Οι πολλαπλές ιδιότητές του και η χρήση του στη σύγχρονη βοτανοθεραπεία
Επιμέλεια: Θένια Μυλωθρίδου
Αρκετοί το βλέπουν συχνά στους αγρούς
αλλά δεν το γνωρίζουν, άλλοι πάλι το αντιπαθούν λόγω της ιδιαίτερης
γεύσης του (πικράδα), οι περισσότεροι δεν ξέρουν καν πως να το
χρησιμοποιήσουν, ούτε φυσικά γνωρίζουν την ιστορία και τις ιδιότητές
του. Η αλήθεια είναι πως η Αχιλλέα ή Αχίλλεια η χιλιόφυλλη, ή αγριαψιθιά
είναι ένα πολύτιμο και θεραπευτικό βότανο, το οποίο χρησιμοποιείται εδώ
και αιώνες σε ολόκληρο τον κόσμο. Προσωπικά, είναι ένα από τα αγαπημένα
μου βότανα, που φροντίζω να έχω στο ντουλάπι μου κάθε χρόνο και τους
λόγους θα τους καταλάβετε παρακάτω.
Γιατί ονομάστηκε Αχιλλέα – τι λέει ο μύθος
Από
τους αρχαίους χρόνους η Αχιλλέα ή Αχίλλεια θεωρείται ένα αποτελεσματικό
επουλωτικό... Σύμφωνα με τη Μυθολογία, το βότανο δόθηκε στον Αχιλλέα
από τον Κένταυρο Χείρωνα και αυτός με τη σειρά του, γιάτρευε με τα φύλλα
της τους λαβωμένους Μυρμιδόνες. Εξ ου και το όνομά της!
Λέγεται
επίσης πως η Αχιλλέα φύτρωσε από την σκουριά που έπεσε στο χώμα από το
δόρυ του θρυλικού ήρωα για να θεραπεύει πολλούς συντρόφους του στον
Τρωικό πόλεμο.
Ενας άλλος μύθος αναφέρει ότι, όταν ο Αχιλλέας
πληγώθηκε στη φτέρνα από το δηλητηριασμένο βέλος του Πάρη, η θεά
Αφροδίτη κλαίγοντας τον συμβούλεψε να πάρει την Αχιλλέα, που ήταν το
καλύτερο βότανο για πληγές. Από αυτόν τον μύθο η Αχιλλέα έχει πάρει το
όνομά της καθώς και άλλες ονομασίες όπως το «Δάκρυ της Αφροδίτης», το
«χαμόγελο της Αφροδίτης» κ.α.
Στους κλασικούς χρόνους ήταν γνωστή ως
herba militaris, το φάρμακο των στρατιωτών. Για πολλά χρόνια το
χρησιμοποιούσαν σαν δυναμωτικό και πικρό τονωτικό και όλα τα είδη των
πικρών αλκοολούχων ποτών (bitters) παρασκευαζόταν από αυτό.
Που φυτρώνει – πότε συλλέγεται
Η Αχιλλέα ή Αχίλλεια ανήκει στην οικογένεια των σύνθετων (Asteraceae) και κατάγεται από την Ευρώπη.
Στην
Ελλάδα το όνομα του βοτάνου είναι χιλιόφυλλο αλλά το συναντούμε και με
τα ονόματα αγριαψιθιά ή σεμεσάντα. Η αγγλική του ονομασία είναι
nosebleed που σημαίνει «μάτωμα μύτης» γιατί το χρησιμοποιούσαν για το
σταμάτημα της ρινορραγίας. Φύεται αυτοφυώς κατά μήκος των δρόμων, στις
άκρες χωραφιών, σε ξερικά λιβάδια και σε ηλιόλουστες θέσεις στους
κήπους. Είναι αρωματικό φυτό με γκριζοπράσινα, πτερωτά φύλλα και άνθη σε
σκιάδια που το χρώμα τους ποικίλει από λευκό έως ροζ. Ανθοφορεί από τον
Ιούνιο έως τον Οκτώβριο και το ύψος της φτάνει τα 60 cm.
Οσον αφορά
τη συλλογή της, προτιμάτε τις πρωινές ώρες, γιατί τότε έχει το
περισσότερο αιθέριο έλαιο. Κόβουμε τα κοτσάνια που είναι πάνω το άνθος
με ένα ψαλίδι και τα αποξηραίνουμε σε σκιερό μέρος καλά αεριζόμενο και
σε θερμοκρασία κάτω από 40 βαθμούς. Για να καταλάβουμε αν η αποξήρανση
έχει ολοκληρωθεί, ελέγχουμε αν τα φύλλα θρυμματίζονται και οι βλαστοί
σπάνε και δεν λυγίζουν. Το βότανο αποθηκεύεται σε γυάλινο αεροστεγώς
κλεισμένο βάζο σε σκοτεινό χωρίς υγρασία μέρος.
Οι χημικές της ουσίες και η δράση της
Σύμφωνα
με τη βιβλιογραφία, έχουν απομονωθεί από την Αχιλλέα γύρω στις 40
χημικές ουσίες. Μεταξύ άλλων, περιέχει 1,4 % αιθέριο έλαιο, το οποίο
έχει μπλε χρώμα και περιέχει την αζουλίνη έως 51% η οποία έχει
αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Θεωρείται ισχυρά εφιδρωτική. Ενα ζεστό
ρόφημα Αχίλλειας προκαλεί θεραπευτικό ιδρώτα που αποτοξινώνει το σώμα.
Οι
φυτικές χρωστικές και τα αλκαλοειδή (αχιλλίνη) που περιέχει έχουν την
ιδιότητα να «ρίχνουν» την πίεση και για το λόγο αυτό, το βόυανο
προτείνεται σε περιπτώσεις υπέρτασης. Οι κουμαρίνες και το σαλικυλικό
οξύ (συστατικό της ασπιρίνης) εμποδίζουν τη δημιουργία θρόμβων στο αίμα
και προάγουν την γενικότερη καλή κυκλοφορία μέσω της διεύρυνσης των
περιφερειακών αρτηριών.
Παράλληλα, η χρήση της (εσωτερικά), θεωρείται
ότι βοηθάει στην καταπολέμηση αιμορραγιών των αιμορροΐδων, της
μηννοραγίας και γενικότερα όλων των εσωτερικών αιμορραγιών. Οι
αντισηπτικές ιδιότητες του βοτάνου (λόγω περιεκτικότητας σε αζουλίνη και
απιγενίνη) είναι επίσης σημαντικές στις περιπτώσεις των αιμορραγιών.
Οι θεραπευτικές τις ιδιότητες
Παραπάνω
πήρατε μία «γεύση» από τις ιδιότητές της και που χρησιμοποιείται
κυρίως. Πιο συγκεκριμένα όμως, πρόκειται για ένα βότανο με
σπασμολυτικές, στυπτικές, ηρεμιστικές, αντιαλλεργικές, αντιφλεγμονώδεις,
αντιμικροβιακές, αντιαιμορραγικές, αντιφλογιστικές, επουλωτικές και
παυσίπονες ιδιότητες. Η Αχιλλέα ή Αχίλλεια είναι αρωματική, με πικρή
γεύση, τονώνει τον οργανισμό, καθαρίζει το αίμα και διαστέλλει τα αγγεία
του και αυξάνει την εφίδρωση, τη διούρηση και την έκκριση της χολής.
Παράλληλα, έχει αντιοξειδωτική δράση, απομακρύνει τυχόν τοξίνες από τον
οργανισμό ενώ θεωρείται το βότανο που η μητέρα φύση έχει χαρίσει στις
γυναίκες, αφού καλμάρει πολλές γυναικολογικές ανωμαλίες ενώ δρα
εξαιρετικά στους μυς της μήτρας. Η αντισπασμωδική και σπασμολυτική της
ιδιότητα βοηθάει τους νευρικούς σπασμούς, το άσθμα, την κολίτιδα και
άλλες νευρικές γαστροπάθειες. Είναι στυπτική, αιμοστατική δηλαδή
σταματάει τις εξωτερικές αιμορραγίες και είναι επουλωτικό για πληγές,
αλλά και εσωτερικές αιμορραγίες,
Παράλληλα, κάνει καλό στο λιπαρό
δέρμα και το καθαρίζει σε βάθος, θεραπεύει πολλές δερματοπάθειες, ακμή,
έρπη, φλεγμονές δέρματος, καλόγηρους, αλλεργίες, φαγούρα και λειχήνες.
Επειδή καθαρίζει το αίμα, χρησιμοποιείται εσωτερικά σαν έγχυμα σε
δερματοπάθειες.
Πως χρησιμοποιείται
Κλασικά,
όπως κάνουμε με κάθε βότανο, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε την Αχίλλεια
ως ξηρή δρόγη (αποξηραμένο βότανο) για να κάνουμε έγχυμα. Με τα άνθη
της μπορούμε να κάνουμε βάμμα (εμβάπτιση ενός βοτάνου σε αλκοολούχο
διάλυμα) που είναι ακόμη πιο δραστικό (οι ενήλικες μπορούν να
καταναλώνουν έως και 20 σταγόνες την ημέρα, προσοχή, όχι σε περίοδο
εγκυμοσύνης). Παράλληλα, μπορεί να γίνει και λάδι, το οποίο
χρησιμοποιείται σκέτο ή σε κρέμες και κεραλοιφές για δερματικές παθήσεις
(όπως π.χ. ραγάδες, ουλές, έκζεμα, ψωρίαση κ.α.), επούλωση και
ενυδάτωση. Από εκεί και πέρα, μπορούμε να κάνουμε πλύσεις, κομπρέσες,
λοσιόν κτλ.
Παρενέργειες
Στις
παρενέργειές της έχουν αναφερθεί πως αν χρησιμοποιείται για πολύ μεγάλο
διάστημα μπορεί να επιφέρει δερματικά στίγματα, ζαλάδες, θολώσεις και
πονοκεφάλους. Σπάνια μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση. Το
αιθέριο έλαιο της Αχιλλέας απαγορεύεται στην εγκυμοσύνη.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Αυτό που
πρέπει να θυμάστε είναι πως πρόκειται για ένα ισχυρό βότανο και για το
λόγο αυτό η κατανάλωση του πρέπει να γίνεται με φειδώ και για διαστήματα
όχι μεγαλύτερα του ενός μήνα.
* Το παραπάνω άρθρο δεν
αποτελεί προτροπή ή συμβουλή, αλλά έχει ενημερωτικό χαρακτήρα. Αξίζει να
υπενθυμίσουμε πως τα βότανα δεν αντικαθιστούν τα φάρμακα και είναι καλό
για τη σωστή χρήση τους να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας.
Με πληροφορίες από europolitis.eu, ingolden.gr, sensities.gr
Πηγή: