Νυκτερόφοιτος, Θεά δαδούχος που την νύκτα τρέχει στις πιο ψηλές απάτητες βουνοκορφές παρέα με τον Άνεμο.
Είναι πάντα στο μυαλό μας με κοντό χιτώνα , που ανεμίζει στο δροσερό αεράκι των δρυμών μέσα στους οποίους περιδιαβαίνει . Η λεπτή της μέση σφίγγει με μία ζώνη, τα μαλλιά της ανασηκωμένα και ατημέλητα, φορώντας σανδάλια βαδίζει με μεγάλα και ζωηρά βήματα κρατώντας στο χέρι το αλάθητό της τόξο και έχοντας την φαρέτρα στον ώμο της. Δραστήρια, ορμητική και ευκίνητη, ελεύθερη και αεικίνητη η θεά διοχέτευε το μεγαλύτερο μέρος της ενεργητικότητάς της και του ενθουσιασμού της σ’ αυτό που κυρίως την ενδιέφερε, στην αναζήτηση και καταδίωξη και το κυνήγι στα βουνά.
Ένα από τα βασικότερα γνωρίσματα της Άρτεμης ήταν η καθολική της κυριαρχία στη φύση, της οποίας ήταν θεά και προστάτιδα .Ήμερα και άγρια ζώα, ψάρια στα νερά και πουλιά στον αέρα ήταν όλα τους κάτω από την προστασία της
Συνοδευόμενη από δροσερές και όμορφες νύμφες και περιστοιχισμένη από άγρια κυνηγόσκυλα, έτρεχε γύρω από λίμνες, ποτάμια, λιβάδια και βουνά προκειμένου να απαντηθεί με άγρια κυρίως ζώα. Αδάμαστη, σκληρή κι αγέρωχη, δεινή γνώστρια της τοξευτικής τέχνης και πολύ ικανή δρομέας και κυνηγός. Βλέπουμε την αιθέρια κορμοστασιά της να κυνηγά, να χορεύει ή να αναπαύεται στην όχθη κάποιου ρυακιού κάτω από τη σκιά των δέντρων, μετά την κούραση του κυνηγιού ή του χορού.
Ένα μαγικό πλάσμα ,που έτσι και έχεις την τύχη να το δείς δεν το ξεχνάς ποτέ. Θέλεις να τρέξεις κοντά της, να την αγγίξεις, αλλά η θεά είναι άπιαστη, απρόσιτη. Η Άρτεμη είναι μια θεά αμείλικτη που ποτέ σχεδόν δε συγχωρεί. Την επικαλούνται πολύ συχνά, δεν είναι όμως εύκολο να την εξευμενίσει κάποιος.
Οποιαδήποτε παρατυπία σε βάρος της, οποιαδήποτε παρέκκλιση από τα πιστεύω της και τις αρχές της αξίζει την τιμωρία της. Η αδυσώπητη οργή της είναι έτοιμη να ξεσπάσει ανά πάσα στιγμή απέναντι στον παραβάτη των αυστηρών της κανόνων. Τα θανατηφόρα της βέλη στοχεύουν διαρκώς θνητούς, ημίθεούς και ήρωες που παρέβλεπαν την ύπαρξή της ή αμελούσαν τις αρχές της.
Είναι η αυστηρή παρθένος με τα λεπτά αλλά δυνατά πόδια, με το κεφάλι ελαφρώς ανασηκωμένο ώστε να φαίνεται ο πάλλευκος ψηλός λαιμός της.
Είναι η άλλη όψη που υφίσταται αλλά δεν μπορούμε να την δούμε με τα μάτια μας. Είναι η ψυχή που εκτοξεύει τα βέλη της με στόχο τον νού του ανθρώπου που έχει προσδεθεί στα δεσμά της ύλης και προσπαθεί να τα σπάσει . Μεγάλος και μοναχικός ο αγώνας ,δύσβατος και ανηφορικός ο δρόμος προς τα υψηλά απάτητα βουνά, εκεί όπου τρέχει η Θεά, μέχρι να εξευγενιστεί ο ανθρωπονούς ώστε να ανοίξουν οι πύλες της συνείδησης. Η ψυχή φεγγοβολεί σαν το φεγγάρι μέχρι να τον οδηγήσει στην τελειότητα και την ελευθερία του.
Ως Λοχία Άρτεμις είναι το κλάμα που χαρίζει την πρώτη ανάσα στα νεογέννητα τέκνα των θνητών: «ΚΛΑΥΣΑ ΤΕ ΚΑΙ ΚΩΚΥΣΑ ΙΔΩΝ ΑΣΥΝΗΘΕΑ ΧΩΡΟΝ».
Είναι αυτή η οποία με καθάριο ήθος και αρετή , με την αιώνια νεότητα της καταργεί το όριο ανάμεσα στην ύλη και το πνεύμα. Διαβαίνει τις αόρατες πύλες που χωρίζουν τον ουρανό από τη γή και διασχίζει τους γαλαξίες στις εσχατιές του σύμπαντος.
Η Άρτεμη είναι η πιο πολυσύνθετη από τις θεότητες. Πάντα νέα κι ανυπόταχτη. Είναι η προσωποποίηση της νιότης και του σφρίγους. Ενσαρκώνει τα νεανικά, αδάμαστα στοιχεία που υπάρχουν μέσα σε κάθε άνθρωπο, άσχετα από την ηλικία του. Αποτελεί τη δύναμη της ελευθερίας, την ενστικτώδη σοφία της άγριας φύσης.
Παίζει ιδιαίτερο ρόλο στη μετάβαση από την εφηβεία στην ωριμότητα, γι΄αυτό είναι και θεά της νεότητας, της αγνότητας και της παρθενίας. Αγνότητα και παρθενία είναι η κατάσταση να μένει κάποιος άμικτος και αμόλυντος και αυτή η περίοδος είναι τα παιδικά χρόνια, τα χρόνια της αθωότητας, γι΄’ αυτό η Θεά Άρτεμη προστάτης των μικρών παιδιών και της αγνότητας τους τα κρατά μακρυά από κάθε κακό και από κάθε κίνδυνο.
Οι αρχαίοι Έλληνες πραγματικά τη θαύμαζαν. Τη φαντάζονταν ψηλή, με ευγενική ομορφιά, αγέρωχη κορμοστασιά και περήφανο περπάτημα.
Ανάλογα με τις πολλές άλλες ιδιότητές της είναι και τα επίθετα που συνοδεύουν το κύριο όνομά της: Είναι Λυκεία, Δελφινία, Πυθία, Δαφνία, ως αδερφή του Απόλλωνα. Ποταμία και Λιμνάτις, γιατί ευχαριστιέται να μένει κοντά στα ποτάμια και στις λίμνες. Ελαφία, Ελαφηβόλος, Κυνηγέτις, ως θεά του κυνηγιού. Παιδοτρόφος, Αγνή, Παρθένος, ως προστάτρια της παρθενίας. Λυσίζωνος, Εύλοχος, Ειλειθυία, επειδή βοήθησε τη μητέρα της Λητώ να γεννήσει τον Απόλλωνα και από τότε προστάτευε τον τοκετό των γυναικών. Ακόμα, Εκάεργος, Ταυροπόλος, Βριτόμαρτις που σημαίνει γλυκειά παρθένα και στην Κρήτη την λάτρευαν ως προστάτιδα των ναυτικών και των ψαράδων με το μεγάλο της όνομα Δίκτυνα που θα πεί της θεάς τα δίχτυα.
Οι κυνηγοί την έλεγαν και Θεά Αγροτέρα και την επικαλούντο πριν ξεκινήσουν το κυνήγι τους. (Ξενοφώντας Κυνηγετικά)
Ο Παυσανίας μας γνωστοποιεί ότι την τιμούσαν και ως Υμνεία Θεά του τραγουδιού και του ύμνου και παρίσταναν την θεά ήπια και γλυκειά ενώ τραγουδούσε το μεγαλείο της φύσης που τόσο λάτρευε.
Η γέννηση της ιδιόρρυθμης θεάς στη Δήλο, με τη βοήθεια όλων των γυναικείων θεοτήτων μία μέρα νωρίτερα από τον αδερφό της Απόλλωνα, και αν νεογέννητο βρέφος, παίρνει πρωτοβουλίες και βοηθά την μητέρα της να ξεγεννήσει και το δεύτερο της παιδί.
Πανέξυπνη , ανεξάρτητη από παιδί ήξερε τι ήθελε , σταθερή και άκαμπτη στις αποφάσεις της, από τα τρία της χρόνια είχε συγκεκριμένες απαιτήσεις, που αφορούσαν την ενδυμασία της, τον εξοπλισμό της και την ακολουθία της στην πιο αγαπημένη της ενασχόληση, το κυνήγι.
Ο Δίας τη θαύμαζε για την επιμονή της και, λόγω της ευστροφίας της, της έτρεφε πολύ μεγάλη αγάπη και ικανοποιούσε όλες της τις επιθυμίες. Ένα από τα πρώτα πράγματα που ζήτησε η Άρτεμη σαν δώρο από τον πατέρα της ήταν η αιώνια αγνότητα και παρθενία. Σοβαρή και περήφανη, διατήρησε την αγνότητά της περιφρονώντας ερωτικές πολιορκίες κι επιθέσεις. Με επιβολή και αυστηρότητα απαίτησε την αθωότητα και την παρθενικότητα όχι μόνο του εαυτού της, αλλά και των Νυμφών που την περιστοίχιζαν όπως επίσης αυτών που με τις υπηρεσίες τους την τιμούσαν. Η ηθική της είχε ως σκοπό να φέρει την ανθρωπότητα σε μία διαφορετική αντίληψη του κόσμου και κατά συνέπεια στην απελευθέρωση του ανθρώπου.
Από τον ύμνο του Καλλίμαχου γνωρίζουμε αυτό το αίτημα της Αρτέμιδος στον Δία για τα θεία προνόμια
Η μικρή Άρτεμη καθόταν στα γόνατα του πατέρα της Δία και του ζήτησε να κρατήσει αιώνια την παρθενία της και να είναι γνωστή με πολλά ονόματα για να μην την συναγωνίζεται ο αδερφός της Απόλλων. Επίσης ζήτησε τόξο και βέλη όχι πολεμικό αλλά κυνηγετικό. Ζήτησε και εξήντα Ωκεανίδες να την ακολουθούν όλες εννέα ετών, και είκοσι νύμφες Αμνισίδαι (του ποταμού Αμνισού της Κρήτης), και να είναι Θεά των βουνών και των πόλεων. Η Άρτεμη θέλησε να είναι προστάτιδα των γεννήσεων και των λεχώνων γυναικών γιατί όπως γεννήθηκε αυτή δίχως πόνους από την μητέρα της έτσι να ξεγεννά και τις θνητές γυναίκες την ώρα που γεννούν. Η μικρή Άρτεμη παρακάλεσε αυτά στον πατέρα της Δία και του έπιασε την γενειάδα για να τον καλοπιάσει. Και Αυτός μειδίασε και είπε: “Όταν οι Θεές μου χαρίζουν τέτοια παιδιά λίγο χρειάζομαι να σκέφτομαι την ζήλεια της Ήρας” και έτσι έδωσε αυτά που ζητούσε η Άρτεμη και πολλές πόλεις ακόμη και την έκανε και Θεά προστάτιδα των ατραπών και των λιμανιών.
Η απόλυτη ευστοχία της, είναι ικανότητα που όφειλε στο γεγονός ότι οι στόχοι της, ήταν εσωτερική της υπόθεση.
Η εσωτερική σιγουριά της δίνει τη δύναμη των καθαρών και αυτόνομων αποφάσεων. Είχε την υποστήριξή του πατέρα της Δία, που μαζί του έχει τις περισσότερες επωνυμίες από τους άλλους ολύμπιους θεούς, και έγινε ακατανίκητη.
Η θεά Άρτεμη παίρνει τα θηρευτικά όπλα, τους κυνηγετικούς σκύλους και πιάνει τα χρυσοκέρατα ελάφια
Από τους Κύκλωπες πήρε τα βέλη και το τόξο της για να κυνηγά άγρια θηρία στα δάση. Από τον Αρκάδιο Θεό Πάνα πήρε τα κυνηγετικά σκυλιά. Έπιασε χωρίς κυνοδρομία με το τρέξιμο τέσσερα από τα πέντε χρυσοκέρατα ελάφια και τα έβαλε να σέρνουν το άρμα της.
Εξασκώντας τις νέες της δυνάμεις ,πέρασε στον Όλυμπο και άναψε φωτιά σε ένα κλαρί πεύκου από τον κεραυνό του πατέρα της Δία και έτσι έγινε η Θεά των πυρών στα δάση.
Η θεά του κυνηγιού παίρνει ενεργό μέρος σ’ έναν από τους δώδεκα άθλους του Ηρακλή.
Ο Ηρακλής για μεγάλο διάστημα καταδίωκε μια πανέμορφη ελαφίνα με χρυσά κέρατα και χάλκινα πόδια, ιδιοκτησία της θεάς Άρτεμης. Η Άρτεμη, με τη συνδρομή του αδερφού της, του Απόλλωνα, τον εμποδίζει να σκοτώσει το άγριο ζώο και τον προτρέπει να το παραδώσει στην Τίρυνθα, στο βασιλιά Ευρυσθέα. Με την παραλαβή του ζώου ο Ευρυσθέας αναλαμβάνει να της το ξαναφιερώσει.
Όταν δε ο Ηρακλής πήγε να αρπάξει τον χρυσό τρίποδα από το μαντείο των Δελφών ο Απόλλων θυμωμένος τον σταμάτησε και ήταν έτοιμοι να μαλώσουνε, ενώ Άρτεμις με την Λητώ προσπαθούσαν να τον ηρεμήσουν .
Για να ξεφύγουνε από τον Τυφωεύ οι θεοί Απόλλων, Ερμής, Άρτεμη μεταμορφωθήκανε σε ζώα. Ο Απόλλων έγινε γεράκι, ο Ερμής ίβις και η Άρτεμη γάτα.
Ο πόλεμος μεταξύ Ελλήνων και Τρώων δε βρίσκει την Άρτεμη αδιάφορη. Μαζί με τον αδερφό της τον Απόλλωνα, τον Άρη, την Αφροδίτη και τη Λητώ συμμετέχει ενεργά με το μέρος των Τρώων.
Αλλά και πριν ακόμη ξεκινήσει ο πόλεμος ο ελληνικός στόλος, εξαιτίας της άπνοιας που είχε δημιουργήσει η θεά, δεν μπορούσε να ξεκινήσει. Όλα έγιναν γιατί ο αρχηγός των Αχαιών Αγαμέμνονας είχε εισβάλει σ’ ένα άλσος αφιερωμένο στην Άρτεμη και είχε σκοτώσει ένα ιερό της ελάφι. Η θεά οργισμένη απαίτησε τη θυσία της κόρης του Ιφιγένειας προκειμένου ευνοϊκοί άνεμοι να βοηθήσουν το σαλπάρισμα των ελληνικών καραβιών.
Ο πληγωμένος από τον Διομήδη, Αινείας είχε στη διάρκεια του πολέμου δεχτεί τη βοήθεια της Άρτεμης και της Λητώς και είχε κατορθώσει χάρη σ’ αυτές να ανακτήσει τις δυνάμεις του και να επιστρέψει στη μάχη.
Κάποιοι ερωτεύτηκαν την θεά Άρτεμη, όπως ο ποταμός Αλφειός ,αλλά αυτή για να τον αποφύγει κάλυψε το πρόσωπο της με λάσπη όπως και των ακολούθων της, των Νυμφών και έτσι ο Αλφειός δεν μπόρεσε να ξεχωρίσει ποια ήταν. Αξίζει να σημειωθεί ότι απεικόνιση του Αλφειού υπήρχε σε αέτωμα του Ναού του Ολυμπίου Διός στην Ολυμπία, όπου υπήρχαν και δυό βωμοί του που θυσίαζαν προς τιμή του, ταύρους, αφού λατρευόταν ως θεός που φέρνει τον πλούτο .Ο Ιππόλυτος επίσης που τιμούσε μόνο την θεά, προκαλώντας την οργή της Αφροδίτης. Ο Ευριπίδης μέσα από το ομώνυμο έργο του μας αναλύει αριστοτεχνικά τον έρωτά του για την θεά Άρτεμη
Τα σύμβολα της Άρτεμης ήταν ελάφι, αρκούδα, σκύλος, φοίνικας, φαρέτρα, ακόντιο και άλλα. Το ελάφι, προς το οποίο έτρεφε πάντοτε μεγάλη στοργή ο λαγός και το ορτύκι, με κοινό γνώρισμα τη μεγάλη ταχύτητα. Το γεγονός ότι είναι άπιαστα, υπογραμμίζουν τη φευγαλέα φύση της θεάς, που αντιπροσωπεύει την ανεξαρτησία και την ελευθερία.
Εξασφαλίζει την ισορροπία και την αρμονία ανάμεσα σε δύο κόσμους, περιφρουρώντας τα σύνορά τους. Παρέχει την προστασία της σε όποιους βαδίζουν το μονοπάτι της γνώσης και της μύησης και γίνεται αρωγός τους.
Η Άρτεμη, όπως και ο Απόλλωνας, σχετίζεται με το ουράνιο φως, γι` αυτό και στα αρχαιότερα κείμενα τη βρίσκουμε ως «χρυσηλάκατον», «χρυσόθρονον» και «χρυσήνιον» θεά. Όπως ο αδερφός της, έτσι και αυτή είναι οπλισμένη με τόξο και φαρέτρα, είναι «ιοχέαιρα» θεά, ευχαριστιέται δηλ. να ρίχνει τα βέλη της. Εξάλλου, η Άρτεμη είναι άριστη τοξότρια, που σημαίνει ότι έχει την ικανότητα να πετυχαίνει πάντοτε τους στόχους της
Ο Ομηρος της αποκαλούσε Πότνια θεά και ήταν αφιερωμένη η έκτη μέρα του μήνα και ιδιαίτερα η νύχτα της εαρινής ισημερίας.
Πότε απεικονίζεται μ’ ένα μηνίσκο (μισοφέγγαρο) κι ένα αστέρι κοντά στο κεφάλι της. Ονομάζεται Φοίβη, «Λαμπερή», από το φάος: φως. Είναι η Σελασφόρος ή Φωσφόρος (εκείνη που φέρνει το φως), αλλά και η Πασιφαής, η «Ολόλαμπρη». Οι Έλληνες σύγκριναν τις ακτίνες της Σελήνης με τα γρήγορα και αιχμηρά βέλη της. Κρατάει αναμμένη δάδα, έμβλημα του φεγγαριού το οποίο φέγγει στο σκοτάδι. Η φωτιά της, αποσταγμένη από τους κεραυνούς του Δία, μένει πάντα άσβεστη.
Η Άρτεμις έχει μία πλευρά σεληνιακή, που είναι η μυστηριακή πλευρά της χωρίς όμως να είναι Σεληνιακή θεότης , γιατί δεν τεκνοποιεί όπως η Σελήνη που αποκτά πενήντα θυγατέρες μόνο από τον Ενδυμίωνα. Η Θεά Αρτεμις παραμένει παρθένα αλλά θεωρείται πάντα ότι τρέχει και βοηθά στις γέννες.
Οι δύο Θεές λοιπόν δεν ταυτίζονται απολύτως, παρόλο την βαθειά συγγένεια που τις συνδέει . Όπως η φύσις της Σελήνης φαίνεται να συνδέεται με την Αρτέμιδα που έχει έντονη παρουσία εις τα Μυστήρια της Ελευσίνος.Και οι δύο Θεές εμφανίζονται στις αναπαραστάσεις να κρατούν αναμμένη την δάδα τους, ενώ και οι δύο θεές είναι κουροτρόφοι.
Στον Ομηρικό ύμνο 2 στην Δήμητρα αναφέρεται πως η θεά Άρτεμη συνόδευε την Περσεφόνη μαζί με τις Ωκεανίδες και την θεά Αθηνά και μαζεύανε λουλούδια όταν ξαφνικά ο Πλούτωνας την απήγαγε στον Άδη .
Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στον ναό της Δήμητρας και της Περσεφόνης στην Μεγάπολη της Αρκαδίας υπάρχουν αγάλματα κοριτσιών με μακρυά ενδύματα και με καλάθι με λουλούδια και εικάζεται ότι είναι οι θεές Αθηνά και Άρτεμη που μαζεύουν λουλούδια με την Περσεφόνη. Στα Ελευσίνια μυστήρια η Άρτεμη συνοδεύει την Δήμητρα στην αναζήτηση της Περσεφόνης και γίνεται η Χθόνια συνοδός της ονομαζόμενη Εκάτη.
Η Λητώ συμβολίζει το σκότος, ο Απόλλων το φως του Ηλίου και η Άρτεμις το φως της Σελήνης.
Είναι Θεά της νύχτας. Ο Απόλλων ονομάζεται Έκατος και Εκατηβόλος και η Άρτεμη στα Ελευσίνια μυστήρια συνοδεύει την Δήμητρα στην αναζήτηση της Περσεφόνης και γίνεται η Χθόνια συνοδός της ονομαζόμενη Εκάτη.
Ο Απόλλων ως αρσενική ενέργεια έχει το φως η Άρτεμις ως θηλυκή ενέργεια δέχεται το φως του Ηλίου, γι΄αυτό παρομοιάζεται με την Σελήνη.
Ο Όμηρος αλληγορεί την έκλειψη της Σελήνης με τον μύθο ότι η Ήρα έδειρε την Άρτεμη και έπεσαν τα βέλη αυτής εκ της φαρέτρας αυτής.
Οι ακτίνες φωτός σαν φωτεινοί ατραποί προς την πηγή του φωτός τον Θείο Ήλιο την ημέρα και την Θεία Σελήνη την νύχτα για τα αντίστοιχα μυστήρια που τελούνται την ημέρα και την νύχτα.
Ο ορφικός ύμνος προς τιμήν της την αποκαλεί φίλοιστρο. Οίστρος σημαίνει και πάθος παράφορο, σφοδρό έρωτα και σεξουαλική ορμή. Επίσης με τα προσωνύμια Λοχεία, Ωκυλόχεια και Σοωδίνη (αυτή που σώζει από τις ωδίνες του τοκετού) η Άρτεμη παρουσιάζεται ως προστάτιδα της γέννας, της γονιμότητας και της ευτοκίας των γυναικών, αλλά και επιστάτης της διαδικασίας της αναγωγής των ψυχών προς το Θείο, δηλ. αυτών που προοδεύουν προς αποθέωση.
Ιερά αυτής τα όρη, τα δάση ως τόπος κυνηγιού , τόπος θήρευσης της αρετής. Ως όρος συμβολίζεται το πνευματικό όρος και η ανάβαση αυτού ο άθλος των μυστών.
Η Άρτεμη , είναι και θεραπεύτρια θεά, εφόσον συνδέεται με τα ιαματικά ύδατα και με φαρμακευτικά βότανα και μπορεί να μας βοηθήσει να απαλλαγούμε από τους φόβους μας , από τη νοσηρή προσκόλλησή μας στο παρελθόν μας σε ανθρώπους και πράγματα καθώς και καταστρεπτικές συνήθειες ερχόμαστε σε επαφή με τις εσωτερικές μας δυνάμεις, με τη σοφία που ζει μέσα μας και μας βοηθά να προετοιμαστούμε ψυχολογικά για ένα νέο ξεκίνημα , όταν καταφέρουμε να συνδεθούμε με το δικό της σημείο αντίληψης.
Μας απελευθερώνει , μας μεταμορφώνει , και αλλάζοντας τον εαυτό μας αλλάζουμε και τον κόσμο!
Η λατρεία της υπήρξε λαμπρή σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο, ιδιαίτερα σε μέρη ορεινά και δασώδη, όπου το κυνήγι ήταν πλούσιο και άπειρα ιερά και ναοί είχαν αφιερωθεί σ’ αυτήν.
Στη Βραυρώνα Αττικής βρίσκεται ένα από τα αρχαιότερα και πιο σεβάσμια ιερά, όπου λατρευόταν η Βραυρωνία ΄Αρτεμις και η Ιφιγένεια, που μαζί με τον Ορέστη τον αδερφό της, έφεραν το άγαλμα και την λατρεία της Θεάς , από τη χώρα των Ταύρων (Κριμαία) όπου ήταν ιέρεια στο ναό της Αρτέμιδος.
Το ιερό βρίσκεται σε μια μικρή κοιλάδα που απλώνεται ανάμεσα από χαμηλούς λόφους και τη θάλασσα η οποία εισχωρεί ανάμεσά τους δημιουργώντας ένα βαθύ φυσικό λιμάνι. Ο Ερασίνος, ένας χείμαρρος που υπάρχει και σήμερα, απειλούσε πάντα το ιερό με τις πλημμύρες του.
Σώζονται αναστηλωμένα τμήματα από μια στοά, τα ερείπια του ναού, καθώς και άλλα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, και στο μουσείο, που είναι ένα από τα πιο σημαντικά της Ατικής, υπάρχουν ευρήματα της Βραυρώνας .
τη λατρεία της Αρτέμιδος που ήταν και αυτή προστάτης της φύσεως, των αγρίων ζώων, των καρπών και των γυναικών στα οικιακά τους έργα, κυρίως όμως την ώρα του τοκετού, την έφερε η Ιφιγένεια μαζί με τον Ορέστη τον αδερφό της, από τη χώρα των Ταύρων (Κριμαία) όπου ήταν ιέρεια στο ναό της Αρτέμιδος.
Τα Βραυρώνια
Κάθε έτος τα καλούμενα «Μικρά» Βραυρώνεια και ανά πενταετία, την δεκάτη – έκτη ημέρα του μηνός Μουνιχιώνος, τα «Μεγάλα» Βραυρώνεια.
Κορυφαίοι της εορτής ήσαν οι δέκα Ιεροποιοί και οι πέντε νεαρές ιέρειες που καλούνταν «Άρκτοι» και εχόρευαν τον χορό «αρκτεύεσθαι» γύρω από το βωμό της Θεάς. Οι Ιεροποιοί εθυσίαζαν λευκή αίγα. Στον ναό της Βραυρώνας προσέφεραν στην Αρτέμιδα τους χιτώνες των γυναικών.
Τα Βραυρώνια περιλάμβαναν μουσικούς αγώνες, απαγγελίες ποιημάτων του Ομήρου και διάφορα αθλητικά αγωνίσματα.
Στα Μεγάλα Βραυρώνεια η πομπή ξεκινούσε από το ιερό της Ακρόπολης και κατέληγε στο παραθαλάσσιο αυτό ιερό, ενώ οι ετήσιες γιορτές είχαν τοπικό χαρακτήρα.
Τα ανάγλυφα που έχουν βρεθεί στο ιερό και φυλάγονται στο μουσείο, φανερώνουν δύο από τις κύριες λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν της θεάς, τη θυσία και την αρκτεία.
Η θυσία συνήθως γινόταν με ταύρο, ζώο σχετικό με το επίθετο της θεάς ως Ταυροπόλου. Στα πλαίσια της γιορτής, γύρω από το βωμό γινόταν και το «ιερό κυνηγέσιο», μια θεατρική παράσταση που είχε ως θέμα ένα μυθικό κυνήγι της Αρτέμιδος, όπως δείχνουν οι παραστάσεις στους μελανόμορφους κρατηρίσκους που εκτίθενται στο μουσείο.
Η αρκτεία
Μια ιδιότυπη διαδικασία της λατρείας της Αρτέμιδος που τη συναντάμε επίσης στη Βραυρώνα, ήταν η Αρκτεία, ονομασία που προέρχεται από τη λέξη άρκτος που ήταν ένα από τα αγαπημένα ζώα της θεάς. Νεαρά κορίτσια των Αθηνών, οι «Άρκτοι», υπηρετούσαν την Βραυρωνία Θεά παραμένοντας στο ναό της από τα πέντε έως τα δέκα τους χρόνια. Οι μικρές Αθηναίες είχαν την ευκαιρία να γυμνασθούν και να ασκηθούν κατά τη διάρκεια της ιερής αυτής θητείας τους έτσι ώστε να διαμορφώνουν υπερήφανο και δυναμικό χαρακτήρα, όχι πια εις το πλαίσιο της οικογενείας τους αλλά σε αυτό της κοινότητας.
Στο ιερό λατρευόταν επίσης η Λητώ, μητέρα της Αρτέμιδος, ο Απόλλων και ο Διόνυσος.
Ο ναός της Αρτέμιδος στην Έφεσο , το Αρτεμίσιο που κατασκευάστηκε το 440 π.Χ. και θεωρείται ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου. Χρειάστηκαν 120 χρόνια για να αποπερατωθεί ενώ είχε αρχικά ξεκινήσει από τον βασιλιά της Λυδίας, Κροίσο. Σήμερα τα απομεινάρια δεν θυμίζουν σε τίποτα τον μεγαλοπρεπή ναό που υπήρχε. Στην Έφεσο, η Αρτεμις ήταν η κύρια θεότητα και εκεί ξεδιπλώνεται ολόκληρο το μεγαλείο της, καθώς εμφανίζεται ως Mάνα Φύση, έχει πολλούς μαστούς και περιτριγυρίζεται από πλήθος ζώων.
Όπως αναφέρει και ο Αντίπατρος ο Σιδώνιος, ο οποίος θεωρείται ο εμπνευστής της λίστας με τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου, το μεγαλείο του ναού της Αρτέμιδος υπερβαίνει κάθε άλλο από τα υπόλοιπα μνημεία.
«Έχω δει τους μεγαλοπρεπείς Κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας, το Άγαλμα του Ολυμπίου Διός, τον Κολοσσό της Ρόδου και τις Πυραμίδες της Αιγύπτου, όπως ακόμα και το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού, αλλά όταν βλέπω τον ναό της Αρτέμιδος που αγγίζει τον ουρανό τα υπόλοιπα μνημεία χάνουν την λαμπρότητά τους. Εκτός από τον Όλυμπο, ο ήλιος δεν φάνηκε πουθενά αλλού τόσο μεγαλοπρεπής όσο εδώ».
Η Έφεσος βρίσκεται 50 χιλιόμετρα νοτίως της Σμύρνης. Ο Αντίπατρος το διάλεξε όπως και τα άλλα θαύματα του αρχαίου κόσμου γιατί ήταν μέρος του μεγαλείου των Αρχαίων Ελλήνων και της Ελληνιστικής περιόδου, αλλά και κομμάτι της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Τα «Αρτεμίσια» είναι μία εορτή που ετελείτο παντού στην Ελλάδα αλλά τα πλέον λαμπρά γίνονταν στην Έφεσο, με αγώνες, περιφορά των αγαλμάτων της Θεάς από ιέρειες που εκαλούντο «Λόμβαι», ύμνους και προσφορές αρτιδίων, γνωστές ως «λοχίες». Οι κόρες της πόλης ελάμβαναν μέρος στην εορτή μεταμφιεσμένες σε Νύμφες. Στην Έφεσο ετελούντο επίσης τα «Εφέσια», μία περίφημη εορτή με θυσίες, προσφορές, αγώνες και ευωχίες στην οποία μετείχαν όλες οι ιωνικές πόλεις. Η εορτή αυτή καταργήθηκε βιαίως κατά την περίοδο της ύστερης αρχαιότητας, από τον Ιωάννη τον επονομαζόμενο «Χρυσόστομο», με σφαγές και διώξεις των εθνικών ιερέων και ιερειών της Θεάς.
Φερές
Η Άρτεμις λατρεύοταν ιδιαίτερα στη Θεσσαλία, όπως δείχνουν ονόματα ανθρώπων και μηνών καθώς και παραστάσεις της σε νομίσματα πολλών πόλεων, όπως της Δημητριαδας της Λαρισσας και της Εκκάρας . Επίσης ένας μεγάλος αριθμός επιγραφών που βρέθηκαν κατατάσσουν την θέα στην πρώτη προτίμηση της κεντρικής Ελλάδας.
Στον ναό της Αρτέμιδος στις Άγρες της Αττικής υπήρχε άγαλμα της Θεάς που την αναπαριστούσε με το τόξο της στα χέρια καθώς οι Αθηναίοι έλεγαν, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας στα Αττικά» του, ότι σε αυτήν την περιοχή κυνήγησε η Άρτεμις για πρώτη φορά όταν ήλθε από τη Δήλο. Εκεί, ο Ηρώδης ο Αθηναίος έκτισε στάδιο από λευκό πεντελικό μάρμαρο. Κατά την έκτη ημέρα του μηνός Βοηδρομιώνος γινόταν μεγάλη πομπή εφήβων και θυσία αιγών προς τιμήν της Αρτέμιδος Αγροτέρος ενώ ακολουθούσε πάνδημο δείπνο με το κρέας των θυσιασμένων ζώων. Στην Ακρόπολη της Αθήνας υπήρχε ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος και ένα υπέροχο άγαλμά της, φιλοτεχνημένο από τον Πραξιτέλη. Εκεί ευρίσκετο και το πανάρχαιο ξόανο της Ταυρικής Αρτέμιδος.
Στην Αθήνα, όπως και στην Έφεσο της Ιωνίας, εορτάζονταν προς τιμήν της Αρτέμιδος τα Ελαφηβόλια.
Στον Πειραιά ετελούντο τα Μουνίχια προς τιμήν της Μουνιχίας Αρτέμιδος με πομπή στον λόφο της Μουνιχίας, προσφορά πλακούντων και γλυκισμάτων, θυσίες αιγών, χορούς αρκτείας από γυμνές κόρες, δαδούχους και στεφανηφόρους και αγώνες εφήβων. Η ιδία εορτή ετελείτο επίσης στην Έφεσο αλλά και σε άλλες ελληνικές πόλεις.
Η Μουνιχία Άρτεμις είχε παρασταθεί στους Αθηναίους οδηγώντας τους στη νίκη κατά τη ναυμαχία της Σαλαμίνος.
Ακόμη, στην Αττική αλλά και σε πολλές ιωνικές πόλεις ετελούντο εορτές προς τιμήν της Ταυροπόλου Αρτέμιδος με πομπές, χορούς και θυσίες ταύρων. Ιδιαίτερη και σημαντική ήταν η λατρεία της Αρτέμιδος και κατά την διάρκεια της τέλεσης των Ελευσινίων Μυστηρίων.
Προς τιμήν των δύο θείκών αδελφών, της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος, ετελούντο εις την Αθήνα τα Θαργήλια, κατά την έκτη ημέρα του μηνός Θαργηλιώνος, με ευχαριστήριες τελετές κάθαρσης.
Στον Ορχομενό της Αρκαδίας η Άρτεμις εκαλείτο «κεδρεάτις» επειδή το ξόανό της ήταν τοποθετημένο στο κοίλωμα του κορμού ενός κέδρου.
Στο αρκαδικό όρος Κνάκαλος ετελούντο, από τα πανάρχαια έτη ως την ύστερη αρχαιότητα, ενιαύσια Ιερά Μυστήρια προς τιμήν της Αρτέμιδος.
Στην Θεά Αρτέμιδα ήταν αφιερωμένο και το ιερό αρκαδικό όρος Αρτεμίσιον, δίπλα στην Μαντίνεια, την πατρίδα της ιέρειας και φιλοσόφου Διοτίμας. Στο όρος αυτό, κοντά στις πηγές του ποταμού Ινάχου ,που ο Αισχύλος ονομάζει επίσης Αργείο επειδή τα ύδατά του διέσχιζαν την χώρα των Αργείων, υπήρχε ναός και άγαλμα της Αρτέμιδος.
Στην Καλυδώνα ετελούντο τα Λάφρια με πομπή όπου πρωτοστατούσε μία νεαρή ιέρεια ανεβασμένη σε άρμα που έσερναν ελάφια. Στην Δήλο, ετελούντο τα Βριτομάρτια προς τιμήν της Αρτέμιδος Βριτομάρτιδος, ενώ στην περιοχή Αμάρυνθος της Εύβοιας ετελούντο εορτές με συμπόσια, γυμνικούς αγώνες και θυσίες προς τιμήν της Αμαρυνθίας ή Αμαρυσίας Αρτέμιδος.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε όλους τους ανά την Ελλάδα ναούς της Αρτέμιδος οι λεχώνες προσέφεραν στην Θεά τους χιτώνες τους.
Ιδιαίτερη όμως υπήρξε η λατρεία της Αρτέμιδος στην Σπάρτη , όπου υπήρχε ο ναός της Ορθίας ή Ορθωσίας Αρτέμιδος που ονομαζόταν επίσης Λυγοδέσμα επειδή το ξόανό της, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας στα «Λακωνικά» του, ευρέθη μέσα σε έναν θάμνο λυγαριάς του οποίου τα κλαδιά ετυλίχθησαν γύρω από το ξόανο και το σταθεροποίησαν σε όρθια θέση: «ΚΑΛΟΥΣΙ ΔΕ ΟΥΚ ΟΡΘΙΑΝ ΜΟΝΟΝ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΛΥΓΟΔΕΣΜΑΝ ΤΗΝ ΑΥΤΗΝ, ΟΤΙ ΕΝ ΘΑΜΝΩΙ ΛΙΓΩΝ ΕΥΡΕΘΗ, ΠΕΡΙΕΙΛΗΘΕΙΣΑ ΔΕ Η ΛΥΓΟΣ ΕΠΟΙΗΣΕ ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΟΡΘΟΝ». Κοντά σε αυτόν το ναό ευρίσκετο το ιερό της Ειλειθυίας την οποίαν άρχισαν να λατρεύουν οι Σπαρτιάτες μετά από χρησμό που έλαβαν από το Μαντείο των Δελφών.
Στην περιοχή Καρυές της Λακωνίας που είναι αφιερωμένη στην Αρτέμιδα και τις Νύμφες, λατρευόταν η Άρτεμις Καρυάτις. Γύρω από το υπαίθριο άγαλμά της οι παρθένες κόρες της Λακωνίας έστηναν κάθε χρόνο χορούς. Στην Λακωνία πάλι, εορτάζονταν επίσης προς τιμήν της Αρτέμιδος τα Κορυθάλια. Στη χερσόνησο του Ταϋγέτου, κοντά στη θάλασσα και επάνω στο ακρωτήριο, υπήρχε ναός της Δικτύννης Αρτέμιδος προς τιμήν της οποίας ετελείτο ενιαύσιος εορτή.
Στη θέση Κώτιλο, στην πιο ψηλή κορυφή του ,βορειοδυτικά του ναού του Επικούριου Απόλλωνα, ένας ναός της Αρτέμιδος οικοδομήθηκε κατά την αρχαϊκή εποχή . Αποτελείται μόνο από πρόναο και σηκό και οι τοίχοι του είναι κτισμένοι από πρόχειρα λαξευμένους λίθους που συνδέονται με πηλό, ενώ δεν σώζεται κανένα ίχνος κιόνων ή γλυπτού διακόσμου, και ακολουθεί και αυτός κατεύθυνση από νότο προς βορρά, όπως και ο ναός του Απόλλωνα. Βόρεια του ναού διατηρείται στη θέση του ένα χαμηλό βάθρο από ασβεστόλιθο, όπου πιθανότατα ήταν στημένο το λατρευτικό άγαλμα. Μία απελευθερωτική επιγραφή χαραγμένη σε χάλκινη πλάκα, που βρέθηκε στη νοτιοανατολική γωνία του ναού, αναφέρεται στη λατρεία της Αρτέμιδος Ορθασίας, του Απόλλωνος Βασσίτα και του Πανός Σινόεντα.
Υπάρχουν ευρήματα όπως χάλκινα κάτοπτρα, πήλινες γυναικείες προτομές και οστά ζώων από θυσίες
Η Άρτεμις λατρεύτηκε επίσης με ιδιαίτερες τιμές στην Τροία.
Στην Κέρκυρα υπήρχε Ναός Θεάς Αρτέμιδος στην άκρη της λιμνοθάλασσας Χαλικιόπουλου (Υλλαϊκή) . Πρόκειται για έναν αρχαϊκό δίπτερο δωρικό ναό από πωρόλιθο και αρχικά πήλινη στέγη που αργότερα αντικαταστάθηκε από μαρμάρινη. Τα γλυπτά αετώματα (το περίφημο αέτωμα της Γοργούς, είναι το αρχαιότερο λίθινο αέτωμα που σώζεται ολόκληρο, όπου απεικονίζεται η Γοργώ και τα δύο παιδιά της Πήγασος και Χρυσάωρ που κατασκευάστηκαν κατά την περίοδο της κυβέρνησης του υιού του Κορίνθιου Περιάνδρου ( 590 ). Τριάντα μέτρα ανατολικά του Ναού υπήρχε μεγαλοπρεπής Βωμός, που συνδεόταν με αυτόν με πλακόστρωτο δρόμο. Σώζονται μόνον λίγα ερείπια, αυτού του ναού, που προφανώς λεηλατήθηκε για την ίδρυση της Μονής των «Αγίων Θεοδώρων» που κτίσθηκε επάνω ακριβώς στον Βωμό της Θεάς.
Κοντά στην σημερινή περιοχή Κανόνι, βρέθηκαν επίσης πάμπολλα ειδώλια και αγαλματίδια της Θεάς Αρτέμιδος.
Στην Λευκάδα υπήρχε καλλιμάρμαρος Ναός Θεάς Αρτέμιδος, εκεί όπου σήμερα υπάρχει μία ακόμη Μονή.
Στην Ζάκυνθο Ναός Θεάς Αρτέμιδος, στην κορυφή του όρους Σκοπός (Αργάσι), όπου σύμφωνα με τον τοπικό μύθο κατοικούσε η Θεά Άρτεμις, υπήρχε ναός, από τον οποίο τίποτε δεν σώζεται σήμερα, διότι κατεστράφη το 1400 . εκ θεμελίων , για τους γνωστούς λόγους.
Στο Μελινάδο διαφαίνονται κάποια ερείπια ενός ακόμη Ναού της Θεάς κάτω από την μία εκκλησία.
Πέρα από τους ιδιαίτερους ναούς της Αρτέμιδος και τους λατρευτικούς της τόπους, οι άνθρωποι μπορούν πάντοτε να της αποδίδουν τιμές παντού όπου εκτείνεται ο απέραντος ναός που είναι η Φύσις.
ΑΡΤΕΜΙΣ σημαίνει ακεραιότητα και τα φαεινά Σήματα της είναι η ΑΓΝΟΤΗΣ, Η ΚΑΘΑΡΟΤΗΣ ΤΟ ΑΡΤΕΜΕΣ της Φύσης της, καθώς το ατρόμητο και η πολυωνυμία της.
Το τόξο σύμβολο της δράσης της ακτινοβολίας του φωτός, το βέλος σύμβολο της ακτίνας του φωτός.
Όποιος την ακολουθήσει ανακαλύπτει κόσμους νέους, διαβαίνει τις αόρατες πύλες που χωρίζουν τον ουρανό από το πέλαγος και διασχίζει γαλαξίες άγνωστους, ονειρογέννητους.
Η μεγάλη κυνηγός, η Άρτεμις με την ακεραιότητα της γνώσης στην καθαρή της άηχη μορφή
ΑΡΤΕΜΙΣ, η ελευθερία της γνώσης και το μαγικό της ελάφι
Πηγή:
iparea.wordpress.com
