Ο μεγαλυτερος αρχαιολογικος χωρος της πειραικης ακτης ανοιχτος στο κοινο

Ο αρχαιολογικός χώρος της Ηετιώνειας οχύρωσης στον Πειραιά

«Χηλή γαρ έστι του Πειραιώς η Ηετιώνεια και παρ ‘αυτήν ευθύς ο είσπλους έστιν» (γιατί η Ηετιώνεια είναι μώλος του Πειραιά και δίπλα της είναι ίσια η είσοδος των πλοίων)
Θουκυδίδης Η 90.

Ηετιώνεια λεγόταν στην αρχαιότητα, ολόκληρη η ξηρά που προσδιόριζε από τα δυτικά τον κεντρικό λιμένα του Πειραιά, όπου σήμερα οι εγκαταστάσεις του ΟΛΠ (γραφεία, αποθήκες, σιλό, δεξαμενές) και του σταθμού των τρένων του ΟΣΕ (παλαιότερα λεγόταν Σταθμός Λαρίσης) προς τον Άγιο Διονύσιο. Η άκρη της σχηματίζει μια μικρή γλώσσα γης σαν χερσόνησο, αφού μπροστά βρέχεται από τον κεντρικό λιμένα και πίσω από τον παλαιότερα γνωστό «όρμο της Κρομμυδαρούς».

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων δίνει στο κοινό τη δυνατότητα να επισκεφτεί τον αρχαιολογικό χώρο της Ηετιώνειας οχύρωσης στον Πειραιά, όπου σήμερα εκτελούνται εργασίες αποκατάστασης και διαμόρφωσης. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά την εξέλιξη του έργου ανάδειξης του μεγαλύτερου αρχαιολογικού χώρου της πειραϊκής ακτής. Σε αυτόν σώζονται σημαντικά κατάλοιπα της αρχαίας οχύρωσης του λιμανιού του Πειραιά πάνω στα οποία διαβάζονται τα χνάρια διαφόρων χρονολογικών περιόδων από την αρχική οικοδομική φάση που ανάγεται στον Θεμιστοκλή μέχρι τη μακεδονική κυριαρχία στους ελληνιστικούς χρόνους.

Ο Ηετίων υπήρξε ο επώνυμος ήρωας του τόπου. Όπως ο Σήραγγος, ο Μούνυχος, ο Φρέαττος, ο Φάληρος, ο Κάνθαρος, ο Ακταίος, ο Σχοίνος, ο Ακρατοπότης, ο Αμφιάρραος έτσι κι αυτός – αν φυσικά υπήρξε και δεν είναι κάποια αυθαίρετη ερμηνεία – προσδιορίζει ένα σκοτεινό πρόσωπο που έζησε στην αυγή της πειραϊκής ιστορίας.
Στα βραχώδη υψώματα της Ηετιώνειας κτίστηκε ένα μέρος των τειχών τα οποία έκλειναν από στεριά την πόλη και τα λιμάνια της. Η θέα από το χαμηλό λοφίσκο των 16,7 μέτρων αν και εμποδίζεται από τα σύγχρονα οικοδομήματα της πόλης και τα πλοία είναι πανοραμική. Οι στρατιώτες που φρουρούσαν την Ηετιώνεια θα είχαν απεριόριστη ορατότητα για άμεση επόπτευση της περιοχής.

Κανένα αρχαίο κείμενο δεν μας κατατοπίζει χρονικά για τις διάφορες φάσεις ανέγερσης των τειχών και τις απανωτές επισκευές ή επεκτάσεις τους. Αποσπασματικά μόνο γίνονται αναφορές για την έναρξη κάποιων εργασιών. Βρέθηκαν μάλιστα και μερικές κακότεχνα χαραγμένες επιγραφές που είχαν προστεθεί αργότερα σε άλλο τμήμα τους μαζί με υλικά σε δεύτερη χρήση.
Τα τείχη άρχισαν να ορθώνονται επί Θεμιστοκλή τον Ε’ αιώνα π.Χ. (493 και 478/77). Ο πολύ δυτικός βραχίονας του τείχους της Κρομμυδαρούς προφύλαγε  τον όρμο και λόγω της κλίσης του εδάφους (ανέβαινε μέχρι την κορυφή του λόφου και στρεφόταν προς ΒΑ) είχε κτιστεί κατά το ακανόνιστο πολυγωνικό σύστημα με συμπαγείς λαξευμένους βράχους. Απ ‘αυτόν δε σώζεται σχεδόν τίποτα επειδή αχρηστεύτηκε νωρίς, όταν στα 411/10 π.Χ. οι Τετρακόσιοι των Αθηνών επέκτειναν το τείχος μέχρι το ακραίο σημείο της χερσονήσου. «Χτιζόταν δε με τέτοιο τρόπο ώστε στον πύργο της εισόδου του λιμανιού να τελείωνε και το παλιό τείχος που ερχόταν μέσα από τη στεριά και το καινούργιο το εσωτερικό που φτιαχνόταν από τη μεριά της θάλασσας».
Την πλήρη μορφή των οχυρώσεων έδωσε ο Κόνων που τις ξανάχτισε στα 393 π.Χ. Το νέο τείχος κατασκευάστηκε από δύο σειρές λαξευμένων λίθων γεμισμένες στη μέση με χαλίκια. Οι πύλες της Ηετιώνειας ανοίγονταν εκεί, η προσθήκη όμως των δύο κυκλικών πύργων έγινε αργότερα, ίσως στα μακεδονικά χρόνια.

—

 Info: Ο χώρος θα είναι ανοικτός στο κοινό από το Σεπτέμβριο μέχρι το Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους, τρεις ημέρες την εβδομάδα (Πέμπτη έως Σάββατο).
Ώρες επισκέψεων για το διάστημα Σεπτεμβρίου-Οκτωβρίου: 11.00 έως 19.00 | Είσοδος ελεύθερη

Οδηγίες πρόσβασης: Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στο λιμάνι του Πειραιά, απέναντι από την πύλη Ε2 ( και η είσοδος γίνεται από την οδό Κανάρη.




Πηγή:
elculture.gr