Ένα αγγείο 2.300 ετών, που απεικονίζει
τον Διόνυσο και το οποίο για δεκαετίες παρουσιαζόταν στις ελληνορωμαϊκές
εκθέσεις του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης, πλέον βρίσκεται στα χέρια
των αρχών χάρη στον Έλληνα αρχαιολόγο και ερευνητής παράνομων
αρχαιοτήτων και διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων στο Πανεπιστήμιο της
Γλασκώβης, Χρήστο Τσιρογιάννη.
Σύμφωνα με εκτενές άρθρο των NY Times,
το αγγείο κατασχέθηκε και βρίσκεται στην αίθουσα αποδείξεων του
Εισαγγελέα στο Μανχάταν. Η αρχαιότητα περιήλθε στα χέρια των αρχών την
περασμένη εβδομάδα με βάση στοιχεία που παρέδωσε ο Έλληνας ερευνητής
ότι είχε κλαπέι από τους επιδρομείς των τάφων στην Ιταλία τη δεκαετία
του 1970. Οι ανακριτές εξέδωσαν ένταλμα στις 24 Ιουλίου, αφού εξέτασαν
φωτογραφίες και άλλα αποδεικτικά στοιχεία που τους στάλθηκαν τον Μάιο
από Χρήστο Τσιρογιάννη, ο οποίος έχει παρακολουθεί και εντοπίζει
κλεμμένα αντικείμενα για περισσότερο από μια δεκαετία. Το μουσείο δήλωσε
ότι απέστειλε το αντικείμενο στους εισαγγελείς την επόμενη μέρα και
αναμένει ότι το βάζο που χρησιμοποιούσαμ στην αρχαιότητα για ανάμειξη
νερού και οίνου θα επιστρέψει τελικά στην Ιταλία.
“Το μουσείο εργάστηκε επιμελώς για να
εξασφαλίσει δίκαιη επίλυση αυτού του θέματος”, δήλωσε ο κ. Kenneth
Weine, εκπρόσωπος του μουσείου.
Η υπόθεση αντικατοπτρίζει απόλυτα την
απομάκρυνση από το μουσείο του 2008 ενός άλλου κρατήρα μετά την απόδειξη
ότι είχε ανασκαφεί παράνομα από ένα αρχαίο νεκροταφείο στην Ιταλία. Και
οι δύο αρχαιότητες πέρασαν από τα χέρια του Medici, ενός 79χρονου
Ιταλού εμπόρου τέχνης που συνελήφθη το 1997 και καταδικάστηκε το 2004.
Ο κ. Medici αρνήθηκε οποιοδήποτε ρόλο σε
σχέση με το πρόσφατα κατασχεθέν βάζο, το οποίο το Μουσείο Met αγόρασε
σε δημοπρασία του Sotheby’s το 1989 για $90.000. Ένας υπάλληλος του
γραφείου πλειστηριασμών αρνήθηκε να προσδιορίσει τον αποστολέα,
αναφέροντας ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, αλλά δήλωσε
ότι η Sotheby’s δεν γνώριζε ότι υπήρχε κάποιο πρόβλημα σχετικά με την
προέλευσή του αντικειμένου όταν χειριζόταν την πώληση.
Οι εμπειρογνώμονες χρονολογούν το βάζο
περίπου στο 360 π.Χ. και το αποδίδουν στον Έλληνα καλλιτέχνη Πύθωνα, που
θεωρείται ένας από τους δύο μεγαλύτερους ζωγράφους αγγείων της εποχής
του.
Ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσιρογιάννης,
δημοσίευσε τις υποψίες του για την αρχαιότητα στο The Journal of Art
Crime το 2014 και είπε ότι έστειλε τα αποδεικτικά στοιχεία του στο Met .
Όμως ο Δρ Τσιρογιάννης δήλωσε σε
συνέντευξή του ότι δεν έλαβε ποτέ απάντηση από το μουσείο και, πιο
πρόσφατα, απογοητεύθηκε επειδή δεν έγινε καμία ενέργεια. Την περασμένη
άνοιξη απέστειλε τα στοιχεία του στον εισαγγελέα του Μανχάταν, Μάθιου Μπογδάνο,
ο οποίος ειδικεύεται στο έγκλημα τέχνης. Αυτά τα στοιχεία περιείχαν
φωτογραφίες Polaroid που τραβήχτηκαν μεταξύ 1972 και 1995 και
κατασχέθηκαν από τις αποθήκες του κ. Medici το 1995 και έδειχναν το ίδιο
βάζο που ήταν ακόμη επικαλυμμένο με χώματα.
“Όταν έστειλα στην αμερικανική αστυνομία
τις πληροφορίες, μου είπαν αμέσως ότι αυτό ήταν «μια σπουδαία
περίπτωση», είπε ο Δρ Τσιρογιάννης. «Ήταν άκρως σαφές ότι αυτό το σπάνιο
αντικείμενο είχε κλαπεί».
Ο Δρ Τσιρογιάννης δήλωσε ότι τα στοιχεία
δείχνουν ότι το αντικείμενο αφαιρέθηκε από έναν τάφο στη νότια Ιταλία
από κακοποιούς και κατέληξε στην κατοχή του κ. Medici, ο οποίος
καταδικάστηκε σε δικαστήριο της Ρώμης για τη συνωμοσία για διακίνηση και
άλλων αρχαίων θησαυρών, πολλοί εκ των οποίων βρίσκονται σε μουσεία σε
όλο τον κόσμο.
Ο κ. Medici δήλωσε τη Δευτέρα σε
τηλεφωνική συνέντευξη με τους NY Times ότι δεν είχε καμία ανάμνηση ότι
είχε χειριστεί το εν λόγω αγγείο. «Απολύτως όχι», είπε. “Είμαι
ελεύθερος,” είπε ο κ. Medici. “Πήγα σε δίκη, διήρκεσε χρόνια,
καταδικάστηκα για μερικά από τα αντικείμενα που οι Ιταλοί εισαγγελείς
πίστευαν ότι είχαν λεηλατηθεί και τώρα δεν έχω τίποτα περισσότερο να
κάνω με το δικαστικό σύστημα. Η ιστορία έχει τελειώσει”.
Το Met, από την πλευρά του, αμφισβήτησε
ότι είχε αγνοήσει τις προειδοποιήσεις σχετικά με το βάζο. Οι
αξιωματούχοι δήλωσαν ότι το μουσείο είχε παρατηρήσει την δημοσιευμένη
έρευνα του Δρ Τσιρογιάννη το 2014 και, πράγματι, είχε προβληματιστεί από
την επανεμφάνιση του ονόματος του κ. Medici σε σχέση με ένα έργο τους.
Είπαν ότι επικοινώνησαν ανεπίσημα με τις ιταλικές αρχές, αλλά δεν έλαβαν
καμία απάντηση. Το μουσείο ανέφερε ότι τον Δεκέμβριο του 2016 έστειλε
στο ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού επίσημη αίτηση για την επίλυση της
υπόθεσης. Το Met δήλωσε ότι αναμένει την καθοδήγηση από τους Ιταλούς,
όταν οι εισαγγελείς του Μανχάταν το προειδοποίησαν τον Ιούνιο για τις
δικές τους ανησυχίες.
Το μουσείο απομάκρυνε το βάζο εκείνη τη
στιγμή από τη θέση του στις ελληνορωμαϊκές γκαλερί και άρχισε μια
συνομιλία με τους εισαγγελείς που έληξε με την κατάσχεση την περασμένη
εβδομάδα. Ένας εκπρόσωπος του Περιφερειακού Εισαγγελέα Cyrus R. Vance
αρνήθηκε να σχολιάσει, αλλά παρείχε αντίγραφο του εντάλματος έρευνας που
παρουσιάστηκε στο μουσείο.
Ο Δρ Τσιρογιάννης συνέβαλε επίσης φέτος
στην επιστροφή ενός θραύσματος μαρμάρινου σαρκοφάγου στην Ελλάδα και
ενός αμφορέα αξίας 250.000 δολαρίων στην Ιταλία. Τα αντικείμενα αυτά
κατασχέθηκαν από μια γκαλερί τέχνης στο Μανχάταν.
Η τελευταία περίπτωση έρχεται καθώς όλο
και περισσότερα μουσεία πιέζονται για να καθαρίσουν τις συλλογές τους
από αντικείμενα που διακινούνται από γνωστούς λαθρεμπόρους αρχαιοτήτων,
των οποίων τα αντικείμενα προέρχονταν από την Ιταλία, την Ελλάδα, την
Τουρκία, την Καμπότζη, την Ινδία, την Αίγυπτο και άλλα έθνη που
μαστίζονται από λεηλασίες.
Πηγή:
