Η μαγεία και ο Σαμανισμός αποτελούν ένα από τα πρώτα στάδια θρησκευτικών τελετουργιών στις πρωτόγονες κοινότητες, αποτελώντας την αρχαιότερη μορφή όλων των μυστηριακών πρακτικών διεύρυνσης της συνειδητότητας, που επιτυγχάνονταν υπό τους ήχους τύμπανων αλλά και την χρήση παραισθησιογόνων φυτών.
Η λέξη «σαμάν» είναι μογγολικής προέλευσης αλλά συν τω χρόνο χρησιμοποιείται ως γενικός όρος που χαρακτηρίζει τους ιερείς μάγους των πρωτόγονων φυλών.
Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, ο Σαμανισμός κατατάσσεται στα θρησκευτικά και τα σχετικά με τη μαγεία φαινόμενα, όπου ο ιερέας Σαμάνος αποτελεί σημαντικό και ιερό μέλος της φυλής, είναι μάντης, μάγος, θεραπευτής, αλλά και ο μεγάλος «εξουσιαστής της έκστασης».
Κατά τις Σαμανιστικές τελετές ο σαμάνος πέφτει σε «έκσταση» (1) αποχωριζόμενος από το σώμα του, ελευθερώνοντας την ψυχή του, και ενεργοποιώντας το «εσωτερικό του μάτι» για να συναντήσει πνεύματα προγονών αλλά και τους Θεούς, τόσο στον Ουρανό όσο και στον κάτω κόσμο. Σε αυτή την «καταληπτική κατάσταση» ο σαμάνος αποκτά υπερφυσικές δυνάμεις, όπως πυροβασία, τρύπημα μελών του σώματος δίχως αιμορραγία κ.λ.π.
Ο Σαμάνος συχνά ταυτίζεται με ένα ιερό ζώο-οδηγητή του, του οποίου τις ιδιότητες αποκτά, με συναρπαστικότερη όλων «το μαγικό πέταγμα», η αιώρηση του πνεύματος συνήθως μέσα από το τοτέμ ενός πτηνού. Σύμφωνα με την σαμανιστική παράδοση κάποτε όλοι οι άνθρωποι είχαν την ικανότατα να πετούν, οι θεοί όμως λόγω της ανηθικότητας των ανθρώπων τους το απαγόρεψαν.
Οι αυτόχθονες Ινδιάνοι της Αμερικής επιδίωκαν την κορύφωση της έκστασης διαμέσω μίας διαδικασίας που ονόμαζαν «αναζήτηση οράματος».
Μετά από μεγάλη περίοδο προετοιμασίας και εξαγνισμού στην «καλύβα του ιδρώτα», ο δόκιμος έμενε μόνος σε ένα βουνό για τέσσερα μερόνυχτα δίχως τροφή και νερό. Κατά την διάρκεια των ημερών αυτών, ο σαμάνος καθόταν μέσα σε ένα μαγικό κύκλο που τον προστάτευε από τα πονηρά πνεύματα, και αναζητούσε το μυστικιστικό του όραμα, ψάλλοντας προσευχές και ιερά τραγούδια.
Μία άλλη πρακτική μυστηριακών σαμανιστικών τελετών στους αυτόχθονες της Αμερικής, ήταν ο χορός του ήλιου για τέσσερα μερόνυκτα, όπου ο δόκιμος χόρευε εκστατικά γύρω από το δένδρο του Ήλιου, έχοντας τρυπήσει το στέρνο του με ένα αιχμηρό κομμάτι από κλαδί κερασιάς. Ο σαμάνος Μάυρη Άλκη αναφέρει σχετικά με τις εμπειρίες από τα οράματα του:
«Η γαλήνη έρχεται στην ψυχή του ανθρώπου όταν συνειδητοποιήσει την συγγένεια του, την ενότητα του με το Σύμπαν και τις δυνάμεις του. Όταν συνειδητοποιήσει ότι στο κέντρο του σύμπαντος κατοικεί το Γουανάν Τάνκα, και ότι αυτό το κέντρο βρίσκετε στην πραγματικότητα παντού. Βρίσκεται στον καθένα μας» (2)
Οι αρχαίοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με τους σαμάνες μάγους διάμεσο των αποικιών στη Σκυθια, τον Βορρά και την χώρα των Υπερβόρειων πατρίδα του Απόλλωνα.
Ο πιο διάσημος Έλληνας Σαμάνος ήταν ο Άβαρης ο οποίος έφτασε από τον βορρά πάνω σ' ένα βέλος. Λέγεται ότι μπορούσε να ζει δίχως τροφή για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, εξαφάνισε λοιμούς, πρόβλεψε σεισμούς, και δίδαξε τη λατρεία του υπερβόρειου Απόλλωνα.
Ο Αρισταίος ο Προκονήσιος εμφανιζόταν ταυτόχρονα σε πολλά μέρη και τόπους απομακρυσμένους ο ένας από τον άλλον, συνοδεύοντας συχνά με την μορφή κόρακα τον Απόλλωνα.
Ο Ερμότιμος ο Κλαζομενών είχε τη δύναμη να εγκαταλείπει το σώμα του για πολλά χρόνια, προβλέποντας τα μελλούμενα.
Ο Επιμενίδης από την Κνωσό, ζούσε αποκλειστικά με μια παρασκευή λαχανικών που συνήθιζε να αποθηκεύει, στην οπλή ενός βοδιού. Σε μια περίπτωση λέγεται πως εισήλθε σε μια σπηλιά, από την οποία εξήλθε μετά από 57 χρόνια, ενώ οι Αθηναίοι τον κάλεσαν για τον καθαρμό της πόλης από το κυλωνιο Άγος. Λέγεται επίσης πως μετά το θάνατό του το κορμί του να σκεπάστηκε με δερματοστιξία.
Η ιερή μανία που καταλάμβανε τις Μαινάδες κατά την τέλεση των Διονυσιακών τελετών υπό των ξέφρενο ήχο κυμβάλων, περιείχε κοινά στοιχεία με τις σαμανιστικές τελετές, ενώ και ο Ορφέας δίδαξε τρόπους μέσω της μουσικής για τον κατευνασμό της οργής των Θεών τον εξαγνισμό και την θεραπεία των ασθενειών.
Πρακτικές «εξωσωματικής εμπειρίας», φαίνεται ότι ήταν μια συνηθισμένη πρακτική ακόμη και στα κλασσικά χρόνια της αρχαίας Ελλάδος, λάμβαναν χώρα δε και κατά την διάρκεια των τέλεσης των μυστήριων.
Ο Πλούταρχος αναφέρει την εξωσωματική εμπειρία που είχε ο Τίμαρχος στο Τροφώνιο Άνδρο. Αυτός που κατέβαινε στο υπόγειο άδυτο έμπαινε ξαπλώνοντας ανάσκελα βάζοντας πρώτα τα δυο ποδιά για να βγει μετά από ώρες η μέρες με τον ίδιο τρόπο.
Στην περίπτωση του Τίμαρχου ο Πλούταρχος αναφέρει πως ο Τίμαρχος έμεινε 36 ώρες προσευχόμενος στο υπόγειο σκοτάδι, ακούγοντας ήχους, και νοιώθοντας τελικά να βγαίνει η ψυχή του από το κεφάλι ανεβαίνοντας προς τον Ουρανό, βλέποντας από ψηλά την Γη και τους σφαιρικούς πλανήτες.
Κάτι αντίστοιχο περιγράφει και ο Πλάτωνας όταν αναφέρει πως αν δει κάποιος από ψηλά (;) την Γη θα διαπιστώσει ότι μοιάζει σαν τις σφαίρες που έχουν φτιαχτεί από 12 χρωματιστά είδη δέρματος. Αλλά και στο Συμπόσιο αναφέρεται πως ο Σωκράτης στην εκστρατεία της Ποτίδαιας έμεινε ακίνητος στο κρύο διαλογιζόμενος για 24 ώρες.
Η λέξη «σαμάν» είναι μογγολικής προέλευσης αλλά συν τω χρόνο χρησιμοποιείται ως γενικός όρος που χαρακτηρίζει τους ιερείς μάγους των πρωτόγονων φυλών.
Σύμφωνα με τους ανθρωπολόγους, ο Σαμανισμός κατατάσσεται στα θρησκευτικά και τα σχετικά με τη μαγεία φαινόμενα, όπου ο ιερέας Σαμάνος αποτελεί σημαντικό και ιερό μέλος της φυλής, είναι μάντης, μάγος, θεραπευτής, αλλά και ο μεγάλος «εξουσιαστής της έκστασης».
Κατά τις Σαμανιστικές τελετές ο σαμάνος πέφτει σε «έκσταση» (1) αποχωριζόμενος από το σώμα του, ελευθερώνοντας την ψυχή του, και ενεργοποιώντας το «εσωτερικό του μάτι» για να συναντήσει πνεύματα προγονών αλλά και τους Θεούς, τόσο στον Ουρανό όσο και στον κάτω κόσμο. Σε αυτή την «καταληπτική κατάσταση» ο σαμάνος αποκτά υπερφυσικές δυνάμεις, όπως πυροβασία, τρύπημα μελών του σώματος δίχως αιμορραγία κ.λ.π.
Ο Σαμάνος συχνά ταυτίζεται με ένα ιερό ζώο-οδηγητή του, του οποίου τις ιδιότητες αποκτά, με συναρπαστικότερη όλων «το μαγικό πέταγμα», η αιώρηση του πνεύματος συνήθως μέσα από το τοτέμ ενός πτηνού. Σύμφωνα με την σαμανιστική παράδοση κάποτε όλοι οι άνθρωποι είχαν την ικανότατα να πετούν, οι θεοί όμως λόγω της ανηθικότητας των ανθρώπων τους το απαγόρεψαν.
Οι αυτόχθονες Ινδιάνοι της Αμερικής επιδίωκαν την κορύφωση της έκστασης διαμέσω μίας διαδικασίας που ονόμαζαν «αναζήτηση οράματος».
Μετά από μεγάλη περίοδο προετοιμασίας και εξαγνισμού στην «καλύβα του ιδρώτα», ο δόκιμος έμενε μόνος σε ένα βουνό για τέσσερα μερόνυχτα δίχως τροφή και νερό. Κατά την διάρκεια των ημερών αυτών, ο σαμάνος καθόταν μέσα σε ένα μαγικό κύκλο που τον προστάτευε από τα πονηρά πνεύματα, και αναζητούσε το μυστικιστικό του όραμα, ψάλλοντας προσευχές και ιερά τραγούδια.
Μία άλλη πρακτική μυστηριακών σαμανιστικών τελετών στους αυτόχθονες της Αμερικής, ήταν ο χορός του ήλιου για τέσσερα μερόνυκτα, όπου ο δόκιμος χόρευε εκστατικά γύρω από το δένδρο του Ήλιου, έχοντας τρυπήσει το στέρνο του με ένα αιχμηρό κομμάτι από κλαδί κερασιάς. Ο σαμάνος Μάυρη Άλκη αναφέρει σχετικά με τις εμπειρίες από τα οράματα του:
«Η γαλήνη έρχεται στην ψυχή του ανθρώπου όταν συνειδητοποιήσει την συγγένεια του, την ενότητα του με το Σύμπαν και τις δυνάμεις του. Όταν συνειδητοποιήσει ότι στο κέντρο του σύμπαντος κατοικεί το Γουανάν Τάνκα, και ότι αυτό το κέντρο βρίσκετε στην πραγματικότητα παντού. Βρίσκεται στον καθένα μας» (2)
Οι αρχαίοι Έλληνες ήρθαν σε επαφή με τους σαμάνες μάγους διάμεσο των αποικιών στη Σκυθια, τον Βορρά και την χώρα των Υπερβόρειων πατρίδα του Απόλλωνα.
Ο πιο διάσημος Έλληνας Σαμάνος ήταν ο Άβαρης ο οποίος έφτασε από τον βορρά πάνω σ' ένα βέλος. Λέγεται ότι μπορούσε να ζει δίχως τροφή για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα, εξαφάνισε λοιμούς, πρόβλεψε σεισμούς, και δίδαξε τη λατρεία του υπερβόρειου Απόλλωνα.
Ο Αρισταίος ο Προκονήσιος εμφανιζόταν ταυτόχρονα σε πολλά μέρη και τόπους απομακρυσμένους ο ένας από τον άλλον, συνοδεύοντας συχνά με την μορφή κόρακα τον Απόλλωνα.
Ο Ερμότιμος ο Κλαζομενών είχε τη δύναμη να εγκαταλείπει το σώμα του για πολλά χρόνια, προβλέποντας τα μελλούμενα.
Ο Επιμενίδης από την Κνωσό, ζούσε αποκλειστικά με μια παρασκευή λαχανικών που συνήθιζε να αποθηκεύει, στην οπλή ενός βοδιού. Σε μια περίπτωση λέγεται πως εισήλθε σε μια σπηλιά, από την οποία εξήλθε μετά από 57 χρόνια, ενώ οι Αθηναίοι τον κάλεσαν για τον καθαρμό της πόλης από το κυλωνιο Άγος. Λέγεται επίσης πως μετά το θάνατό του το κορμί του να σκεπάστηκε με δερματοστιξία.
Η ιερή μανία που καταλάμβανε τις Μαινάδες κατά την τέλεση των Διονυσιακών τελετών υπό των ξέφρενο ήχο κυμβάλων, περιείχε κοινά στοιχεία με τις σαμανιστικές τελετές, ενώ και ο Ορφέας δίδαξε τρόπους μέσω της μουσικής για τον κατευνασμό της οργής των Θεών τον εξαγνισμό και την θεραπεία των ασθενειών.
Πρακτικές «εξωσωματικής εμπειρίας», φαίνεται ότι ήταν μια συνηθισμένη πρακτική ακόμη και στα κλασσικά χρόνια της αρχαίας Ελλάδος, λάμβαναν χώρα δε και κατά την διάρκεια των τέλεσης των μυστήριων.
Ο Πλούταρχος αναφέρει την εξωσωματική εμπειρία που είχε ο Τίμαρχος στο Τροφώνιο Άνδρο. Αυτός που κατέβαινε στο υπόγειο άδυτο έμπαινε ξαπλώνοντας ανάσκελα βάζοντας πρώτα τα δυο ποδιά για να βγει μετά από ώρες η μέρες με τον ίδιο τρόπο.
Στην περίπτωση του Τίμαρχου ο Πλούταρχος αναφέρει πως ο Τίμαρχος έμεινε 36 ώρες προσευχόμενος στο υπόγειο σκοτάδι, ακούγοντας ήχους, και νοιώθοντας τελικά να βγαίνει η ψυχή του από το κεφάλι ανεβαίνοντας προς τον Ουρανό, βλέποντας από ψηλά την Γη και τους σφαιρικούς πλανήτες.
Κάτι αντίστοιχο περιγράφει και ο Πλάτωνας όταν αναφέρει πως αν δει κάποιος από ψηλά (;) την Γη θα διαπιστώσει ότι μοιάζει σαν τις σφαίρες που έχουν φτιαχτεί από 12 χρωματιστά είδη δέρματος. Αλλά και στο Συμπόσιο αναφέρεται πως ο Σωκράτης στην εκστρατεία της Ποτίδαιας έμεινε ακίνητος στο κρύο διαλογιζόμενος για 24 ώρες.
Υπό το πρίσμα των Σαμανιστικων τελετουργιών και εκστατικών καταστάσεων, μπορούν ενδεχομένως να ερμηνευθούν και τα σχήματα της κοιλάδας Nazca στο Νοτιοδυτικό Περού, καθώς η αρχαιολογία δεν μπορεί να δώσει σαφείς εξηγήσεις.
Τα σχήματα απόκαλύφθηκαν τυχαία την δεκαετία του 1930, κατά την διάρκεια πτήσης πάνω από την περιοχή, καθώς τα σχέδια αυτά είναι διακριτά μόνο από τον αέρα.
Το 1939 ο Αμερικανός αρχαιολόγος Paul Kosok μελέτησε και καταγράφει τα γεωγλυφικά αυτά σχέδια, τα οποία εκτείνονται σε μία περιοχή 80 χιλιομέτρων. !
Το 1939 ο Αμερικανός αρχαιολόγος Paul Kosok μελέτησε και καταγράφει τα γεωγλυφικά αυτά σχέδια, τα οποία εκτείνονται σε μία περιοχή 80 χιλιομέτρων. !
Τα σχέδια αυτά (περίπου 50 ) απεικονίζουν ζώα και γεωμετρικά σχήματα, κυμαίνονται στο μέγεθος από 25 μέτρα 275 μέτρα σε μάκρος, και κατασκευάστηκαν από τους Nazca ανάμεσα στο 200 και στο 700 μ.Χ. Τα σχήματα εικάζεται πως φτιάχτηκαν χρησιμοποιώντας προσχέδια σε κλίμακα, μιας και υπολείμματά τους βρέθηκαν κοντά σε σχέδια .
Ο πολιτισμός των Νάζκας, άκμασε κυρίως από τον 3ο έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα έγιναν δύο φυσικές καταστροφές, που προκάλεσαν την παρακμή της πόλης. Τον 6ο αιώνα αφομοιώθηκαν από τους Huari, έναν πολιτισμό των Άνδεων, που εξαφανίστηκε περίπου το έτος 1000, δίνοντας τη θέση του στους Chimu, οι οποίοι υποτάχθηκαν στους Incas.
Ο πολιτισμός των Νάζκας, άκμασε κυρίως από τον 3ο έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Αρχαιολογικά ευρήματα υποδεικνύουν ότι κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα έγιναν δύο φυσικές καταστροφές, που προκάλεσαν την παρακμή της πόλης. Τον 6ο αιώνα αφομοιώθηκαν από τους Huari, έναν πολιτισμό των Άνδεων, που εξαφανίστηκε περίπου το έτος 1000, δίνοντας τη θέση του στους Chimu, οι οποίοι υποτάχθηκαν στους Incas.
Λόγω του τεράστιου μεγέθους των γεωγλυφικών, αλλά και του γεγονότος πως τα σχήματα τους είναι αντιληπτά, μόνο αν τα δεί κάποιος από αέρος (δυνατότητα που προφανώς δεν είχαν οι Nazca για να τα κατασκευάσουν), εξάπτει την φαντασία πολλών ερευνητών, όπως λ.χ, του Erich Von Daniken, σύμφωνα με τον οποίο τα γεώγλυφα αποτελούν απόδειξη της ύπαρξης ενός προηγμένου εξωγήινου πολιτισμού, και χώρο προσγείωσης διαστημοπλοίων στην αρχαιότητα!!!!
Στην προσπάθεια ερμηνείας των σχημάτων οι ερευνητές Kosok and Reiche, παρατήρησαν πως εκτός απ' τα τεράστια χαραγμένα στο έδαφος σχέδια ζώων και πουλιών, υπάρχουν επίσης και πολλές ευθείες παραλληλισμένες με αστρονομικές κατευθύνσεις και αστερισμούς, δημιουργώντας ένα τεράστιο αστρονομικό βιβλίο.
Πιό πρόσφατοι όμως υπολογισμοί έδειξαν, ότι μόνο το 20% από τις ευθείες αυτές αντιστοιχεί σε ακριβείς θέσεις αστρικών σωμάτων - γεγονός που μπορεί να είναι και εντελώς τυχαίο.
Σύμφωνα με την μαθηματικό Maria Reich που μελέτησε τις γραμμές και τα σχέδια επί σχεδόν 40 χρόνια, θα μπορούσαν να λειτουργούν ως εργαλείο για εύρεση ισημεριών και ηλιοστασίων δίνοντας σημαντικές πληροφορίες σε ένα αγροτικό ημερολόγιο. (;)
Σύμφωνα με την μαθηματικό Maria Reich που μελέτησε τις γραμμές και τα σχέδια επί σχεδόν 40 χρόνια, θα μπορούσαν να λειτουργούν ως εργαλείο για εύρεση ισημεριών και ηλιοστασίων δίνοντας σημαντικές πληροφορίες σε ένα αγροτικό ημερολόγιο. (;)
Σε κάθε περίπτωση τα σχέδια του Nazca, παραμένουν ένα αρχαιολογικό μυστήριο, που αναμένουν μία επιστημονικά τεκμηριωμένη πειστική ερμηνεία.
Ίσως λοιπόν στην προσπάθεια μας ερμηνείας των αρχαίων μυστηρίων θα πρέπει να προσεγγίζουμε τους αρχαίους πολιτισμούς, με γνώμονα το ολιστικό και μεταφυσικό μοντέλο σκέψης των πολιτισμών αυτών.
Οι αρχαίοι πολιτισμοί μπορεί να φαντάζουν στα μάτια μας πρωτόγονοι, αλλά λόγο της ολιστικής τους αντίληψης, και της στενής τους σχέσης με το φυσικό περιββάλον, είχαν αναπτύξει φυσικές αλλά και υπερφυσικές - για τον σύγχρονο άνθρωπο- τεχνικές διαχείρησης του κόσμου τους.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να ερμηνεύσουμε τα σχήματα του Nazca, σύμφωνα με τις Σαμανιστικές τελετουργίες και πρακτικές. Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι σαμάνοι συνήθιζαν«το μαγικό πέταγμα», τα εκστατικά ταξίδια, αποχωριζόμενοι από το σώμα τους, μέσα από το ιερό ζώο-οδηγητή τους, για να συναντήσουν τα πνεύματα των προγονών και των Θεών. Σύμφωνα με αυτή την πρακτική, είναι πολύ πιθανό τα σχήματα αυτά να αποτελούν «οδηγούς από ψηλά κατά το ταξίδι τους» για τους σαμάνους, αφού ανθρωπολογικά έχει καταγράφει, η ικανότητα αυτή των σαμάνων.
Το κάθε ζώο πρόσφερε ιδιαίτερες ικανότητες στον σαμάνο, και δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί από τους ιθαγενείς πληθυσμούς είχαν ονόματα ζωών που απέδιδαν τα χαρακτηριστικά του χαρακτήρα του ανθρώπου σε σχέση με το ζώο-οδηγητή. Θα πρέπει συνεπώς να ερευνήσουμε, τι συμβόλιζαν τα σχήματα των ζωών που ειναι αποτυπωμένα στην περιοχή Νάζκα , αλλά και ποιες δυνάμεις ενεργοποιούν.
• Αράχνη, δημιουργικότητα, μοίρα-πεπρωμενο.
• Αρκούδα, δύναμη, προστασία, ενεργοποίηση του υποσυνείδητου.
• Γεράκι, δύναμη της όρασης, διορατικόητα.
• Πελαργός γέννηση, τηλεπάθεια.
• Πελεκάνος, αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση.
• Σαύρα, αντίληψη, διακριτικότητα
• Φάλαινα - δημιουργία.
• Σκύλος, προστασία, πίστη, φιλία
• Κολίμπρι ευτυχία, χαρά της ζωής
• Κοράκι, ο φύλακας της τελετουργικής μαγείας, ο νόμος της φύσης.
• Γερανός, μακροβιότητα, δημιουργία μέσω συγκέντρωσης
• Άλογο, ταξίδια, δύναμη, ελευθερία.
• Αετός, ελευθερία πνεύματος, δημιουργία, θεραπεία, δύναμη, διαφώτιση του πνεύματος.Στις φωτογραφίες που ακολουθούν, μπορεί ο αναγνώστης να δει κάποια από τα σχέδια στην περιοχή Νάζκα.
ΑΝΘΡΩΠΟEΙΔΕΣ (;)
ΠΤΗΝΟ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟ ΣΧΗΜΑ
ΠΙΘΗΚΟΣ
Μυστήριο επίσης τα κωνοειδή κρανία που έχουν βρεθεί στην περιοχή.
Σχετική αναφορά μου όμως θα γίνει σε άλλο άρθρο.
ΠΕΤΡΕΣ ICA
ΚΩΝΟΕΙΔΗ ΚΡΑΝΙΑ ICA
Παραπομπές:
σημ 1 ΈΚΣΤΑΣΗ (εκ- στασις- εκτός εαυτού). Έκτακτη ψυχική κατάσταση κατά την οποία το άτομο, αποκομμένο από το εξωτερικό περιβάλλον, βιώνει την εμπειρία του Θείου., είτε αυθόρμητα είτε διαμέσω κατάλληλες ψυχικής προετοιμασίας, με ποικίλα μέσα, χορό μουσική, διεγερτικά κ.λ.π.
σημ 2 ο πλήρης οδηγός του μυστικισμού σελ 34, εκδ Ενάλιος
σημ 1 ΈΚΣΤΑΣΗ (εκ- στασις- εκτός εαυτού). Έκτακτη ψυχική κατάσταση κατά την οποία το άτομο, αποκομμένο από το εξωτερικό περιβάλλον, βιώνει την εμπειρία του Θείου., είτε αυθόρμητα είτε διαμέσω κατάλληλες ψυχικής προετοιμασίας, με ποικίλα μέσα, χορό μουσική, διεγερτικά κ.λ.π.
σημ 2 ο πλήρης οδηγός του μυστικισμού σελ 34, εκδ Ενάλιος
Πηγή: