"Ιώ (μυθολογία)"

Κόρη του Ινάχου βασιλέα του Άργους – γιου του Ωκεανού και της Τηθύος – ήρωα τραγωδίας του Σοφοκλή. Μητέρα της ήταν η Ωκεανίδα Μελία. Έγινε διάσημη, επειδή δέχτηκε την οργή της Ήρας όταν η θεά ανακάλυψε τις σχέσεις με τον Δία, (ήταν ιέρεια της Ήρας) που τον είχε σκλαβώσει με τα παρθενικά της θέλγητρα. Τότε ο Ζευς, για να την προστατεύσει από το μένος της συζύγου του, την μεταμόρφωσε σε αγελάδα. Η Ήρα όμως υποχρέωσε τον Δία να αρνηθεί, με όρκο (αφροδίσιος όρκος), την παράνομη σχέση του και να της παραδώσει το ζώο. Ο Ζευς αναγκάστηκε να υποχωρήσει και η Ήρα έθεσε την αγελάδα υπό την επιτήρηση του Άργου, ενός γίγαντα συγγενούς της που είχε εκατό οφθαλμούς, διεσπαρμένους σε όλο του το σώμα.

Ιώ και Δίας από τον Αντόνιο ντα Κορέτζιο.

Εκτελώντας την εντολή της Ήρας, ο Άργος οδήγησε την Ιώ – αγελάδα σ’ ένα άλσος ιερό κοντά στις Μυκήνες και την έδεσε σ’ ένα δέντρο (μια ελιά, κατά τον Απολλόδωρο). Το δέντρο αυτό υπήρχε και το δείχνανε στους επισκέπτες και κατά την ιστορική εποχή. Εκεί  δεμένη τη φύλαγε ο Άργος, χωρίς να παραμελεί το καθήκον του μήτε στιγμή.

Τέλος, ο Δίας τη λυπήθηκε και ανάθεσε στον Ερμή να σκοτώσει το τέρας, έτσι η Ιώ βρήκε για λίγο την ελευθερία της. Η Ήρα όμως προσκόλλησε στα πλευρά της μια αλογόμυγα και την ανάγκασε «ερεσσομένην» απ’ τα δείγματα της να πλανηθεί σε Δύση κι’ Ανατολή, ότι παίρνει διαστάσεις στις τραγωδίες «Ικέτιδος» και «Προμηθεύς Δεσμώτης» του Αισχύλου.

Έδωσε τ’ όνομά της στο Ιόνιο Πέλαγος – σ’ αυτήν χρωστά το δικό του κι’ ο Βόσπορος που τον πέρασε πηγαίνοντας ν’ ανταμώσει τον δεσμώτη Προμηθέα στον Καύκασο. Μετά την βρίσκουμε στην Αίγυπτο απ’ όπου καταλήγει στην Αιθιοπία. Εκεί μ’ ένα άγγιγμα του Δία παίρνει την πρώτη μορφή της και γεννάει το «παιδί της αφής», δηλαδή τον Έπαφο. 

Κατά την άποψη του Απολλόδωρου του Αθηναίου, η Ήρα, από ακατάσχετη ζηλοτυπία, καταδίωξε και το παιδί της Ιώς και του Δία. Η Ήρα ανάθεσε στους Κουρήτες την εξαφάνιση του Έπαφου. Όμως ο Δίας οργίστηκε και σκότωσε εκείνους που τον είχαν φυλάξει κατά την παιδική του ηλικία στην Κρήτη. Και τελικά η πολύπαθη Ιώ, καθώς και τόσα άλλα θύματά του ερωτικού πάθους του Διός, πήρε αργότερα μια θέση στον ουράνιο θόλο ως αστερισμός. 

Πηγή:

Πελοποννησιακή Πρωτοχρονιά 1963 , «Ιστορία – Λαογραφία – Τέχνη – Επιστήμη», τόμος 7^ος  Αθήνα, 1963.