"Το ανιστόρητο μουσείο" (Εικόνες)

Το αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης

Έπειτα από σχεδόν 3 χρόνια περιπλανήσεων στην Πόλη και μετά από αρκετές αναβολές, πήρα την απόφαση να επισκεφτώ το αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης, με την βεβαιότητα οτι ο χώρος φιλοξενεί αμέτρητους και ανεκτίμητους αρχαιολογικούς θυσαυρούς. Εξάλλου στα εδάφη της Τουρκίας υπήρξαν ή πέρασαν δεκάδες έθνη με σπουδαία πολιτισμική επιρροή, μεγάλη κληρονομιά και επίσης λόγω της εξάπλωσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, υπήρξαν δεσμοί και με άλλες περιοχές εκτός Ασίας. Τελικά η πεποίθησή μου επιβεβαιώθηκε και στο αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης υπάρχει ένας σπουδαίος αριθμός εκθεμάτων από πολλές περιοχές, περιόδους και πολιτισμούς. Επίσης έχει γίνει καλή δουλειά όσον αφορά τις κτιριακές εγκαταστάσεις και την εποχιακή ταξινόμηση. Τέλος το εισητήριο των 10 τουρκικών λιρών δεν αφήνει περιθώρια για παράπονα, αν αναλογιστεί κανείς τις ακριβές τιμές εισητηρίων στα υπόλοιπα αξιοθέατα.

Το μουσείο είναι χωρισμένο σε περισσότερα από ένα κτίρια, γεγονός που διευκολύνει την χρονολογική ταξινόμηση. Στο πρώτο κτίριο που συναντά κανείς μετά την είσοδο, υπάρχουν αρκετά Μεσοποτάμια και Αιγυπτιακά εκθέματα που προσωπικά με άφησαν κάπως αδιάφορο, αφού δεν κατάλαβα την σχέση της αρχαίας φαραωνικής Αιγύπτου με το μουσείο, την Τουρκία γενικά αλλά και το οθωμανικό παρελθόν της. Από αυτό συμπεραίνω πως μάλλον επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έλαβε πράξη η τακτική συλλογής αρχαιολογικών θυσαυρών απ'όλα τα εδάφη που κατείχε. Φυσικά η τακτική αυτή συνεχίστηκε και επεκτάθηκε και μετ'έπειτα, κυρίως με τους αρχιλήσταρχους Άγγλους και Γάλλους, που κατέκλεψαν τόσες χώρες για να προμηθεύσουν τα δικά τους μουσεία με εκθέματα.

Στήλη που βρίσκεται στον αυλόγυρο του μουσείου

Βυζαντινό λεβητοειδές κιονόκρανο

Μέσα από διάφορες περιόδους όπως η Βαβυλωνιακή ή η εποχή του σιδήρου, παρουσιάζονται πολλά ενδιαφέροντα ευρύματα αρκετών λαών, όπως για παράδειγμα οι Χετταίοι. Γενικά παρουσιάζεται όλο το ευρύ φάσμα των λαών και πολιτισμών που παρουσιάστηκαν εδώ ανά τους αιώνες.....

Όλα τα έθνη και οι πολιτισμοί, εκτός από έναν....

Έκθεμα από την περιοχή της Μεσοποταμίας

Όμορφη διακόσμηση από τον πολιτισμό των Χετταίων

Εικόνα από τους διαδρόμους του μουσείου

Ορθοστάτες κυρίως από την βόρεια Μεσοποταμία

Βαβυλωνιακό έκθεμα

Το μόνο πρόβλημα που συνάντησα κατά την διάρκεια της επίσκεψής μου στο μουσείο, ήμουν μάλλον εγώ ο ίδιος και η εθνική μου ταυτότητα, καθώς το μουσείο απευθύνεται σε όλους τους επισκέπτες του κόσμου εκτός των Ελλήνων. Όσο ταξίδευα νοερά μέσα από τις εποχές και τους τόπους που παρουσίαζαν τα εκθέματα, τόσο αυξάνονταν η απορία και η αγανάκτισή μου.

Εκθέματα από περιοχές όπως η Λιβύη...

...το Λίβανο...

...την Αίγυπτο και γενικά από τα βόρεια παράλια της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Μέρη που στην εποχή μας φαντάζουν τόσο ξένα και μακρυά από εμάς.

Πρόσοψη σαρκοφάγου με Κένταυρους και Σφίγγες...

...που πάντα φέρουν αρχαιοελληνικά σύμβολα, όπως η σβάστικα, που αισχρά καπηλεύτηκε από τον Αδόλφο Χίτλερ και όχι μόνον

Παρατηρώντας τα εκθέματα από διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και ηπείρους, επαληθεύτηκα για την Οικουμενικότητα και την επιρροή του Ελληνικού πολιτισμού σε σχεδόν ολάκερο τον γνωστό, ως τότε, κόσμο. 

Πόσο χαμηλά τοποθετήσαμε στις μέρες μας τον πήχη του πολιτισμού που κληρονομήσαμε; 

Γιατί αντικαταστήσαμε όλο αυτό το μεγαλείο με χαζά, καταναλωτικά αγαθά και φτάσαμε στο σημείο να ταυτίσουμε την έννοια του πολιτισμού με το εισόδημα, την εξωτερική εμφάνιση, την επίσκεψη σε κοινωνικές εκδηλώσεις, σε αθλητικές διοργανώσεις και συναυλίες; Οι έννοιες και οι λέξεις έχασαν εντελώς την ετυμολογία και την σημασία τους.

Στην εποχή μας, καταλήξαμε η επιρροή και η προβολή μας στο διεθνές γίγνεσθαι, να γίνεται μέσα από αρνητικές και συκοφαντικές ειδήσεις, στερεότυπα του είδους: ήλιος, θάλασσα, τζατζίκι, μερικές αθλητικές διακρίσεις και διοργανώσεις τύπου Eurovision. Πόσο ακόμα πρέπει να παραμείνουμε στον πυθμένα ώσπου να συνειδητοποιήσουμε την ανάγκη αλλάγης τρόπου ζωής και την στροφή σε μια διαφορετική πολιτισμική στάση ζωής που θα έχει εξαλειφθεί ο εγωκεντρισμός μας;

Καθώς συλλογιζόμουν όλα αυτά μα και άλλα πολλά, η σκέψη μου διακόπηκε από την απορία μου για την τακτική των υπευθύνων του μουσείου. Είχα εισέλθει στην αίθουσα της Νεκρόπολης της Σιδώνος, όπου φιλοξενεί μερικές πολύ καλοδιατηρημένες σαρκοφάγους αλλά και την σαρκοφάγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου! Καλά ακούσατε φίλοι μου, ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου βρέθηκε μα μάλλον κρατείται ως καλό μυστικό από τους υπευθύνους του μουσείου! 

Φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει και η σαρκοφάγος ανήκει στον βασιλιά Αβδαλώνυμο. Έχει πάρει αυτή την ονομασία διότι στην διακόσμησή της αναπαριστά στιγμιότυπα μαχών από την Ισσό και τα Γαυγάμηλα και σε αυτά φαίνεται να απεικονίζεται ο Μέγας Αλέξανδρος.

Μια σαρκοφάγος από την περιοχή του σημερινού Λιβάνου, που ουσιαστικά έχει την μορφή ενός ελληνικού ναού

Η σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλέξανδρου...το διάβασα και η τρίχα μου σηκώθηκε κάγκελο!

Η ένστασή μου επίκειται στο οτι η διευκρίνηση δεν αναγράφεται πουθενά γύρω από την σαρκοφάγο, παρά μόνον σε μια γωνιά της αιθούσης υπάρχει γραμμένη η παρατήρηση που ήδη ανέφερα παραπάνω. Επιπλέον στο φυλλάδιο που μοιράζεται στην είσοδο του μουσείου υπάρχει η φιγούρα ενός ανδρός που ενώ δεν αναφέρεται το όνομά του, παρ'όλα αυτά γεννιούνται συνειρμοί γύρω από τον Μέγα Αλέξανδρο. Όσο για τους ξεναγούς, ακολουθούν και αυτοί την ίδια οδηγία και μόνον αν τύχουν σε ενημερωμένο κοινό, κατατοπίζουν τον επισκέπτη. Η τακτική αυτή, με απλά λόγια, προσδοκά να αφήσει την εντύπωση ότι το μουσείο της Πόλης είναι τόσο σπουδαίο που εκθέτει ακόμα και τον τάφο του Μακεδόνα βασιλέα. Πόσοι τουρίστες από τα πέρατα του κόσμου νομίζετε οτι κατέχουν τις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις και την αντίληψη να καταλάβουν την διαφορά; Σίγουρα ελάχιστοι. Είμαι σίγουρος οτι ακόμα και αν απευθυνθούμε σε ελληνικό κοινό, υποδεικνύοντάς τους την σαρκοφάγο, πολλοί είναι αυτοί που δεν θα αντιληφθούν την διαφορά. Ας μην αναφερθούμε λοιπόν σε Αμερικάνους, Κινέζους, Άραβες και όλα τα άλλα έθνη που κατακλύζουν το αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης.

Η σαρκοφάγος του Μέγαλου Αλέξανδρου, δίχως πουθενά να γίνεται διευκρίνηση για το λόγο ονομασίας της σαρκοφάγου

Το φυλλάδιο που μοιράζεται στην είσοδο του μουσείου. Ποιος συνειρμός γεννιέται στο μυαλό σας;

Μία ακόμα εκνευριστική τακτική που ακολουθείται στο μουσείο έχει να κάνει με την προέλευση και ταξινόμηση των εκθεμάτων. Για όλα τα εκθέματα φανερώνεται η χώρα προέλευσης του υλικού ή του ιδίου του εκθέματος. Για όλα, εκτός από αυτά του ελλαδικού χώρου. Η λέξη Ελλάδα και ελληνικός είναι απαγορευμένες λέξεις σε αυτό το μουσείο και δεν θα τις βρείτε πουθενά γραμμένες. 

Αντ'αυτού υπάρχει μόνον η αναφορά στην τοποθεσία. Για παράδειγμα γίνεται λόγος για εκθέματα που βρέθηκαν στην Λήμνο ή στην Κώ αλλά δεν προσδιορίζεται στους επισκέπτες το που βρίσκονται αυτά τα μέρη. Επίσης στα ευρήματα από αλλού, αναφέρονται οι χώρες, π.χ. Λιβύη και ότι το μάρμαρο είναι από την Πάρο ή την Πεντέλη μα και πάλι δεν διευκρινίζεται που βρίσκονται αυτές οι τοποθεσίες. Απορίας άξιο για 'μένα ποιοι ήταν αυτοί οι κύριοι σε εκείνα τα μακρινά μέρη που χρησιμοποιούσαν πεντελικό και παριανό μάρμαρο. Λέτε να ήταν ντόπιοι ιθαγενείς;

Ρωμαικό έργο τέχνης από τα παράλια της Αφρικής, σύμφωνα με την επεξήγηση του μουσείου. Η Ρωμαική τεχνοτροπία σε όλο της το μεγαλείο.

Για κάποιον που θέλει να σχηματίσει μια σφαιρίκη άποψη των σπουδαίων εθνών της αρχαιότητας, αρκεί ένας περίπατος στο αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης. Εκεί θα συναντήσει όλους τους σπουδαίους πολιτισμούς που έτυχε να περάσουν από εδώ, όπως τους Μακεδόνες, τους Ρωμαίους και τους Βυζαντινούς. Όχι φίλοι μου, Έλληνες δεν υπάρχουν. Δεν βρέθηκαν ποτέ Έλληνες σε τούτα εδώ τα εδάφη.

Αυτό αναφώνησα και εγώ, περιπλανόμενος στους διαδρόμους του μουσείου και διαβάζοντας τις επιγραφές της Ρωμαικής περιόδου

Οι Μακεδόνες δημιούργησαν τα πάντα, μέχρι και ο Ιησούς Χριστός κατάγεται από εκεί, σύμφωνα πάντα με τους αντικειμενικούς και αξιόλογους γείτονές μας, Σκοπιανούς. Σιγά μην έμενε απ'έξω η Τουρκία και τα εδάφη της.

Έπειτα, ο Ρωμαικός πολιτισμός υπήρξε κάτι το συγκλονιστικό και το τεράστιο, αφού ως γνωστόν οι Ρωμαίοι ήταν και πολυάριθμοι αλλά και με δική τους αυτόνομη τεχνογνωσία, πολιτισμό, τέχνη, θρησκεία, στρατιώτες, πληθυσμό και επομένως ήταν εύκολο να ξεχυθούν στα εδάφη που εξάλλου δεν υπήρχε και κάτι αξιόλογο εκεί.

Όσο για τους Βυζαντινούς...εεε εντάξει...ήταν ένας πολιτισμός και αποτελούνταν κατά πλειοψηφία από ένα έθνος που σχεδόν μισούσε τους Έλληνες (σύμφωνα πάντα με απόψεις κορυφαίων επιστημόνων της Ελλάδας μας) και που δημιουργήθηκε από το πουθενά και γι'αυτό τον λόγο, έτσι ξαφνικά, ένα ξημέρωμα, χάθηκε.

Όλα είναι λιτά και εύκολα για κατανόηση, αρκεί να παρακολουθήσει κανείς την πορεία της Ιστορίας απ'τα εκθέματα και τις περιγραφές του αρχαιολογικού μουσείου της Πόλης.

Εικόνα που μου θύμισε κάτι από το μουσείο της Ακρόπολης

Κίονας από την Μικρά Ασία, άρα λογικά από τους αρχαίους Τούρκους

Επικηδεια στήλη με αφιερώματα

Μαζί σε αυτή την επίσκεψη ήταν και ο φίλος Σταύρος από το History of Turkey. Κάποια στιγμή γύρισε προς το μέρος μου και εύστοχα μου είπε: "Ρε σύ, τι είναι τούτοι; Αυτοί σε λίγο θα διεκδικήσουν και τα "Ελγίνεια" από το Λονδίνο!".  

Μωσαικό Ρωμαικής (άρα λογικά κατασκευασμένο από Λατίνους) περιόδου από την Κω που απεικονίζει πολεμιστές με ηρωικά ονόματα όπως ο Υδεύς, ο Λευκάσπις, ο Πακτωλός και ο Νυμφαίος. Τώρα για όποιον τουρίστα αναρωτηθεί τι είναι η Κώς, υπάρχει και η διευκρίνηση: Istanköy!

Το περίφημο Φριγυκό αλφάβητο!!! Από ευγένια μάλλον απέφυγαν να γράψουν ότι το δανειστήκαμε κι εμείς , ώστε μετά από μερικές μετατροπές να το χρησιμοποιήσουμε ως Ελληνικό!

Ακολουθώντας την πορεία του χρόνου, έφτασα στα βυζαντινά χρόνια και πρέπει να παρεδεχτώ ότι περίμενα κάπως μεγαλύτερη και πλουσιότερη την πτέρυγα που αφορά την λεγόμενη Βυζαντινή περίοδο. Εκτός της φθοράς του χρόνου και της αδιαφορίας για την αρχαιολογία στους πρώτους αιώνες μετά την Άλωση, που είχε σαν αποτέλεσμα να χαθούν πολλοί θυσαυροί, υπήρξε και το γεγονός την εσκεμμένης καταστροφής κειμηλείων, όχι μόνο από την τουρκική και οθωμανική πλευρά αλλά ας μην παραβλέπουμε και την λεηλασία των ομόθρησκων Λατίνων κατά την πρώτη Άλωση (διάβασε σχετικά εδώ). Όλα αυτά συνέβαλαν δυστυχώς στο να πάρω μια μικρότερη γεύση Βυζαντίου από αυτή που προσδοκούσα. 

Ένα από τα κεφάλια από τον κίονα των Όφεων (διάβασε την ανάρτηση εδώ), μεγάλη συγκίνηση να βλέπω την κεφαλή με την τόσο σπουδαία ιστορία. Παρεπιπτόντως η στήλη καταστράφηκε από έναν μεθυσμένο Πολωνό που σκαρφάλωσε στην στήλη

Η καμπάνα που κάποτε βρίσκονταν στην κορυφή του πύργου του Γαλατά (διάβασε και εδώ)

Σε περίοπτη θέση βρίσκεται ένα κομμάτι της αλυσίδας που είχε κλείσει τον Κεράτιο κόλπο, καθιστώντας αδύνατη την είσοδο του Οθωμανικού στόλου στο στρατηγικό στενό. Ένα συνταρακτικό κειμήλιο από τις τελευταίες στιγμές της Βασιλεύουσας. 

Κομμάτι από την αλυσίδα που έκλεισε τον Κεράτιο κόλπο κατά την διάρκεια της πολιορκίας

Φωτογραφία από τα παλιά, με την αλυσίδα παρατημένη κάπου κοντά στην Αγία Ειρήνη

Στο αρχαιολογικό μουσείο παρατήρησα διακοσμήσεις και τεχνικές που διαφέρουν από τα ευρέως γνωρίσματα.

Κίονας με σπάνια ιδιομορφία. Τον φαντάστηκα χρωματιστό και στολισμένο με πολύτιμα πετράδια και θαμπώθηκα

Κιονόκρανο με όμορφες λεπτομέριες, κομψές διακοσμήσεις και επιγραφές

Η φτερωτή Θεά Νίκη από την πύλη του Μπάλατ. Η αρχαιοελληνική θρησκεία παρούσα στο ελληνικό-χριστιανικό Βυζάντιο!

Παρατηρώντας τα εκθέματα ή τα απομεινάρια, πιστεύω πως εδώ ταιριάζει καλύτερα η φράση που λέει: "Στερνή μου γνώση να σ'είχα πρώτα". Στις μέρες μας οι Τούρκοι έχουν επιδοθεί σε τεράστιες προσπάθειες αναστήλωσης βυζαντινών κειμηλίων και μνημείων, αντιστρέφοντας την πρακτική που ακολουθούσαν για αιώνες. Μπορεί να γίνεται για καθαρά τουριστικούς και οικονομικούς λόγους μα σίγουρα το προτιμώ από την απόλυτη φθορά και εγκατάλειψη. 

Ψηφιδωτό από την Μονή του Χριστού Ακατάληπτου ή αλλιώς της Παναγιάς Κυριώτισσας (δες και εδώ), που αναπαριστά την Υπαπαντή του Ιησού Χριστού

Λίγο πριν τελειώσω την περιήγησή μου στην πτέρυγα που αφορά την Βυζαντινή περίοδο, η ματιά μου έπεσε σε μια μαρμάρινη πλάκα που έφερε τον Σταυρό στην μέση και τα 4Β που παραπέμπουν στο: βασιλεύς βασιλέων, βασιλεύων βασιλευόντων. Στις μέρες μας έχει επικρατήσει η άποψη να θεωρούμε ως επίσημο έμβλημα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας την κίτρινη σημαία με τον δικέφαλο αετό. Αυτό δεν είναι απολύτως σωστό και φυσικά υπήρξαν πάμπολα εμβλήματα και παραλλαγές που συνόδευσαν την Αυτοκρατορία ανα τις χιλιετίες. Είναι λοιπόν λάθος να την ταυτίσουμε με μόνο μία σημαία. Επειδή όμως είναι χαρακτηριστικό του λαού μας να είμαστε απόλυτοι, αν θέλουμε οπωσδήποτε να προσδιορίσουμε ένα έμβλημα που να πλησιάζει περισσότερο από καθε άλλο την επίσημη σημαία του κράτους, τότε εκτός από τον δικέφαλο αετό, περίοπτη θέση έχει το έμβλημα με τα 4Β, τα πυρέκβολα.

Η σημαία που εδραιώθηκε στην εποχή των Παλαιολόγων

Μπορεί σε ορισμένα σημεία κατά την διάρκεια της επίσκεψής μου στο αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης να εκνευρίστηκα λίγο με την απουσία της ελληνικής αναφοράς ακόμα κι αν παντού ήταν έκδηλη η επιρροή και η παρουσία του πολιτισμού μας. Πρέπει όμως να παραδεχτώ ότι για την ελλειπή επεξήγηση δεν φταίει ούτε το επιστημονικό προσωπικό, ούτε η διεύθυνση του μουσείου. Οι οδηγίες και "η γραμμή" έρχεται από ψηλότερα και δεν είναι κάν τωρινή, παρά σταθερά διαχρονική. 

Περπατώντας στο προαύλιο χώρο του μουσείου και ταξινομώντας τις απόψεις μου, σκέφτηκα πως μάλλον δεν θα πρέπει να κατηγορίσω ούτε την εκάστοτε τουρκική κυβέρνηση. Ίσως αν βρισκόμασταν στην θέση τους και στα εδάφη μας είχαν προυπάρξει άλλοι, ενδοξότεροι από εμάς, πιθανόν να προσπαθούσαμε κι εμείς με μια παρόμοια τακτική να κουκουλώσουμε όλα αυτά που θα έβλαπταν την συνοχή και τα εθνικά μας συμφέροντα.

Τελικά αν θα έπρεπε να βρώ κάποιον υπεύθυνο και ηθικό αυτουργό για τις παραλείψεις του σπουδαίου μα συνάμα, κατά κάποιον τρόπο, ανιστόριτου μουσείου, αυτοί θα ήταν οι Γιωργάκηδες, Κωστάκηδες, Αντωνάκηδες και όλοι όσοι με την στάση τους αφήνουν τέτοια απαράδεκτα "κενά" στις σχέσεις των δύο κρατών.

Η ελληνοτουρκική προσέγγιση και φιλία δεν γίνεται να επέλθει ούτε μέσα από αναπροσαρμοσμένους "συνωστισμούς", ούτε μέσα από ζειμπέκικα και από κουμπαριές, ούτε από εισβολή αμεταγλώτιστων τουρκικών σειρών στα σπίτια μας, ούτε με επιχειρηματίες, ξεπουλήματα και success story. 

Άλλοι είναι οι τρόποι, οι μέθοδοι και οι άνθρωποι που μπορούν να φέρουν εις πέρας αυτήν την διαδικασία και όσο εμείς οι ίδιοι θα παραμένουμε δίχως Παιδεία, προσωπικότητα, λάθος στάση ζωής και άρνηση να αλλάξουμε τους εαυτούς μας, δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση να αλλάξει ο διπλανός μας. Τελικά μέσα από μια επίσκεψη σε ένα ανιστόρητο μουσείο, μπορεί να πάρει κανείς ποικίλα συμπεράσματα, ακόμα και για τον ίδιο του τον εαυτό.

Πηγή:

tixamperiaapothnpolh2.blogspot.gr