Στον Πλαταμώνα το βορειότερο άκρο του μυκηναϊκού πολιτισμού

Πλούσια κτερισμένα νεκροταφεία με τάφους που ανοίγονται ξανά και ξανά -έως και τρεις φορές- και επαναχρησιμοποιούνται και ήρθαν στο φως κατά τη διάνοιξη της ΠΑΘΕ στην περιοχή του Πλαταμώνα, αποδεικνύουν ότι ο Μακεδονικός Ολυμπος αποτελεί το βορειότερο άκρο του μυκηναϊκού πολιτισμού, του σπουδαίου αυτού οικονομικού και κοινωνικού συστήματος στον ελλαδικό χώρο.

Τα νεκροταφεία κατά την Υστερη Εποχή του Χαλκού, περίπου στον 17ο π.Χ. αιώνα, έχουν μετακινηθεί έξω από τους οικισμούς, περιλαμβάνουν μεγάλους και περίτεχνους τάφους, κατάλληλους για πολλαπλούς ενταφιασμούς, ενώ μαζί με τους νεκρούς τοποθετούνται πολύτιμα αντικείμενα.

Η αρχαιολόγος της ΕΦΑ Πιερίας Σοφία Κουλίδου και η ανθρωπολόγος Παρασκευή Τριτσαρόλη, από το Εργαστήριο Αρχαιολογικών Ερευνών Malcolm H. Wiener της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, μελετούν το αρχαιολογικό και σκελετικό υλικό που ήρθε στο φως από δύο νεκροταφεία στις θέσεις Τριμπίνα και Ρέμα Ξυδιάς στον Πλαταμώνα Πιερίας και παρουσιάζουν τα πρώτα συμπεράσματά τους στην 30ή Επιστημονική Συνάντηση για το Αρχαιολογικό Εργο στη Μακεδονία και τη Θράκη, αύριο στη Θεσσαλονίκη.
Τα δύο νεκροταφεία βρίσκονται σε μικρή απόσταση, μόλις ένα χιλιόμετρο μεταξύ τους, και χρονολογούνται στο τέλος της Υστερης Εποχής του Χαλκού, 15ος-12ος π.Χ. αιώνας. Είναι η πρώτη φορά που στην περιοχή αυτή εντοπίζονται κιβωτιόσχημοι τάφοι κατασκευασμένοι από πλακαρούς λίθους ή καλοπελεκημένες πλάκες περιμετρικά και κάποιες φορές σφραγίζονται με πηλόχωμα.
Στο εσωτερικό των τάφων αποκαλύφθηκε πληθώρα αγγείων μυκηναϊκού τύπου, επίσης πρωτοεμφανιζόμενα στην περιοχή, με χάλκινα κοσμήματα (βραχιόλια, δαχτυλίδια, σφηκωτήρες/κοσμήματα για τα μαλλιά), χάλκινα όπλα, όπως ξίφος και αιχμές δόρατος, εξαρτήματα ενδυμάτων και εργαλεία, ενώ κάποιοι από τους νεκρούς ήταν κτερισμένοι με σφραγιδόλιθους, αντικείμενο με ιδιαίτερη σημασία για την κατανόηση των ορίων του μυκηναϊκού κόσμου.
Η ανθρωπολογική εξέταση των οστών έδωσε πολύτιμες πληροφορίες, όχι μόνο για τα δημογραφικά και παλαιοπαθολογικά χαρακτηριστικά των νεκρών, αλλά κυρίως για τα ταφικά έθιμα της περιοχής.
Ενα καινούργιο στοιχείο ταφικής πρακτικής που παρατηρήθηκε στα δύο νεκροταφεία, είναι η επανάχρηση των τάφων και η δευτερογενής μεταχείριση των οστών προηγούμενων νεκρών.

Με άλλα λόγια μετά τον ενταφιασμό του πρώτου νεκρού, ο τάφος ανοίγεται ξανά έως και 3 φορές για να ταφεί ο επόμενος νεκρός και τα οστά των προηγούμενων είτε σπρώχνονταν στην άκρη είτε τοποθετούνταν σε σωρό έξω από τον τάφο και μαζί με τα λείψανα των προηγούμενων νεκρών μετακινούνταν και τα αρχικά κτερίσματα.
Αυτή η πρακτική εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο επαναπροσδιορισμού της ατομικής ταυτότητας, της κοινωνικής συνοχής και της συλλογικής μνήμης που φαίνεται ότι άλλαξε σημαντικά κατά την Υστερη Εποχή του Χαλκού στον ελλαδικό χώρο.
Κατά συνέπεια, τα αίτια της αλλαγής αυτής πρέπει να αναζητηθούν τόσο σε κοινωνικούς όσο και σε πολιτιστικούς παράγοντες, καθώς και στον συσχετισμό εσωτερικών εξελίξεων και εξωτερικών ερεθισμάτων.

ΣΥΜΦΩΝΑ με μελέτες του αρχαιολογικού και σκελετικού υλικού από τα δύο νεκροταφεία στις θέσεις Τριμπίνα και Ρέμα Ξυδιάς στον Πλαταμώνα Πιερίας, μετά τον ενταφιασμό του πρώτου νεκρού, ο τάφος ανοίγεται ξανά έως και τρεις φορές για να ταφεί ο επόμενος νεκρός και τα οστά των προηγούμενων είτε σπρώχνονταν στην άκρη είτε τοποθετούνταν σε σωρό έξω από τον τάφο...

Σημειώνεται ότι στο Ρέμα Ξυδιάς η ανασκαφή που έγινε στη διάρκεια των εργασιών για την κατασκευή της ΠΑΘΕ έφερε στο φως ένα αψιδωτό κτίριο μεγάλων διαστάσεων, που χρονολογείται περίπου στην ίδια εποχή με τους τάφους, ενώ στη θέση Τριμπίνα, επίσης στον Πλαταμώνα, αποκαλύφθηκε οικισμός λίγο πρωιμότερος από το νεκροταφείο.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ

Πηγή:
ethnos.gr