"Η Κωνσταντινούπολη τότε και τώρα. Μία εκπληκτική φωτογραφική σύγκριση μνημείων και περιοχών στα ίδια ακριβώς σημεία" (Εικόνες)

Το εντυπωσιακό ταξίδι μέσα στο χρόνο έκανε ένας λάτρης της Πόλης, ο Θοδωρής Μπουφίδης, οποίος με «όπλο» την φωτογραφική του μηχανή αναζήτησε και απαθανάτισε τα ίδια ακριβώς σημεία των παλιών καρτ ποστάλ.
Οι συγκρίσεις γεννούν πολλές σκέψεις και συναισθήματα τα οποία αποφάσισε να μοιραστεί με όλους τους αναγνώστες μέσα από την σελίδα του.

Το κείμενο και ο σχολιασμός των φωτογραφιών είναι επίσης δικός του:
Οι αλλαγές που συντελούνται στην Πόλη είναι διαρκείς και μεγάλες και ξεκινώντας από τις εικόνες γύρω από την Αγιά Σοφιά καταδεικνύεται με σαφήνεια η διαφορά ανάμεσα στο φτωχικό Σουλτάναχμέτ της οθωμανικής εποχής με αυτό των ημερών μας, όπου κυριαρχεί ως τουριστικό προϊόν.
Σίγουρα πολλά άλλαξαν στην εικόνα της Πόλης. Πολλά πράγματα χειροτέρεψαν, μερικά βελτιώθηκαν και κάμποσα παρέμειναν ίδια. Ξέρω ότι και εσείς βλέποντας τις παλιές φωτογραφίες θα νοιώθετε έντονα συναισθήματα νοσταλγίας από μια εποχή που φαντάζει πολύ μακρινή. Εξάλλου έχουμε την τάση να αναπολούμε το παρελθόν, μιας και συνοδεύεται από υπέροχες αναμνήσεις.

Η Αγία Σοφία τότε….

…και τώρα.

 Εκεί που άλλοτε βρισκόνταν ο ναός της Αγίας Θέκλας, περιτριγυρισμένος από ταπεινές κατοικίες, στις μέρες μας υπάρχει ένα τεράστιο εργοτάξιο όπου χτίζονται δεκάδες διαμερίσματα.
Ο χώρος είναι αποκλεισμένος και η είσοδος επιτρέπεται μόνο σε εργάτες και χειριστές μηχανημάτων. Δεν μπορούσα να συμβιβαστώ στην ιδέα να μείνω εκτός του εργοταξίου.
Ξέρω ότι μόλις ολοκληρωθούν τα έργα, η περιοχή θα είναι παντελώς αγνώριστη. Έτσι εισήλθα στο αποκλεισμένο τετράγωνο, περπατώντας κατά μήκος του ανύπαρκτου πλέον toklu sokak (γιατί οι λέξεις κρύβουν πίσω τους και δεύτερες σημασίες) με την φωτογραφική μηχανή σε ετοιμότητα και ύφος επιστάτη κατασκευστικών έργων. Ήταν μάλλον τόσο πειστική και επιβλητική η παρουσία μου που ακόμα και τα σκυλιά που φύλασσουν τον χώρο με πλησίασαν υποταγμένα.

Ο ναός της Αγίας Θέκλας στις Βλαχέρνες…το σημείο αυτό έχει πλέον ισοπεδωθεί

Ότι (για λίγο ακόμα) έχει απομείνει είναι ένα ξύλινο καλύβι στην μέση του εργοταξίου. Στην θέση του ναού της Αγίας Θέκλας υπάρχει ένα μεγάλο κενό που ίσως δώσει την θέση του σε χώρο στάθμευσης οχημάτων ή πλατεία.

Σε τούτη την ακάλυπτη επιφάνεια ίσως βρισκόνταν ο ναός της Αγίας Θέκλας.

Τις τελευταίες εβδομάδες νοιώθω την ανάγκη να βρίσκομαι συνεχώς στην περιοχή των Βλαχερνών, έχοντας πάντα την επιθυμία να περιτριγυρίσω και να εξερευνήσω τα εκεί Τείχη.
Είναι σαν μία τρομερή έλξη να με τραβά κατά εκεί. Και πλέον τα γνωρίζω καλά. Κάθε πολεμίστρα, πορτούλα και σπιθαμή.
Σε ένα σημείο των Τειχών υπήρχε και το Αγίασμα του Αγίου Βασιλείου. Στην άλλοτε καρδιά του Παλατιού των Βλαχερνών υπάρχουν στις μέρες μας δεκάδες μικρά κτίσματα, εγκαταλελειμμένα όπως τους περασμένους δύο αιώνες. Το μόνο που ίσως έχει αλλάξει είναι το γεγονός οτι τα σημεία γύρω από τα Τείχη έχουν οικειοποιηθεί από ανθρώπους. Για αυτό τον λόγο δεν κατόρθωσα να έχω την ίδια οπτική γωνία με την φωτογραφία του περασμένου αιώνα.

Τοτε, το Αγίασμα του Αγίου Βασιλείου. Τοπίο που μοιάζει ερημικό ως στοιχειωμένο

Το ίδιο σημείο τώρα. Το κτίσμα του Αγιάσματος υπάρχει αλλά με ένοικο που δεν φάνηκε ιδιαίτερα φιλικός όταν με είδε να φωτογραφίζω το “σπιτικό” και να περπατώ στον κήπο του

Μέσα από αυτή την διαδικασία πήρα απαντήσεις σε ερωτήματα που αρκετά συχνά βασανίζουν τον νου μου.
Ένα από τα διλήμματα που διαχρονικά έχω, είναι το θέμα της αναστήλωσης βυζαντινών ναών ώστε να χρησιμοποιηθούν ως τζαμιά.
Τα παραδείγματα πολλά και η Μονή Μυρελαίου (πλέον Bodrum Camii) είναι ένα από αυτά .
Σε όσους δυσανασχετούν με τα καμώματα των Τούρκων…το φωτογραφικό υλικό και η σύγκριση των εποχών δείχνει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις και αν δεν είχε γίνει αυτή η μετατροπή, ίσως τα μνημεία αυτά να μην υπήρχαν καν, αλλά θα είχαν ισοπεδωθεί λόγω της φθοράς ή θα παρέμεναν θαμμένα στα έγκατα της Πόλης.

Η Μονή Μυρελαίου τότε…..

…και στις μέρες μας. Το μνημείο ευτυχώς διασώθηκε.

Το εσωτερικό της Μονής Μυρελαίου τότε…..

…και τώρα.

Βέβαια υπάρχουν και οι αντίθετες περιπτώσεις συνοικιών που έσφυζαν από ζωντάνια και όμορφες γειτονιές και πλέον είναι υποβαθμισμένες και παρατημένες και που μου ραγίζουν την καρδιά.
Στα σοκάκια του Βεφά η ψυχή μου πάντα λυπάται και μελαγχολεί.

Στο Βεφά, έξω από την εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων που άλλοτε είχε γυναίκες, παιδιά και περαστικούς….

…στις μέρες μας η περιοχή είναι σχεδόν έρημη, παραμελημένη….

Το τελείωμα του σοκακιού από την άλλη πλευρά. Φωτογραφία του 1929 Το μόνο που άλλαξε στις μέρες μας είναι η παρουσία καφετεριών και τουριστικών στεκιών

Η Σφενδόνη με την κρήνη στα δεξιά και τα ξύλινα και πέτρινα σπίτια του τότε….

…τώρα με υπαίθριο πάρκινγκ και με την κρήνη σφραγισμένη

Σοκάκι της Πόλης στις αρχές του προηγουμένου αιώνα….

…και στις μέρες μας

Πολλά άλλαξαν στην Πόλη τις δεκαετίες που πέρασαν, τόσο στην εικόνα της όσο και στις συνήθειες των κατοίκων της. Ευτυχώς όμως όχι όλα.
Υπάρχουν διαχρονικές συνήθειες που ακόμα κρατούν και με ευχαρίστηση το αποτύπωσα στον φωτογραφικό φακό μου.

Το ψάρεμα με μικρούς και μεγάλους στην γέφυρα του Γαλατά…συνεχίζεται ως τις μέρες μας

Στο Εμινονού οι ψαράδες με το φημισμένο κολατσιό Balık ekmek.

Το στέκι υπάρχει έως σήμερα, παρ’ όλη την τουριστικοποιησή του και τις εισαγωγές ψαριού

Επανήλθα στο παλιό παζάρι βιβλίων (δες εδώ) για να αποθανατίσω ένα στιγμιότυπο γεμάτο διαχρονικότητα. Μετά από λίγο ψάξιμο βρήκα το ίδιο σημείο και τυχαία είχα και το ίδιο στιγμιότυπο!

Το παζάρι βιβλίου σε φωτογραφία του 1940….

…και η φωτογραφία στο ίδιο σημείο πριν μερικές μέρες

Όλοι όσοι έχουμε κατηφορίσει από το Τάξιμ προς το Μπεσίκτας, έχουμε σίγουρα προσέξει το γήπεδο της ομώνυμης ομάδας. Τι υπήρχε άραγε εκεί πριν από το γήπεδο;
Η απορία μου λύθηκε και καθώς περπατούσα στον λόφο για να τραβήξω την ίδια φωτογραφία…η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Άραγε πως θα μοιάζει η ίδια φωτογραφία σε 100 χρόνια από τώρα;

Τότε….

…και τώρα

Η στοά που στις μέρες μας φιλοξενεί το φημισμένο παζάρι μπαχαρικών ή αιγυπτιακή αγορά  ήταν αρχικά εντός του χώρου του Γενί Τζαμί και αν έχω πληροφορηθεί σωστά κάποτε δεν φιλοξενούσε μπαχαρικά μα φάρμακα!

To Mısır Çarşısı κατά την διάρκεια έργων αναπαλαίωσης…και το ίδιο σημείο στις μέρες μας.

Μια θετική εξέλιξη της Πόλης σε σχέση με το παρελθόν είναι πως στις μέρες μας υπάρχει περισσότερο πράσινο και βλάστηση. Το παράδειγμα του Anadolu Kavağı είναι χαρακτηριστικό.

.Κοντά στα όρια του Βοσπόρου την εποχή του ’50…

…και η φωτογραφία που τράβηξα το περασμένο καλοκαίρι.

Μια από τις αγαπημένες μου συνοικίες είναι το Ζειρέκ και έχω περιπλανηθεί δεκάδες φορές στα σοκάκια του. Μαγεμένος από μια απροσδιόριστη νοσταλγία έχω δώσει σε εκείνον τον μαχαλά την ονομασία:
Συνοικία το όνειρο  και οι δρόμοι του μου έδωσαν καλό φωτογραφικό υλικό για σύγκριση ανάμεσα στο τότε και στο τώρα.

Τότε. Οι εργασίες διάνοιξης του δρόμου το 1941.

…και η ίδια φωτογραφία στις μέρες μας..

Καλύβες, απλωμένα ρούχα και η Μονή Παντοκράτορα σε ένα μάλλον χωριάτικο τοπίο….

…σήμερα στο χώρο υπάρχει καφετέρια με υπέροχη θέα και η Μονή είναι καλυμμένη για μακροχρόνιες επισκευές

Η παρακάτω φωτογραφία είναι μια από τις αγαπημένες μου και εκμεταλλεύτηκα το γεγονός ότι έχω περιπλανηθεί σε χιλιάδες σοκάκια της Πόλης. Αναγνώρισα αμέσως το σημείο και οι εικόνες μιλάνε από μόνες τους.
Εύχομαι έπειτα από δεκάδες χρόνια να έχω την ευκαιρία να ξαναβρεθώ εκεί και να υπάρξει και τρίτη φωτογραφική συνέχεια.

Τότε… και τώρα.

Μια φωτογραφία που με συγκίνησε και με γέμισε όμορφα συναισθήματα.

Η πλατεία Ταξίμ είναι στην επικαιρότητα εξαιτίας των δυναμικών διαδηλώσεων. Εκτός από την επικαιρότητα όμως υπάρχει και η ιστορικότητα του χώρου.

Τότε….το 1929 με τα καμπαναριά της Αγίας Τριάδας να προσδίδουν μεγαλοπρέπεια στο σχετικά έρημο Τάξιμ.

Και η ίδια φωτογραφία 2 μέρες πριν ξεκινήσουν οι διαδηλώσεις.

Μια ακόμα φωτογραφία ντοκουμέντο που χρειάστηκα αρκετή περιπλάνηση και κόπο για να την πραγματοποιήσω είναι η επόμενη. Η αρχική φωτογραφία δείχνει απομεινάρια Τειχών και την τάφρο που τα περιέβαλε.
Στο βάθος το Τεκφούρ Σαράι που πλέον στις μέρες μας επισκευάζεται και αναστηλώνεται για προσεχή τουριστική εκμετάλλευση.
Τα τείχη των Βλαχερνών συναντούν τα Θεοδοσιανά Τείχη και κάπου σε εκείνο το σημείο υπήρξε και η θρυλούμενη Κερκόπορτα. Σε εκείνο το σημείο βρισκόταν μάλλον νεκροταφείο και στις μέρες μας υπάρχει αθλητικός χώρος. Πάντως είμαι σίγουρος ότι κάπου πήρε το μάτι μου τάφους και Σταυρούς με μνήματα να είναι διασκορπισμένα δίπλα από το γηπεδάκι που υπάρχει εκεί. Το ακόμα εντυπωσιακότερο σημείο σύγκρισης είναι η περιοχή πολύ πιο πίσω από τα Τείχη. Έρημοι λόφοι υψώνονται σε μια Πόλη που μοιάζει τόσο μακρινή και διαφορετική από των ημερών μας. Οι ουρανοξύστες  δείχνουν ξεκάθαρα την αλλαγή.

Τότε!!!.

Και τώρα!!!.

Έχω την ευχή ύστερα από πολλές δεκαετίες να υπάρξει μια τρίτη συνέχεια σε αυτή την σύγκριση των φωτογραφιών και της εικόνας της Πόλης. Αν όχι από ‘μένα, ίσως από κάποιον άλλον μελλοντικό λάτρη της.

Κλείνοντας την ανάρτηση, παραθέτω μια φωτογραφία από το τελευταίο ξύλινο σπίτι που βρίσκεται στο άκρο της Σφενδόνης. Η κάτοικος, μια ηλικιωμένη γυναίκα, κάθονταν στο παράθυρο και αγνάντευε. Μόλις με είδε όμως να έχω σταθεί και να παρατηρώ το σπιτικό της, κρύφτηκε πίσω από τις κουρτίνες της. Πως θα μοιάζει άραγε η φωτογραφία αυτή έπειτα από 50-100 χρόνια; Η πρόκληση ανήκει στον φωτογράφο του μέλλοντος.

Το τελευταίο ξύλινο σπίτι της Σφενδόνης από το έτος 2013

Και ενώ οι ταχύτητες αυξάνονται, ο χρόνος για επαφή και ενασχόληση με τα ουσιώδη της ζωής μειώνεται. Ελάχιστος χρόνος για σκέψη, για μεταφυσικές αναζητήσεις, για μία ζεστή ματιά, ένα χαμόγελο, ένα αμμουδερό ακρογυάλι…απλότητα, αφέλεια. Μια μικρή στιγμή που συνάμα διαρκεί μια αιωνιότητα. Όπως κάποτε στα θεμέλια του παλατιού του Βουκολέοντα.

Το παλάτι του Βουκολέοντα βρέχεται από την θάλασσα του Μαρμαρά. Ένα μικρό αμμουδερό ακρογυάλι και μια βαρκούλα. Ειδυλλιακό τοπίο γεμάτο απλότητα και ξεγνοιασιά

Σήμερα η γη έχει προχωρήσει περίπου 100 μέτρα μέσα στην θάλασσα. Με μικρό πάρκο αλλά και πολλά μέτρα ασφάλτου

Μέσα από την σύγκριση του τότε και του τώρα η Πόλη ξετυλίγει την ιδιαιτερότητα της, την απροσδιόριστη μαγεία της και όπως τότε έτσι και τώρα σαγηνεύει τον φωτογραφικό φακό μα και τον χειριστή του.

Πηγή:

Το υπέροχο αυτό ταξίδι στο χρόνο είναι δημιούργημα του Θοδωρή Μπουφίδη, οποίος είναι διαχειριστής της ιστοσελίδας «Τι χαμπέρια στην Πόλη».