Οι περισσότεροι Έλληνες γνωρίζουν την ιστορία του Φραγκοκάστελλου, τη
θυσία του μεγάλου Ηπειρώτη ήρωα Χατζημιχάλη Νταλιάνη στα Κρητικά
χώματα- και φυσικά γνωρίζουν για το μεταφυσικό φαινόμενο με τους
Δροσουλίτες. Λίγοι όμως γνωρίζουν πώς τελείωσε η εκστρατεία του
μουσταφά πασά στα Σφακιά, η οποία διακόπηκε 15 χλμ πριν την Χώρα
Σφακίων. To 1827, πολλοί εθελοντές από την πάνω Ελλάδα πήγαιναν στην Κρήτη να βοηθήσουν
τον απελευθερωτικό αγώνα των Κρητικών. Ενόψει και της αναμενόμενης
Συνθήκης του Λονδίνου, δημιουργήθηκε εθελοντικό Σώμα για να ενισχύσει
την Επανάσταση. Αρχηγός των εθελοντών ήταν ο Χατζημιχάλης Νταλιάνης.
Τον Ιανουάριο του 1828 πήγαν στην Γραμβούσα 600 εθελοντές, από τους οποίους 70 ήταν ιππείς.
Ένα μήνα μετά, μεγάλη δύναμη των εθελοντών με άλογα αποβιβάστηκε στο χωριό Λουτρό
και τον Μάρτη κατέφθασε ο ίδιος ο Νταλιάνης με το υπόλοιπο Εθελοντικό
Σώμα, όπου και έγιναν δεκτοί με ενθουσιασμό. Ωστόσο, στα μέσα του
Απρίλη παρουσιάστηκε έλλειψη τροφής και πολεμοφοδίων και οι Σφακιανοί
έστειλαν επιστολή στον Καποδίστρια για να τον ενημερώσουν. Την επιστολή
αυτή την υπέγραψαν 24 πολεμιστές των Σφακίων.
Οι τούρκοι έκαναν προετοιμασίες για να επιτεθούν στα Σφακιά.
Στις 8 του Μάη, όταν οι τούρκοι του Ρεθύμνου ξεκινούσαν με τον οσμάν πασά για να σμίξουν με τον στρατό του μουσταφά στα Χανιά και να επιτεθούν στα Σφακιά, οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί Μανουσελης, Δεληγιαννάκης και Μανουσογιαννάκης, μαζί με τον Νταλιάνη, πήγαν έξω από το Ρέθυμνο και επιτέθηκαν πρώτοι στον εχθρό. Πανικόβλητοι οι τούρκοι επέστρεψαν στην πόλη και κλείστηκαν εντός των τειχών. Οι Αγωνιστές, αφού σκότωσαν 40 τούρκους, έφυγαν παίρνοντας αιχμαλώτους, ζώα φορτωμένα με τρόφιμα και 6000 αιγοπρόβατα.
Στις 8 του Μάη, όταν οι τούρκοι του Ρεθύμνου ξεκινούσαν με τον οσμάν πασά για να σμίξουν με τον στρατό του μουσταφά στα Χανιά και να επιτεθούν στα Σφακιά, οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί Μανουσελης, Δεληγιαννάκης και Μανουσογιαννάκης, μαζί με τον Νταλιάνη, πήγαν έξω από το Ρέθυμνο και επιτέθηκαν πρώτοι στον εχθρό. Πανικόβλητοι οι τούρκοι επέστρεψαν στην πόλη και κλείστηκαν εντός των τειχών. Οι Αγωνιστές, αφού σκότωσαν 40 τούρκους, έφυγαν παίρνοντας αιχμαλώτους, ζώα φορτωμένα με τρόφιμα και 6000 αιγοπρόβατα.
Στις 13 του ίδιου μήνα, ο μουσταφά έστειλε επιστολή στους Σφακιανούς να
'κάτσουν φρόνιμα'. Αυτοί του απάντησαν σαν Σπαρτιάτες και έδειξαν τις
διαθέσεις τους κοντά στο Ασκύφου, σκοτώνοντας 24 τούρκους και
αιχμαλωτίζοντας έναν αξιωματικό.
Στις 18 Μάη, 8000 πεζοί τούρκοι και 400 ιππείς φτάνουν στο Φραγκοκάστελλο. Οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί προτείνουν στον Χατζημιχάλη να πολεμήσουν στα υψώματα, προκειμένου να παρασύρουν τον στρατό στα φαράγγια γύρω από το φρούριο και να τους παγιδεύσουν εκεί. Εξηγούσαν ότι αν η μάχη γινόταν στην πεδιάδα, δεν θα είχαν πολλές ελπίδες να νικήσουν. Ο Χατζημιχάλης όμως επέμενε να γίνει η μάχη μπροστά στο κάστρο. Αμετάπειστος, με 500 πεζούς και 70 ιππείς, θα δώσει μάχη απέναντι σε 8000 τούρκους..
Ο Σφακιανός οπλαρχηγός Στρατής Δεληγιαννάκης με 60 Σφακιανούς πήγε και κλείστηκε στο φρούριο του Φραγκοκάστελλου. Οι άλλοι Σφακιανοί παίρνουν θέσεις στα βουνά, κλείνοντας παράλληλα και τον δρόμο προς τα Σφακιά. ενώ ο Νταλιάνης διασπείρει τον στρατό του σε τρεις προμαχώνες εκτός του φρουρίου.
Οι τούρκοι πλησιάζουν, αλλά βλέποντας τους Σφακιανούς στα βουνά, αφήνουν 3000 στρατό να καλύψουν τα νώτα τους και κάνουν επίθεση στο δυτικό προμαχώνα με το ιππικό,σκοτώνοντας 120 άντρες του Χατζημιχάλη. Οι αμυνόμενοι έριξαν μια βολή και την ώρα που γέμιζαν, έκανε επέλαση το ιππικό και τους έκοψε τα κεφάλια. Μετά χτύπησαν την πτέρυγα που ήταν ο Χατζημιχάλης και την διέλυσαν. Καθώς άλλοι 200 Έλληνες πολεμιστές έπεφταν νεκροί, ο Χατζημιχάλης με όσους είχαν απομείνει, προσπάθησαν να μπουν στο φρούριο-αλλά η πόρτα είχε καλυφθεί από τα πτώματα. Ο Νταλιάνης μαχόταν μέχρι που έσπασε το σπαθί του και έπεσε ηρωικά. 385 Έλληνες σκοτώθηκαν εκείνη τη μέρα.
Αυτό ήταν το τέλος για τον Νταλιάνη και τους πολεμιστές του- όμως η μάχη του Φραγκοκάστελλου δεν τέλειωσε εκεί.
Ο Στρατής Δεληγιαννάκης με τους 60 Σφακιανούς που ήταν μέσα στο φρούριο,
το κράτησαν για 6 μέρες, σκοτώνοντας 900 τούρκους. Ο εχθρός καλούσε
τους πολιορκημένους να παραδοθούν, αλλά αυτοί ήταν ακλόνητοι μέχρι που
οι τούρκοι δέχτηκαν τους όρους του Στρατή και τους επέτρεψαν να φύγουν
με τον οπλισμό τους. Οι κατακτητές είχαν τελειώσει με τον Χατζημιχάλη -
όχι όμως και με τους Σφακιανούς, οι οποίοι τους καταδίωξαν και τους
κατατρόπωσαν.
Οι Τούρκοι πήραν το φρούριο, γκρέμισαν τους 2 μεγάλους πύργους που ήταν μπροστά και μετά έφυγαν. Γνώριζαν πως ήταν αδύνατον να το κρατήσουν σ' αυτήν την περιοχή.
Την ίδια βραδιά που οι επαναστάτες έφυγαν από το Φραγκοκάστελλο στις 24
του Μάη, ο τουρκικός στρατός στρατοπέδευσε στην περιοχή της Σκαλωτής.
Οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί με 400 άντρες τους επιτέθηκαν μόλις βράδιασε ,
βάζοντας φωτιές γύρω-γύρω από την περιοχή που είχαν στρατοπεδεύσει οι
τούρκοι.
Φυσούσε δυνατός αέρας και μερικοί τούρκοι κάηκαν ζωντανοί, ενώ οι Σφακιανοί τους χτυπούσαν.Ο ίδιος ο μουσταφά πασάς κινδύνεψε να πιαστεί κατά την υποχώρηση, ενώ φώναζε στους άντρες του να εγκαταλείψουν ό,τι κουβαλάνε και να φύγουν για να σωθούν.
Την επόμενη μέρα, ο τουρκικός στρατός δεν είχε διανύσει ούτε 5 χλμ,
όταν οι Σφακιανοί τους έκοψαν τον δρόμο στην κοιλάδα του Κόρακα. Οι
Επαναστάτες είχαν παραταχτεί στις πλαγιές, . Έτσι χτύπησαν τον εχθρό από
δυο μεριές, προκαλώντας πραγματική πανωλεθρία. Επακολούθησε πανικός,
καθώς ο μουσταφά έσπρωχνε τους στρατιώτες του προς τα εμπρός και σκότωσε
7 δικούς του. Οι τελάληδες φώναζαν στους τούρκους να πετάνε ο,τι έχουν
για να σωθούν και να αφήνουν τα ζώα τους πίσω. 2000 τούρκοι σκοτώθηκαν
εκείνη τη μέρα στη μάχη του Κόρακα, ενώ 6 Σφακιανοί έπεσαν μαχόμενοι.
Την επόμενη μέρα, οι Σφακιανοί έκαναν και νέα επίθεση στους τούρκους,
αλλά αυτοί είχαν γίνει κυριολεκτικά λαγοί- οι Επαναστάτες πρόλαβαν μόνο
την οπισθοφυλακή τους, στην θέση άγιος Αντώνιος, και τους αποδεκάτισαν.
'Ετσι έχει ολόκληρη η ιστορία του Φραγκοκάστελλου. Οι Τούρκοι νίκησαν στο φρούριο, αλλά ταπεινώθηκαν και ηττήθηκαν από τους Σφακιανούς πολεμιστές.
Στις 18 Μάη, 8000 πεζοί τούρκοι και 400 ιππείς φτάνουν στο Φραγκοκάστελλο. Οι Σφακιανοί οπλαρχηγοί προτείνουν στον Χατζημιχάλη να πολεμήσουν στα υψώματα, προκειμένου να παρασύρουν τον στρατό στα φαράγγια γύρω από το φρούριο και να τους παγιδεύσουν εκεί. Εξηγούσαν ότι αν η μάχη γινόταν στην πεδιάδα, δεν θα είχαν πολλές ελπίδες να νικήσουν. Ο Χατζημιχάλης όμως επέμενε να γίνει η μάχη μπροστά στο κάστρο. Αμετάπειστος, με 500 πεζούς και 70 ιππείς, θα δώσει μάχη απέναντι σε 8000 τούρκους..
Ο Σφακιανός οπλαρχηγός Στρατής Δεληγιαννάκης με 60 Σφακιανούς πήγε και κλείστηκε στο φρούριο του Φραγκοκάστελλου. Οι άλλοι Σφακιανοί παίρνουν θέσεις στα βουνά, κλείνοντας παράλληλα και τον δρόμο προς τα Σφακιά. ενώ ο Νταλιάνης διασπείρει τον στρατό του σε τρεις προμαχώνες εκτός του φρουρίου.
Οι τούρκοι πλησιάζουν, αλλά βλέποντας τους Σφακιανούς στα βουνά, αφήνουν 3000 στρατό να καλύψουν τα νώτα τους και κάνουν επίθεση στο δυτικό προμαχώνα με το ιππικό,σκοτώνοντας 120 άντρες του Χατζημιχάλη. Οι αμυνόμενοι έριξαν μια βολή και την ώρα που γέμιζαν, έκανε επέλαση το ιππικό και τους έκοψε τα κεφάλια. Μετά χτύπησαν την πτέρυγα που ήταν ο Χατζημιχάλης και την διέλυσαν. Καθώς άλλοι 200 Έλληνες πολεμιστές έπεφταν νεκροί, ο Χατζημιχάλης με όσους είχαν απομείνει, προσπάθησαν να μπουν στο φρούριο-αλλά η πόρτα είχε καλυφθεί από τα πτώματα. Ο Νταλιάνης μαχόταν μέχρι που έσπασε το σπαθί του και έπεσε ηρωικά. 385 Έλληνες σκοτώθηκαν εκείνη τη μέρα.
Οι Τούρκοι πήραν το φρούριο, γκρέμισαν τους 2 μεγάλους πύργους που ήταν μπροστά και μετά έφυγαν. Γνώριζαν πως ήταν αδύνατον να το κρατήσουν σ' αυτήν την περιοχή.
Φυσούσε δυνατός αέρας και μερικοί τούρκοι κάηκαν ζωντανοί, ενώ οι Σφακιανοί τους χτυπούσαν.Ο ίδιος ο μουσταφά πασάς κινδύνεψε να πιαστεί κατά την υποχώρηση, ενώ φώναζε στους άντρες του να εγκαταλείψουν ό,τι κουβαλάνε και να φύγουν για να σωθούν.
'Ετσι έχει ολόκληρη η ιστορία του Φραγκοκάστελλου. Οι Τούρκοι νίκησαν στο φρούριο, αλλά ταπεινώθηκαν και ηττήθηκαν από τους Σφακιανούς πολεμιστές.
Πηγή:
