το εύρος των ιδανικών που τους ενέπνευσαν. Κοινός παρονομαστής τους ήταν το πνεύμα της βοήθειας προς τον άλλον, συνδεδεμένο με το πάθος για την πολιτική και τη συνείδηση ότι «στην αρχή του ευρωπαϊκού πολιτισμού υπάρχει ο Χριστιανισμός», χωρίς τον οποίο οι δυτικές αξίες της αξιοπρέπειας, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης θα αποδεικνύονταν σε μεγάλο βαθμό ακατανόητες. Όπως ο Άγιος Ιωάννης Παύλος ΙΙ είχε διαβεβαιώσει: «Σήμερα επίσης, η ψυχή της Ευρώπης παραμένει ενωμένη, γιατί, εκτός από την κοινή καταγωγή της, αυτές οι ίδιες χριστιανικές και ανθρώπινες αξίες είναι ακόμα ζωντανές. Ο σεβασμός στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου, μια βαθιά αίσθηση της δικαιοσύνης, η ελευθερία, η εργατικότητα, το πνεύμα πρωτοβουλίας, η αγάπη για την οικογένεια, ο σεβασμός στη ζωή, η ανοχή, η επιθυμία για συνεργασία και ειρήνη. Όλα αυτά είναι διακριτικά γνωρίσματα της» Στο πολυπολιτισμικό κόσμο μας, αυτές οι αξίες θα συνεχίσουν να έχουν τη θέση τους, υπό την προϋπόθεση να διατηρούν μια ζωτικής σημασίας σύνδεση με τις βαθύτερες ρίζες τους. Η καρποφορία αυτής της σύνδεσης θα επιτρέψει να οικοδομήσουμε αυθεντικά «κοσμικές» κοινωνίες, χωρίς ιδεολογικές συγκρούσεις, με ίσα περιθώρια για τους αυτόχθονες και τους μετανάστες, για τους πιστούς και τους μη πιστούς.
Ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία εξήντα χρόνια. Αν οι ιδρυτές, έχοντας επιζήσει από μια καταστροφική σύγκρουση, εμπνεύστηκαν από την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον και ήταν αποφασισμένοι να συνεχίσουν αποφεύγοντας νέες συγκρούσεις, η εποχή μας κυριαρχείται περισσότερο από την έννοια της κρίσης. Υπάρχει η οικονομική κρίση που σημάδεψε την τελευταία δεκαετία, υπάρχει η κρίση της οικογένειας και των καθιερωμένων κοινωνικών προτύπων, υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη «κρίση θεσμών» και η κρίση της μετανάστευσης. Τόσες πολλές κρίσεις που γεννούν το φόβο και βαθιά σύγχυση στον σύγχρονο άνθρωπο που αναζητά έναν νέο τρόπο να οραματιστεί το μέλλον. Ωστόσο, ο όρος «κρίση» δεν είναι απαραίτητα αρνητικός. Δεν υποδεικνύει απαραίτητα κάτι το οδυνηρό που πρέπει να υπομείνουμε. Η λέξη «κρίση» έχει τις ρίζες της στο ελληνικό ρήμα «κρίνω», που σημαίνει διακρίνω, σταθμίζω, αξιολογώ. Η εποχή μας είναι μια εποχή διάκρισης, που μας καλεί να καθορίσουμε τι είναι ουσιαστικό ώστε να χτίσουμε πάνω σε αυτό. Είναι μια εποχή πρόκλησης και ευκαιριών.
Έτσι, ποια είναι η ερμηνεία για την ανάγνωση των δυσκολιών του παρόντος και την εύρεση απαντήσεων για το μέλλον; Το να μνημονεύουμε το σκεπτικό των ιδρυτών, θα ήταν ανούσιο, εκτός και αν αυτό βοηθούσε ώστε να χαράξουμε μία πορεία και αποτελούσε το κίνητρο ώστε να αντιμετωπίσουμε το μέλλον και να διακρίνουμε μία πηγή ελπίδας.
«Όταν ένα σώμα χάνει την αίσθηση του προσανατολισμού του και δεν είναι πλέον σε θέση να κοιτάξει μπροστά, βιώνει μια κατάπτωση και μακροπρόθεσμα κινδυνεύει να πεθάνει». Ποια είναι λοιπόν η κληρονομιά που μας άφησαν οι ιδρυτές; Ποιες προοπτικές μας υποδεικνύουν ώστε να υπερβούμε τις προκλήσεις που ξετυλίγονται μπροστά μας; Ποια ελπίδα προσφέρουν για την Ευρώπη του σήμερα και του αύριο;
Οι απαντήσεις τους μπορούν να βρεθούν στους πυλώνες επί των οποίων θεμελιώθηκε η οικοδόμηση της ευρωπαϊκής οικονομικής κοινότητας. Τους έχω ήδη αναφέρει : ο ανθρωποκεντρισμός, η αποτελεσματική αλληλεγγύη, η ανοιχτή προοπτική προς τον κόσμο, η επιδίωξη της ειρήνης και της ανάπτυξης, το άνοιγμα προς το μέλλον. Αυτοί που κυβερνούν είναι επιφορτισμένοι με το καθήκον να διακρίνουν τις ατραπούς της ελπίδας, προσδιορίζοντας συγκεκριμένους τρόπους μιας πορείας προς τα εμπρός, ώστε να εξασφαλιστεί ότι τα σημαντικά μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής δεν έχουν σπαταληθεί, αλλά χρησιμεύουν ως ενέχυρο για ένα μακρύ και γόνιμο ταξίδι.
Η Ευρώπη βρίσκει νέα ελπίδα, όταν ο άνθρωπος είναι το επίκεντρο και η καρδιά των θεσμών της. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτό συνεπάγεται προσεγμένη και γεμάτη εμπιστοσύνη προθυμία να εισακουστούν οι εκφρασμένες προσδοκίες των ατόμων, της κοινωνίας και των λαών που απαρτίζουν την Ένωση. Δυστυχώς, έχει κανείς συχνά την αίσθηση ότι υπάρχει ένα αυξανόμενο «σχίσμα» μεταξύ των πολιτών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, τα οποία συχνά καθίστανται απόμακρα και αδιάφορα σχετικά με τις διάφορες ευαισθησίες που υφίστανται στην Ένωση. Το να διακηρύσσεις τη σημαντικότητα του ανθρώπου, σημαίνει επίσης ανάκτηση του πνεύματος της οικογένειας, σύμφωνα με το οποίο καθένας συνεισφέρει ελεύθερα στο κοινό σπίτι, σύμφωνα με τις ικανότητες και τα χαρίσματά του. Βοηθά να έχουμε κατά νου ότι η Ευρώπη είναι μια οικογένεια λαών και ότι - όπως σε κάθε καλή οικογένεια - υπάρχουν διαφορετικές ευαισθησίες, αλλά τα πάντα μπορούν να αναπτυχθούν στο βαθμό που όλοι είναι ενωμένοι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση γεννήθηκε ως ένωση διαφορετικοτήτων και ενώθηκε μέσα από τις διαφορετικότητες αυτές. Ό,τι είναι διαφορετικό, δεν θα πρέπει να προκαλεί φόβο, ούτε θα πρέπει να θεωρηθεί ότι η ενότητα διατηρείται μέσα από την ομοιογένεια. Αντιθέτως, η ενοποίηση αποτελεί αρμονία μέσα σε μια κοινότητα. Οι ιδρυτές επέλεξαν αυτό τον όρο ως σήμα κατατεθέν των θεσμών που γεννήθηκαν από τις Συνθήκες και τόνισαν ότι οι πόροι και τα ταλέντα του καθενός ήταν πλέον συγκεντρωμένα. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ανακτήσει την αίσθηση του να είναι κατά κύριο λόγο μια «κοινότητα» ατόμων και λαών, να συνειδητοποιήσει ότι «το σύνολο είναι σημαντικότερο του μέρους αλλά και μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του» και ότι, συνεπώς, «οφείλουμε συνεχώς να διευρύνουμε τους ορίζοντές μας και να βλέπουμε το μέγιστο καλό που θα μας ωφελήσει όλους». Οι ιδρυτές επεδίωξαν την αρμονία μέσω της οποίας το σύνολο είναι παρόν μέσα σε καθένα από τα μέρη του και τα μέρη είναι- το καθένα με τον δικό του μοναδικό τρόπο- παρόν στο σύνολο.
Η Ευρώπη βρίσκει νέα ελπίδα στην αλληλεγγύη, η οποία είναι και το πιο αποτελεσματικό αντίδοτο στις σύγχρονες μορφές του λαϊκισμού. Η αλληλεγγύη συνεπάγεται την ευαισθητοποίηση του να είσαι μέρος ενός ενιαίου σώματος, ενώ ταυτόχρονα συνεπάγεται και την ικανότητα εκ μέρους κάθε μέλους να «συμπάσχει» με τους άλλους και με το σύνολο. Όταν κάποιος υποφέρει, όλοι υποφέρουν (πρβλ 1 Κορ 12:26). Σήμερα, με το Ηνωμένο Βασίλειο, θρηνούμε τα θύματα της επίθεσης που έγινε στο Λονδίνο πριν από δύο ημέρες. Διότι η αλληλεγγύη δεν είναι ένα απλό ιδανικό. Εκφράζεται με συγκεκριμένες ενέργειες και βήματα που μας φέρνουν πιο κοντά στους γείτονές μας, σε ό, τι κατάσταση κι αν βρίσκονται. Αντίθετα, οι μορφές του λαϊκισμού είναι καρπός του εγωισμού που εγκλωβίζει τους ανθρώπους και τους αποτρέπει από το να «δουν και πέρα» από το δικό τους περιορισμένο όραμα. Είναι ανάγκη να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε για άλλη μια φορά ως Ευρωπαίοι, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος μιας θλιβερής ομοιομορφίας και ο θρίαμβος του εθνικισμού. Η πολιτική χρειάζεται το είδος της ηγεσίας, που αποφεύγει να γίνεται αρεστή βασιζόμενη στο συναίσθημα προκειμένου να κερδίσει τη συναίνεση, αλλά αντ 'αυτού, με πνεύμα αλληλεγγύης και επικουρικότητας, επινοεί πολιτικές που μπορούν να κάνουν την Ένωση στο σύνολό της να αναπτυχθεί αρμονικά. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα, αυτοί που τρέχουν πιο γρήγορα να μπορούν να προσφέρουν ένα χέρι βοήθειας σε αυτούς που κινούνται πιο αργά και εκείνοι που βρίσκουν τα πράγματα πιο δύσκολα να έχουν ως στόχο να φτάσουν αυτούς που βρίσκονται στην κορυφή.
Η Ευρώπη βρίσκει νέα ελπίδα, όταν αρνείται να υποχωρήσει στον φόβο ή να απομονωθεί μέσα σε λανθασμένες μορφές ασφάλειας. Το αντίθετο μάλιστα, η ιστορία της έχει σε μεγάλο βαθμό καθοριστεί μέσα από συναντήσεις με άλλους λαούς και πολιτισμούς. Η ταυτότητά της είναι και ήταν πάντα δυναμική και πολυπολιτισμική. Ο κόσμος κοιτάζει προς το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα με μεγάλο ενδιαφέρον. Αυτό συνέβη από την πρώτη ημέρα, όταν πλήθη συγκεντρώθηκαν στην πλατεία του Καπιτωλίου της Ρώμης και τα μηνύματα των συγχαρητηρίων ξεχύθηκαν από άλλες χώρες. Αυτό συμβαίνει σήμερα, αν σκεφτούμε όλες αυτές τις χώρες που έχουν ζητήσει να γίνουν μέλη της Ένωσης και τις χώρες που λαμβάνουν τις ενισχύσεις που τόσο απλόχερα τους έχουν προσφερθεί προκειμένου να καταπολεμήσουν τις συνέπειες της φτώχιας, των ασθενειών και του πολέμου. Το άνοιγμα στον κόσμο προϋποθέτει την ικανότητα για «διάλογο ως μια μορφή επικοινωνίας» σε όλα τα επίπεδα, αρχίζοντας με το διάλογο μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ των θεσμικών οργάνων και των πολιτών, καθώς και με τους πολυάριθμους μετανάστες που προσγειώνονται στις ακτές της Ένωσης. Δεν αρκεί να χειριστεί κανείς τη σοβαρή κρίση της μετανάστευσης των τελευταίων ετών, σαν να επρόκειτο για ένα απλό αριθμητικό ή οικονομικό πρόβλημα, ή ένα θέμα ασφάλειας. Το ζήτημα της μετανάστευσης αποτελεί ένα βαθύτερο ερώτημα, που είναι κυρίως πολιτισμικό. Τι είδους πολιτισμό προτείνει σήμερα η Ευρώπη; Ο φόβος που γίνεται όλο και πιο εμφανής έχει ως πρωταρχική αιτία του την απώλεια των ιδανικών. Χωρίς μια προσέγγιση που να εμπνέεται από αυτά τα ιδανικά, καταλήγουμε να κυριαρχούμαστε από το φόβο ότι οι άλλοι θα μας αποσπάσουν από τις συνήθειές μας, θα μας στερήσουν τις γνώριμες ανέσεις μας και με κάποιο τρόπο θα θέσουν υπό αμφισβήτηση έναν τρόπο ζωής που πολύ συχνά βασίζεται στην υλική ευημερία και μόνο. Ωστόσο, ο πλούτος της Ευρώπης ήταν ανέκαθεν η πνευματική της ευρύτητα και η ικανότητά της να εγείρει βασικά ερωτήματα σχετικά με το νόημα της ζωής. Η ευρύτητα αυτή ως προς την έννοια του αιώνιου έχει βαδίσει χέρι-χέρι, αν και όχι χωρίς εντάσεις και λάθη, με ένα θετικό άνοιγμα σε αυτόν τον κόσμο. Ωστόσο, η σημερινή ευημερία φαίνεται να έχει ψαλιδίσει τα φτερά της ηπείρου και να έχει χαμηλώσει το βλέμμα της. Η Ευρώπη έχει μια κληρονομιά ιδανικών και πνευματικών αξιών μοναδική στον κόσμο, κάτι που αξίζει να ειπωθεί για μια ακόμη φορά με πάθος και ανανεωμένο σθένος, γιατί είναι το καλύτερο αντίδοτο κατά του κενού των αξιών της εποχής μας, που παρέχει ένα γόνιμο έδαφος σε κάθε μορφή εξτρεμισμού. Αυτά είναι τα ιδανικά που διαμόρφωσαν την Ευρώπη, αυτή «την Χερσόνησο της Ασίας», η οποία εκτείνεται από τα Ουράλια έως τον Ατλαντικό.
Η Ευρώπη βρίσκει νέα ελπίδα όταν επενδύει στην ανάπτυξη και την ειρήνη. Η ανάπτυξη δεν είναι το αποτέλεσμα του συνδυασμού των διαφόρων συστημάτων παραγωγής. Έχει να κάνει με το σύνολο της ανθρώπινης ύπαρξης: την αξιοπρέπεια στην εργασία, αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την απαραίτητη ιατρική φροντίδα. «Η ανάπτυξη είναι το νέο όνομα της ειρήνης», δήλωσε ο Πάπας Παύλος VI, γιατί δεν υπάρχει αληθινή ειρήνη, όταν οι άνθρωποι έχουν παραμεριστεί ή αναγκάζονται να ζουν σε απόλυτη φτώχεια. Δεν υπάρχει ειρήνη χωρίς απασχόληση και προοπτική να κερδίζουν έναν αξιοπρεπή μισθό. Δεν υπάρχει ειρήνη στις περιφέρειες των πόλεων μας, με την αχαλίνωτη κατάχρηση ναρκωτικών και βίας.
Η Ευρώπη βρίσκει νέα ελπίδα όταν είναι ανοικτή στο μέλλον. Όταν είναι ανοικτή για τους νέους, προσφέροντάς τους σοβαρές προοπτικές για την εκπαίδευση και πραγματικές δυνατότητες για την είσοδο τους στο εργατικό δυναμικό. Όταν επενδύει στην οικογένεια, η οποία είναι το πρώτο και θεμελιώδες κύτταρο της κοινωνίας. Όταν σέβεται τις συνειδήσεις και τα ιδανικά των πολιτών της. Όταν τους δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσουν παιδιά χωρίς το φόβο του αν θα είναι σε θέση να τα υποστηρίξουν. Όταν υπερασπίζεται τη ζωή σε όλη την ιερότητά της.
Αξιότιμοι επισκέπτες,
Στις μέρες μας, με τη γενική αύξηση της διάρκειας ζωής των ανθρώπων, τα εξήντα θεωρούνται μία ηλικία πλήρους ωριμότητας, μια κρίσιμη στιγμή κατά την οποία ο άνθρωπος καλείται για άλλη μια φορά να ασκήσει αυτοκριτική. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, επίσης, καλείται σήμερα να ελέγξει τον εαυτό της, να φροντίσει για τις ασθένειες που έρχονται αναπόφευκτα με την ηλικία και να βρει νέους τρόπους να πορευθεί. Ωστόσο, σε αντίθεση με τα ανθρώπινα όντα, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αντιμετωπίζει το αναπόφευκτο γήρας αλλά την πιθανότητα μιας εκ νέου νεότητας. Η επιτυχία της θα εξαρτηθεί από την προθυμία της να συνεργαστεί για μια ακόμη φορά και να στοιχηματίσει για το μέλλον. Ως ηγέτες, καλείστε να χαράξετε την πορεία ενός «νέου ευρωπαϊκού ανθρωπισμού» που αποτελείται από ιδανικά και συγκεκριμένες δράσεις. Αυτό σημαίνει να είστε άφοβοι στο να λαμβάνετε συγκεκριμένες αποφάσεις, κατάλληλες να ανταποκριθούν στα πραγματικά προβλήματα των ανθρώπων και να σταθούν στη δοκιμασία του χρόνου.
Από την πλευρά μου, μπορώ να σας διαβεβαιώσω για την στενή σχέση της Αγίας Έδρας και της Εκκλησίας με την Ευρώπη στην ανάπτυξη της οποίας έχει και θα συνεχίσει να συνεισφέρει. Επικαλούμενος τη Χάρη του Θεού όσον αφορά στην Ευρώπη, του ζητώ να την προστατεύει και να της δίνει ειρήνη και πρόοδο. Οικειοποιούμαι τη διακήρυξη του Joseph Bech στο λόφο του Καπιτωλίου της Ρώμης: ceterum censeo Europam esse aedificandam - Επιπλέον, πιστεύω ότι η Ευρώπη θα πρέπει να εξελιχθεί.
Σας ευχαριστώ.
Πηγή:Από την πλευρά μου, μπορώ να σας διαβεβαιώσω για την στενή σχέση της Αγίας Έδρας και της Εκκλησίας με την Ευρώπη στην ανάπτυξη της οποίας έχει και θα συνεχίσει να συνεισφέρει. Επικαλούμενος τη Χάρη του Θεού όσον αφορά στην Ευρώπη, του ζητώ να την προστατεύει και να της δίνει ειρήνη και πρόοδο. Οικειοποιούμαι τη διακήρυξη του Joseph Bech στο λόφο του Καπιτωλίου της Ρώμης: ceterum censeo Europam esse aedificandam - Επιπλέον, πιστεύω ότι η Ευρώπη θα πρέπει να εξελιχθεί.
Σας ευχαριστώ.
Μετάφραση: Μάρη Λιώκη
ΕΛΛΑΝΙΑ ΠΥΛΗ
