Τρίτη 27 Σεπτεμβρίου 2016

Τα «αόρατα» μνημεία της Θεσσαλονίκης

Τμήμα του ψηφιδωτού από το ρωμαϊκό λουτρό

Επτά «αόρατα» μνημεία, αρχαιολογικοί θησαυροί που βρίσκονται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, αλλά έχουν καταχωθεί και πάνω τους βρίσκονται πολυώροφες πολυκατοικίες, αποκαλύπτονται μέσα από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα NEARCH.


Την επόμενη εβδομάδα ντόπιοι και τουρίστες μπορούν με το κινητό τους τηλέφωνο και εφόσον βρεθούν στο συγκεκριμένο σημείο, όπου υπάρχει το μνημείο, να μαθαίνουν χρήσιμες πληροφορίες, να βλέπουν φωτογραφίες από τις ανασκαφές και σε κάποια σχεδιαστικές απεικονίσεις από το πώς ήταν.
«Στόχος μας είναι να συστήσουμε στο κοινό αρχαιολογικούς τόπους, άγνωστους στο ευρύ κοινό, που είναι αφανείς, καλυμμένοι από σύγχρονες πολυκατοικίες, χωρίς οργανική σχέση με την καθημερινή ζωή της πόλης, ενώ τα κινητά ευρήματα έχουν μεταφερθεί και εκτίθενται στα μουσεία της Θεσσαλονίκης», λέει στο «Εθνος» ο καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Κώστας Κωτσάκης, που είναι παράλληλα και επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος NEARCH (New Scenarios for a Community Involved Archaeology).

Τα ευρήματα
Τα επτά μνημεία είναι η Βασιλική της Αγίας Σοφίας, η στήλη των Οφεων στην Αγίου Δημητρίου, ο Ιππόδρομος, ο νεολιθικός οικισμός στη ΔΕΘ, το ρωμαϊκό λουτρό στην πλατεία Αντιγονιδών, το cubiculum (ταφικό κτίσμα) στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ναός του Σέργιου Πραγαμά, ένας από τους πρώτους χριστιανικούς ναούς της πόλης.

Η Βασιλική της Αγίας Σοφίας βρίσκεται κάτω από τον σημερινό ναό Της του Θεού Σοφίας. Πρόκειται για μια παλαιοχριστιανική βασιλική, μία από τις μεγαλύτερες της περιόδου (115 μέτρα μήκος και 53 μέτρα πλάτος) και στη διάρκεια της ανασκαφής το 1961 (στην οδό Πρίγκηπος Νικολάου 1, σημερινή Αλ. Σβώλου) βρέθηκε μέρος της κόγχης του ιερού, καθώς και τμήματα των θρόνων των ιερέων.

Ο τάφος της Νομικής Σχολής
Παραμελημένη και κακοπαθημένη στέκεται στο πεζοδρόμιο επί της οδού Αγίου Δημητρίου, έξω από το κτίριο της ΔΕΗ, η Στήλη Οφεων, Yilan Mermer, που χρονολογείται στον 4ο-6ο μ.Χ. αιώνα.
Είναι το βάθρο ενός κίονα που στήριζε τον ανδριάντα ενός αυτοκράτορα και βρισκόταν σχεδόν πάντοτε στην ίδια θέση από τη στιγμή που στήθηκε.
Αν και αόρατος σήμερα, ο Ιππόδρομος, που κατασκευάστηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα, συνδέεται με τη σφαγή 7.000 Θεσσαλονικέων μετά από εντολή του Θεοδοσίου Α΄ το 390 μ.Χ. Χτίστηκε ως μέρος του Γαλεριανού συγκροτήματος και είχε εντυπωσιακό μέγεθος: μήκος περίπου 450μ. και πλάτος 95μ.
Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στα θεμέλια του Βελλίδειου Συνεδριακού Κέντρου βρισκόταν ένας νεολιθικός οικισμός που χρονολογείται 8.000 χρόνια πριν από σήμερα και αποτελεί την αρχαιότερη γνωστή εγκατάσταση ανθρώπων στην περιοχή, όπου πολύ αργότερα αναπτύχθηκε η πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ρωμαϊκά λουτρά
Στην πλατεία Αντιγονιδών, στο υπόγειο γνωστού, μεγάλου ξενοδοχείου, διατηρείται τμήμα λουτρών (βαλανείου) των ρωμαϊκών χρόνων, περίπου 3ος μ.Χ. αιώνας.

Οι τοίχοι του σώζονται σε ύψος 0,80 μ., αλλά το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι το ψηφιδωτό δάπεδο της αίθουσας, που απεικονίζει παράσταση με τέθριππο αγωνιστικό άρμα και έχει επιγραφή.

Τρισδιάστατη απεικόνιση του Ιπποδρόμου
Ενα ιδιαίτερο ταφικό κτίσμα βρίσκεται μπροστά από τη Νομική Σχολή Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για ένα cubiculum-οικογενειακός νεκρικός θάλαμος, στους τοίχους του οποίου διασώθηκε ζωγραφική διακόσμηση.
Χρονολογείται στο πρώτο μισό του 4ου μ.Χ. αιώνα και από την επιγραφή που βρέθηκε οι αρχαιολόγοι συμπεραίνουν ότι επρόκειτο για μέλη εβραϊκής οικογένειας.
Στην οδό Μπαλταδώρου 8, μία κάθετη μεταξύ Βενιζέλου και Ιωνος Δραγούμη, στα θεμέλια ενός καταστήματος γυναικείων ειδών, κρύβεται ένα μεγάλο μυστικό: ο ναός του Σέργιου Πραγαμά, ο οποίος εντοπίστηκε στα 1888 κατά τη διάνοιξη ενός φρεάτιου.
Στον δεξί τοίχο διασώθηκε ψηφιδωτή κτητορική επιγραφή που αναφέρει τον Σέργιο Πραγαμά. Ο ναός χρονολογείται στον 5ο αι. μ.Χ. και αποτελεί ένα από τα πρώτα μνημεία αφιερωμένα στη χριστιανική λατρεία στην πόλη.

ΜΑΡΙΑ ΡΙΤΖΑΛΕΟΥ


Πηγή:
ethnos.gr