Του Γεωργίου Ε. Μιχαήλ, Μέλους της εταιρίας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου..
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στο πρώτο μαθητικό συνέδριο αστρονομίας στο Βόλο ένα θέμα που πραγματικά με συγκίνησε σαν Βολιώτη ήταν μια αναφορά του κ. Κώστα Μουτσιάρα αντιπροέδρου της εταιρίας αστρονομίας και διαστήματος Βόλου, πηγαίνοντας για τα Χάνια Πηλίου, έκανε μια αναφορά για τους αστερισμούς αφιερωμένους στη Μαγνησία. Με κέντρισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον, και αποφάσισα να ασχοληθώ περισσότερο δεν αφίσα τίποτα στο διαδίκτυο που να έχει σχέση με το θέμα. Όλο λοιπόν αυτό το υλικό θέλω να το παρουσιάσω.
Περιληπτικά λοιπόν οι αστερισμοί που είναι αφιερωμένοι στη Μαγνήσια και στο Βόλο είναι: Ο αστερισμός της Αργούς. Ο αστερισμός του Κενταύρου. Ο αστερισμός του Τοξότη. Δεν είναι μόνο αυτοί είναι ότι έχει σχέση με τους αστερισμούς αυτούς π.χ. ο αστερισμός των διδύμων οι Διόσκουροι που ήταν αργοναύτες όλα αυτά θα τα δούμε αναλυτικά αρχίζοντας από τον αστερισμό της Αργούς.
Η Αργώ στην ελληνική μυθολογία ήταν το πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκαν οι Αργοναύτες με σκοπό να μεταβούν στην Κολχίδα και να κλέψουν το χρυσόμαλλο δέρας. Πήρε το όνομα της από τον κατασκευαστή της Άργο, γιό του Φρίξου κι της Χαλκιόπης. Η ναυπήγηση της Αργούς έγινε, σύμφωνα με το μύθο, μετά από αίτημα του αρχηγού της εκστρατείας Ιάσονα, από τον Άργο και τα αδέρφια του, τον Κυτίσουρο, τον Μέλανα και τον Φροντίδα. Ως χώρος της ναυπήγησης αναφέρονται οι Παγασές, θεσσαλικό λιμάνι που απείχε απόσταση είκοσι στάδια από την Ιωλκό. Ο βασιλιάς της Ιωλκού, Πελίας, διάταξε τον Άργο να μην καρφώσει στέρεα το πλοίο ώστε στην πρώτη τρικυμιά να βουλιάξει. Ο Άργος, όμως, αγνόησε την εντολή του Πελία, δημιούργησε ένα πλοίο άψογο από άποψη στερεότητας ενώ συμμετείχε και ο ίδιος στην εκστρατεία .Πέρα από την πλέον διαδεδομένη εκδοχή, με βάση την οποία η Αργώ ναυπηγήθηκε από το γιό του Φρίξου, η κατασκευή της αποδίδεται επίσης στον Άργο, ήρωα του Άργος ή και στον Άργο από τις Θεσπιές. Διασώζεται ακόμη μύθος, που φέρει ως κατασκευαστή του πλοίου τον Ηρακλή, ο οποίος επέλεξε το όνομα για να τιμήσει τον ευνοούμενο του, Άργο. Μετά το πέρας της εκστρατείας οι Αργοναύτες αφιέρωσαν το πλοίο τους στο ναό του Ποσειδώνα στον Ισθμό. Με βάση το μύθο, η Αργώ συνδέεται και με το τέλος του Ιάσωνα. Σε μεγάλη ηλικία, ο Ιάσωνας έπειτα από υπόδειξη της Μήδειας έκατσε στην πρύμνη της Αργούς για να αναπαυθεί. Σε αυτή τη θέση βρήκε τραγικό θάνατο εξαιτίας της πτώσης ενός δοκαριού του πλοίου, στο οποίο ήταν πλέον έντονα τα σημάδια του χρόνου. Η Αργώ μεταφέρθηκε αργότερα στον ουρανό και μετασχηματίσθηκε στον ομώνυμο αστερισμό. Υπήρχε μάλιστα μία παράδοση ότι τμήμα του πλοίου μεταφέρθηκε στη Ρώμη και εκτιθόταν μέχρι το 100 μ.Χ.
Η Αργώ (Argo Navis) ήταν μεγάλος νότιος αστερισμός στα νότια της Ύδρας και του Μονόκερω, μερικώς ορατός από την Ελλάδα, που σημειώθηκε από την αρχαιότητα. Η ονομασία του προήλθε από τη μυθική Αργώ, το πλοίο της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Είναι ο μοναδικός από τους 48 αστερισμούς του Πτολεμαίου που δεν αναγνωρίζεται αυτούσιος από τη σύγχρονη Αστρονομία, καθώς τον 19ο αιώνα ο αστερισμός διαιρέθηκε σε 4 τμήματα, τα οποία είναι οι σημερινοί επίσημα αναγνωριζόμενοι αστερισμοί Πυξίς (Pyxis), Πρύμνα (Puppis), Τρόπις (Carina) και Ιστία (Vela).Το πλοίο αυτό εμφανίζεται να μη διαθέτει πλώρη, έχει δηλαδή τον ίδιο «τμηματικό» χαρακτήρα που εμφανίζουν το Ιππάριον, ο Πήγασος και ο Ταύρος. Επιπλέον, όπως κινείται από την ανατολή προς τη δύση στον ουρανό, φαίνεται σαν να πλέει ανάποδα, με την υπερυψωμένη πρύμνη να προηγείται. Αυτό το επισημαίνει ο Άρατος ο Σολεύς με 7 στίχους του. Η απώλεια της πλώρης υποτίθεται ότι συνέβη όταν η Αργώ πέρασε από τις Συμπληγάδες Πέτρες στον Βόσπορο. Οι Αλφόνσειοι Πίνακες πάντως το αναπαριστούν ως ένα πλήρες κωπήλατο σκάφος με δύο κατάρτια, ενώ ο Lubienitzki στο Theatrum Cometicum του 1667 με τρία κατάρτια και όλα τα πανιά ανοικτά στον άνεμο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν το ταξίδι της Αργοναυτικής Εκστρατείας τελείωσε, η θεά Αθηνά τοποθέτησε το πλοίο στα ουράνια.
Πυξίς (Λατινικά: Pyxis, συντομογραφία: Pyx) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός και συνορεύει με τους εξής 4 αστερισμούς: Ύδρα, Πρύμνα, Ιστία και Αντλία. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα, δηλαδή παρά το γεγονός ότι βρίσκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, είναι ορατός στο σύνολό του από την Ελλάδα μόνο τις νύκτες του χειμώνα και τα ανοιξιάτικα βράδια. Ο LaCaille τον σχημάτισε από αστέρες των Ιστίων και του καταρτιού της Αργούς, και η αρχική ονομασία ήταν Pyxis Nautica, δηλαδή η Πυξίδα του Ναυτικού. Αργότερα, ο Βρετανός αστρονόμος Francis Baily (1774-1844) επαναπροσάρτησε την Πυξίδα στον προηγούμενο αστερισμό, ώστε για κάποιο διάστημα δεν αναγνωριζόταν. Αλλά ο Γκουλντ την επανεισήγαγε στο έργο του Uranometria Argentina το 1879, και τελικώς αναγνωρίσθηκε επισήμως και τελεσίδικα από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Στο πρώτο μαθητικό συνέδριο αστρονομίας στο Βόλο ένα θέμα που πραγματικά με συγκίνησε σαν Βολιώτη ήταν μια αναφορά του κ. Κώστα Μουτσιάρα αντιπροέδρου της εταιρίας αστρονομίας και διαστήματος Βόλου, πηγαίνοντας για τα Χάνια Πηλίου, έκανε μια αναφορά για τους αστερισμούς αφιερωμένους στη Μαγνησία. Με κέντρισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον, και αποφάσισα να ασχοληθώ περισσότερο δεν αφίσα τίποτα στο διαδίκτυο που να έχει σχέση με το θέμα. Όλο λοιπόν αυτό το υλικό θέλω να το παρουσιάσω.
Περιληπτικά λοιπόν οι αστερισμοί που είναι αφιερωμένοι στη Μαγνήσια και στο Βόλο είναι: Ο αστερισμός της Αργούς. Ο αστερισμός του Κενταύρου. Ο αστερισμός του Τοξότη. Δεν είναι μόνο αυτοί είναι ότι έχει σχέση με τους αστερισμούς αυτούς π.χ. ο αστερισμός των διδύμων οι Διόσκουροι που ήταν αργοναύτες όλα αυτά θα τα δούμε αναλυτικά αρχίζοντας από τον αστερισμό της Αργούς.
Η Αργώ στην ελληνική μυθολογία ήταν το πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκαν οι Αργοναύτες με σκοπό να μεταβούν στην Κολχίδα και να κλέψουν το χρυσόμαλλο δέρας. Πήρε το όνομα της από τον κατασκευαστή της Άργο, γιό του Φρίξου κι της Χαλκιόπης. Η ναυπήγηση της Αργούς έγινε, σύμφωνα με το μύθο, μετά από αίτημα του αρχηγού της εκστρατείας Ιάσονα, από τον Άργο και τα αδέρφια του, τον Κυτίσουρο, τον Μέλανα και τον Φροντίδα. Ως χώρος της ναυπήγησης αναφέρονται οι Παγασές, θεσσαλικό λιμάνι που απείχε απόσταση είκοσι στάδια από την Ιωλκό. Ο βασιλιάς της Ιωλκού, Πελίας, διάταξε τον Άργο να μην καρφώσει στέρεα το πλοίο ώστε στην πρώτη τρικυμιά να βουλιάξει. Ο Άργος, όμως, αγνόησε την εντολή του Πελία, δημιούργησε ένα πλοίο άψογο από άποψη στερεότητας ενώ συμμετείχε και ο ίδιος στην εκστρατεία .Πέρα από την πλέον διαδεδομένη εκδοχή, με βάση την οποία η Αργώ ναυπηγήθηκε από το γιό του Φρίξου, η κατασκευή της αποδίδεται επίσης στον Άργο, ήρωα του Άργος ή και στον Άργο από τις Θεσπιές. Διασώζεται ακόμη μύθος, που φέρει ως κατασκευαστή του πλοίου τον Ηρακλή, ο οποίος επέλεξε το όνομα για να τιμήσει τον ευνοούμενο του, Άργο. Μετά το πέρας της εκστρατείας οι Αργοναύτες αφιέρωσαν το πλοίο τους στο ναό του Ποσειδώνα στον Ισθμό. Με βάση το μύθο, η Αργώ συνδέεται και με το τέλος του Ιάσωνα. Σε μεγάλη ηλικία, ο Ιάσωνας έπειτα από υπόδειξη της Μήδειας έκατσε στην πρύμνη της Αργούς για να αναπαυθεί. Σε αυτή τη θέση βρήκε τραγικό θάνατο εξαιτίας της πτώσης ενός δοκαριού του πλοίου, στο οποίο ήταν πλέον έντονα τα σημάδια του χρόνου. Η Αργώ μεταφέρθηκε αργότερα στον ουρανό και μετασχηματίσθηκε στον ομώνυμο αστερισμό. Υπήρχε μάλιστα μία παράδοση ότι τμήμα του πλοίου μεταφέρθηκε στη Ρώμη και εκτιθόταν μέχρι το 100 μ.Χ.
Η Αργώ (Argo Navis) ήταν μεγάλος νότιος αστερισμός στα νότια της Ύδρας και του Μονόκερω, μερικώς ορατός από την Ελλάδα, που σημειώθηκε από την αρχαιότητα. Η ονομασία του προήλθε από τη μυθική Αργώ, το πλοίο της Αργοναυτικής Εκστρατείας. Είναι ο μοναδικός από τους 48 αστερισμούς του Πτολεμαίου που δεν αναγνωρίζεται αυτούσιος από τη σύγχρονη Αστρονομία, καθώς τον 19ο αιώνα ο αστερισμός διαιρέθηκε σε 4 τμήματα, τα οποία είναι οι σημερινοί επίσημα αναγνωριζόμενοι αστερισμοί Πυξίς (Pyxis), Πρύμνα (Puppis), Τρόπις (Carina) και Ιστία (Vela).Το πλοίο αυτό εμφανίζεται να μη διαθέτει πλώρη, έχει δηλαδή τον ίδιο «τμηματικό» χαρακτήρα που εμφανίζουν το Ιππάριον, ο Πήγασος και ο Ταύρος. Επιπλέον, όπως κινείται από την ανατολή προς τη δύση στον ουρανό, φαίνεται σαν να πλέει ανάποδα, με την υπερυψωμένη πρύμνη να προηγείται. Αυτό το επισημαίνει ο Άρατος ο Σολεύς με 7 στίχους του. Η απώλεια της πλώρης υποτίθεται ότι συνέβη όταν η Αργώ πέρασε από τις Συμπληγάδες Πέτρες στον Βόσπορο. Οι Αλφόνσειοι Πίνακες πάντως το αναπαριστούν ως ένα πλήρες κωπήλατο σκάφος με δύο κατάρτια, ενώ ο Lubienitzki στο Theatrum Cometicum του 1667 με τρία κατάρτια και όλα τα πανιά ανοικτά στον άνεμο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, όταν το ταξίδι της Αργοναυτικής Εκστρατείας τελείωσε, η θεά Αθηνά τοποθέτησε το πλοίο στα ουράνια.
Ας τα πάρουμε με τη σειρά να δούμε τα αστερία που αποτελείτε η Αργώ . Πυξίς – Πρύμνα – Τρόπις – Ιστία.
Πυξίς (Λατινικά: Pyxis, συντομογραφία: Pyx) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός και συνορεύει με τους εξής 4 αστερισμούς: Ύδρα, Πρύμνα, Ιστία και Αντλία. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα, δηλαδή παρά το γεγονός ότι βρίσκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, είναι ορατός στο σύνολό του από την Ελλάδα μόνο τις νύκτες του χειμώνα και τα ανοιξιάτικα βράδια. Ο LaCaille τον σχημάτισε από αστέρες των Ιστίων και του καταρτιού της Αργούς, και η αρχική ονομασία ήταν Pyxis Nautica, δηλαδή η Πυξίδα του Ναυτικού. Αργότερα, ο Βρετανός αστρονόμος Francis Baily (1774-1844) επαναπροσάρτησε την Πυξίδα στον προηγούμενο αστερισμό, ώστε για κάποιο διάστημα δεν αναγνωριζόταν. Αλλά ο Γκουλντ την επανεισήγαγε στο έργο του Uranometria Argentina το 1879, και τελικώς αναγνωρίσθηκε επισήμως και τελεσίδικα από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση.
Πρύμνη
ή Πρύμνα (Λατινικά: Puppis, συντομογραφία: Pup) είναι αστερισμός που
σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille, όταν την ξεχώρισε από
τον αστερισμό Αργώ. Είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που
θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι νότιος αστερισμός και είναι
αμφιφανής στην Ελλάδα. Συνορεύει με τους αστερισμούς Μονόκερω, Μεγάλο
Κύνα, Περιστερά, Οκρίβαντα, Τρόπιδα, Ιστία, Πυξίδα και Ύδρα. Ολόκληρη η
Πρύμνα είναι ορατή από την κεντρική και νότιο Ελλάδα σε συγκεκριμένη ώρα
ανά ημερομηνία (περ. 22:30 στα τέλη Φεβρουαρίου, 20:30 στα τέλη
Μαρτίου). Η ονομασία σημαίνει την πρύμνη του πλοίου, της Αργούς (Argo
Navis), του μεγάλου αρχαίου αστερισμού που τεμαχίσθηκε και έδωσε τους
σημερινούς αστερισμούς Πρύμνα, Τρόπιδα, Ιστία και Πυξίδα. Για το λόγο
αυτό, η ιστορία της ονοματοδοσίας περιορίζεται στο λήμμα Αργώ. Στην
Πρύμνα αποδόθηκαν 313 αστέρες ορατοί με γυμνό μάτι. Αξίζει να σημειωθεί
ότι τα ελληνικά γράμματα (συμβολισμός Bayer) μοιράσθηκαν σε αστέρες των
τριών αστερισμών Πρύμνας, Τρόπιδος και Ιστίων, και συνεπώς τα Ιστία δεν
έχουν όλα τα γράμματα να χαρακτηρίζουν τους δικούς τους αστέρες.
Τρόπις
(Λατινικά: Carina, συντομογραφία: Car) είναι αστερισμός του νοτίου
ουράνιου ημισφαιρίου που σημειώθηκε πρώτη φορά το 1763 από τον Lacaille,
και προήλθε ως μέρος (split) από τον αστερισμό της Αργούς της οποίας
και κατείχε το νότιο μέρος. Ο αστερισμός αυτός είναι ένας από τους 88
επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Συνορεύει
με επτά αστερισμούς, τους Πρύμνα, Οκρίβαντα, Ιπτάμενο Ιχθύ,
Χαμαιλέοντα, Μυία, Κένταυρο και Ιστία. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.
Ελάχιστο μόνο τμήμα της Τρόπιδος είναι ορατό από την Ελλάδα, το οποίο
πάντως περιλαμβάνει για τη νότια Ελλάδα τον φωτεινότερο αστέρα της, τον
περίφημο Κάνωπο. Η ονομασία Τρόπις σημαίνει την τρόπιδα («καρίνα» στη
δημοτική, όπως και στη λατινική ονομασία) του πλοίου, της Αργούς (Argo
Navis), του μεγάλου αρχαίου αστερισμού που τεμαχίσθηκε και έδωσε τους
σημερινούς αστερισμούς Πρύμνα, Τρόπιδα, Ιστία και Πυξίδα. Για το λόγο
αυτό, η ιστορία της ονοματοδοσίας περιορίζεται στο λήμμα Αργώ.
Και
ενώ έχουμε αναφερθεί στο σημείο του ουρανού που βρίσκεται η Αργώ θα
συνεχίσω και θα κλείσω το πρώτο μέρος με τους αργοναύτες, και πόσοι από
αυτούς έχουν σχέση με αστερισμούς. Υπάρχουν αργοναύτες που έχουν δώσει
τα ονόματα τους. Από τους 55 μόνο 3 έχουν αναφέρονται σε αστερισμούς, Ο
Ηρακλής, οι Διόσκουροι,(δίδυμοι) και η Αταλάντη η μόνη γυναίκα
αργοναύτης. Αναλυτικά:
Αταλάντη
Η
Αταλάντη είναι ένας μεγάλος αλλά σκοτεινόχρωμος αστεροειδής της Κύριας
Ζώνης Αστεροειδών με απόλυτο μέγεθος (όπως ορίζεται για το Ηλιακό
Σύστημα) 8,46. Ανακαλύφθηκε το 1855 από τον Χέρμαν Γκόλντσμιντ και έλαβε
το όνομα του προσώπου της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας. Η μεγάλη
εκκεντρότητα της τροχιάς της Αταλάντης έχει ως αποτέλεσμα η εκάστοτε
απόστασή της από τον Ήλιο να κυμαίνεται πολύ. Η μέση διάμετρος της
Αταλάντης υπολογίσθηκε σε 105,6 km, ενώ η μάζα της εκτιμάται σε 1,2
τετράκις εκατομμύριο τόνους, με πιθανή μέση πυκνότητα 2 γραμμάρια ανά
κυβικό cm. Η μέση επιτάχυνση της βαρύτητας στον ισημερινό της Αταλάντης
εκτιμάται σε 2,95 cm/sec², δηλαδή η βαρύτητα εκεί είναι 332 φορές
ασθενέστερη από τη γήινη, ενώ η μέση ταχύτητα διαφυγής υπολογίζεται σε
55,8 m/sec. Ο φασματικός τύπος της Αταλάντης είναι άγνωστος. Το άλβεδό
της είναι 0,065 και η θερμοκρασία στην επιφάνειά της εκτιμάται σε 100
περίπου βαθμούς Κελσίου κάτω από το μηδέν. Η Αταλάντη περιστρέφεται γύρω
από τον εαυτό της μία φορά κάθε 9 ώρες και 56 λεπτά.
Ηρακλής
Ηρακλής
(Λατινικά: Hercules, συντομογραφία: Her) είναι αστερισμός που
σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88
επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Βρίσκεται
νότια του αστερισμού Δράκοντα και βόρεια του Οφιούχου. Προς Α είναι οι
αστερισμοί Λύρα, Αλώπηξ, Βέλος και Αετός, και προς Δ ο Βόρειος Στέφανος
και ο Όφις. Ο Ηρακλής συνορεύει επίσης με τον Βοώτη, δηλ. συνολικά
συνορεύει με εννέα αστερισμούς. Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στο βόρειο
ημισφαίριο του ουρανού.
Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα. Ο Ηρακλής διέρχεται εκ του μεσημβρινού γύρω στα μεσάνυκτα στις 20 Απριλίου ή περί τη 10η νυκτερινή της 20ής Μαΐου ή ακόμα την 8η εσπερινή στις 20 Ιουνίου κλπ., οπότε και αναγνωρίζεται εύκολα από τους γύρω του, άλλους αστερισμούς.
Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα. Ο Ηρακλής διέρχεται εκ του μεσημβρινού γύρω στα μεσάνυκτα στις 20 Απριλίου ή περί τη 10η νυκτερινή της 20ής Μαΐου ή ακόμα την 8η εσπερινή στις 20 Ιουνίου κλπ., οπότε και αναγνωρίζεται εύκολα από τους γύρω του, άλλους αστερισμούς.
Δίδυμοι
Οι
Διόσκουροι, ο Κάστωρ και ο Πολυδεύκης, ήταν παιδιά (δίδυμα) του Δία και
της Λήδας και αδέρφια της ωραίας Ελένης. Ήταν θεοί του φωτός και
προσωποποιούσαν για τους Έλληνες την εντιμότητα, τη γενναιοψυχία, την
τόλμη, την ευγένεια και την αρετή. Ήταν προστάτες των καραβιών και των
ναυτικών. Οι Έλληνες τους λάτρευαν και τους τιμούσαν σαν θεούς, ενώ
συχνά ζητούσαν από αυτούς συμπαράσταση και βοήθεια στις δύσκολες ώρες.
Ήταν οι προστάτες και σωτήρες των θνητών. Οι Δίδυμοι (Λατινικά: Gemini,
συντομογραφία: Gem) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από
τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που
θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι βόρειος αστερισμός του
Ζωδιακού Κύκλου. Συνορεύει με τους αστερισμούς Ηνίοχο, Ταύρο, Ωρίωνα,
Μονόκερω, Μικρό Κύνα, Καρκίνο και Λύγκα. Και αποτελείτε από 119 αστέρες,
(μέγεθος ≤ 6,5) Ο Αργκελάντερ απέδιδε στους Διδύμους 53 αστέρες ορατούς
με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 106. Οι κυριότεροι αστέρες του αστερισμού
έχουν και δικά τους ιδιαίτερα ονόματα. Οι δύο φωτεινότεροι αστέρες, α
Διδύμων και β Διδύμων, που ξεχωρίζουν από ολόκληρο τον αστερισμό και του
έδωσαν το όνομά του, έχουν βέβαια τα ονόματα των μυθικών Διοσκούρων,
Κάστορας και Πολυδεύκης αντιστοίχως, στα οποία και παραπέμπουμε.
- Ο αστέρας γ Διδύμων είναι γνωστός με το όνομα Αλένα (Alhena).
- Ο αστέρας δ είναι ο Ουαζάτ (Wasat).
- Ο ε Διδύμων, είναι γνωστός ως Μεμπσούτα (Mebsuta).
- Ο ζ είναι γνωστός ως Μεκμπούντα (Mekbuda).
- Ο η Διδύμων είναι γνωστός με το ελληνικό όνομα Πρόπους, από τη θέση του μπροστά στο αριστερό πόδι του Κάστορα.
- Ο θ Διδύμων έχει φαινόμενο μέγεθος 3,60 και φασματικό τύπο A3 III (λευκός γίγαντας).
- Ο ι Διδύμων, στον οποίο λανθασμένα αποδίδεται κάποτε το όνομα "Propus", έχει φαινόμενο μέγεθος 3,79 και φασματικό τύπο G9 IIIb.
- Ο κ Διδύμων έχει φαιν. μέγεθος 3,57 και φασμ .τύπο G8 IIIa.
- Ο λ Διδύμων έχει φαιν. μέγεθος 3,58 και φασμ.τ ύπο A3 V.
- Ο μ Διδύμων είναι ένας τεράστιος ερυθρός γίγαντας, γνωστός ως Tejat posterior.
- Ο ν έχει φαιν .μέγεθος 4,15 και φασμ. τύπο B6 IIIe (με έντονες γραμμές εκπομπής στο φάσμα του).
- Ο ξ, με φαιν. μέγεθος 3,36 και φασμ. τύπο F5 III, είχε ονομασθεί από τον Al Biruni Al Zirr, «το Κουμπί».
- Ο ρ (φαιν. μέγεθος 4,18) είναι λευκοκίτρινος νάνος (φασμ. τύπος F0 V).
- Ο σ έχει φαιν. μέγεθος 4,28 και φασμ τύπο K1 III.
- Ο τ έχει φαιν. μέγεθος 4,41 και φασμ. τύπο K2 III. Ο υ έχει φαιν. μέγεθος 4,06 και φασμ. τύπο M0 III (ερυθρός γίγαντας)
Οι Αργοναύτες τελικά είναι όλοι αυτοί:
Ο
Κένταυρος είναι πλάσμα της Ελληνικής μυθολογίας, πιθανώς ως ιδεατή
απεικόνιση των έντονων καιρικών φαινομένων που ακολουθούν παρατηρώντας
την ταχύτητα των νεφών. Στην ιστορία και την τέχνη οι κένταυροι
απεικονίζονται μεν ανθρωπόμορφοι, με ανθρώπινο το άνω τμήμα του κορμού,
και ζωικό (αλογίσιο) το κάτω. Ως ιδιοσυγκρασίες, όμως, φαίνεται πως δεν
ήταν αρκετά ισορροπημένοι και παρουσιάζονται ως είδη πρωτόγονα που
όφειλαν περισσότερα στη ζωική φύση τους παρά στην ανθρώπινη κληρονομιά
τους. Ο μύθος τους τοποθετεί στη Θεσσαλία, στην κατεξοχήν μαγική γη της
ελληνικής επικράτειας με πλούσια στοιχεία μετεωρολογικής παρατήρησης που
έδιναν έτσι λαβή για τις φημισμένες μάγισσες, στις οποίες θα
αφιερώσουμε μια ξεχωριστή σπουδή. Έτσι η μυθολογική παρουσία τους στη
θεσσαλική γη ξεκινά από έναν γηγενή βασιλιά των Λαπίθων.
Μεσιέ 22
Το Μεσιέ 22 (γνωστό και ως M22 και NGC 6656) είναι ελλειπτικό σφαιρικό σμήνος σε απόσταση περίπου 10.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι το τρίτο λαμπρότερο σφαιρωτό σμήνος στον γήινο ουρανό. Με μέγεθος +5,1 είναι ορατό με γυμνό μάτι σε όχι πολύ βόρειους παρατηρητές, καθώς είναι λαμπρότερο από το Μεσιέ 13, το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή. Μόνο το Ωμέγα Κενταύρου και το 47 Τουκάνας είναι λαμπρότερα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι απέχει από την εκλειπτική μόνο μία μοίρα και οι σύνοδοι με πλανήτες είναι αρκετά συχνές.
Το Μεσιέ 70 (γνωστό και ως M70 και NGC 6681) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Βρίσκεται πολύ κοντά στο γαλαξιακό κέντρο και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με το γειτονικό Μεσιέ 69. Ο πυρήνας του είναι πολύ μικρός γιατί έχει υποστεί κατάρρευση πυρήνα, όπως έχει γίνει στο Μεσιέ 15 και στο Μεσιέ 30. Μέσα στο σμήνος έχουν εντοπιστεί μόλις δύο μεταβλητοί αστέρες. Ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1780 και ο πρώτος που το ανέλυσε ήταν ο Ουίλιαμ Χέρσελ. Το 1995 καθώς οι Άλαν Χέιλ και Τόμας Μποπ παρατηρούσαν το σφαιρωτό σμήνος ανακάλυψαν το μεγάλο κομήτη Χέιλ-Μπομπ.
Το παρόν είναι αφιερωμένο στη εταιρία Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου ,
Σε όλους τους κατοίκους της Μαγνησίας,
Και στα παιδία μου, Μάγδα και Ρούλα
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΜΙΧΑΗΛ
Μέλος της εταιρίας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου..
Πηγή:
e-volos.gr
- Ιάσων, ο αρχηγός της εκστρατείας
- Αγκαίος ο Μέγας της Τεγέας, γιος του Ποσειδώνος
- Αγκαίος ο Μικρός, Λέλεγας της Σάμου
- Άδμητος, πρίγκιπας των Φερών
- Αιθαλίδης, γιος του Ερμή
- Άκαστος, γιος του βασιλιά Πελία
- Άκτωρ, γιος του Δίωνα της Φωκίδας
- Άμυρος, Θεσσαλός γιος του Ποσειδώνα
- Αμφιάραος, ο μάντης από το Άργος
- Αμφιδάμας
- Άργος των Θεσπιών, γιος του Φρίξου (ο κατασκευαστής της Αργούς)
- Ασκάλαφος ο Ορχομένιος, γιος του Άρη
- Αστερίων, γιος του Κομήτη
- Αταλάντη, η παρθένος κυνηγός
- Αυγείας, γιος του βασιλιά Φορβάντα της Ηλείας
- Εργίνος ο Αργοναύτης της Μίλητου
- Ευρύαλος, γιος του Μεκίστου, ένας από τους Επίγονους
- Ευρυδάμας των Δολόπων, από τη λίμνη Ξενία
- Εύφημος του Ταίναρου, ο κολυμβητής
- Εχίων, γιος του Ερμή
- Ηρακλής
- Θησέας από την Αθήνα
- Ίδας, γιος του Αφαρέως της Μεσσήνης και ο
- Λυγκέας, ο παρατηρητής, αδελφός του
- Ίδμων του Άργους, γιος του Απόλλωνα
- Ιφικλής, γιος του Θεστίωνος της Αιτωλίας
- Ιφιτός, αδελφός του βασιλιά Ευρυσθέα των Μυκηνών
- Καινέας των Λαπίθων
- Καλάις, ο φτερωτός γιος του Βορέα και ο
- Ζήτης, ο αδελφός του
- Κάνθος της Εύβοιας
- Κάστωρ, ο Σπαρτιάτης παλαιστής και ο
- Πολυδεύκης, ο πυγμάχος αδελφός του (οι Διόσκουροι)
- Κηφέας, γιος του Άλεου της Αρκαδίας
- Κορωνός των Λαπίθων, Γυρτών της Θεσσαλίας
- Λαέρτης, γιος του Ακρίσιου από το Άργος
- Μελαμπός της Πύλου, γιος του Ποσειδώνος
- Μελέαγρος της Καλυδώνος
- Μόψος των Λαπίθων
- Μπούτης των Αθηνών, ο μελισσοκόμος
- Ναύπλιος του Άργους, γιος του Ποσειδώνος
- Ορφέας, ο ποιητής από την Θράκη
- Παλαίμων, γιος του Ήφαιστου, Αιτωλός
- Περικλύμενος ο Τελαμών
- Περικλυμένος της Πύλου, εγγονός του Ποσειδώνος
- Πηλέας ο Μυρμιδών, πατέρας του Αχιλλέα
- Πηνέλεως, γιος του Ιππάλμου της Βοιωτίας
- Ποίας, γιος του Θαυμάκου της Μαγνησίας
- Πολύφημος, γιος του Έλατου της Αρκαδίας
- Τελαμώνας της Λοκρίδας, πατέρας του Αίαντος
- Τίφυς, από τις Σίφες της Βοιωτίας (ο τιμονιέρης της Αργούς)
- Ύλας των Δρυόπων, ιπποκόμος του Ηρακλή
- Φαληρεύς, ο Αθηναίος τοξότης
- Φανός ο Κρητικός, γιος του Διόνυσου και
- Στάφυλος, ο αδελφός του Πεπάρηνθος
Εδώ
θέλω να σταθώ λίγο σχετικά με τον Στάφυλο και τον αδελφό του Πεπάρινθο.
Ο Πεπάρηνθος ήταν γιος του θεού Διονύσου και της Αριάδνης. Ως αδελφοί
του αναφέρονται οι Στάφυλος, Θόαντας, Οινοπίων, Λάτραμυς, Ευάνθης και
Ταυρόπολις Σύμφωνα με το μύθο γεννήθηκε μαζί με το Στάφυλο, τον Θόαντα
και τον Οινοποίωνα στη Λήμνο. Πεπάρηνθος ήταν και το όνομα του νησιού
Σκόπελος. Αν και ο αδελφός του Στάφυλος αναφέρεται ως ο πρώτος οικιστής
της Σκοπέλου (Πεπαρήνθου κατά την αρχαιότητα), το νησί πήρε το όνομα του
αδελφού του. Ο Στάφυλος είναι μια από τις όμορφες παραλίες τις
Σκοπέλου.
Κένταυρος
Ο
Κένταυρος είναι πλάσμα της Ελληνικής μυθολογίας, πιθανώς ως ιδεατή
απεικόνιση των έντονων καιρικών φαινομένων που ακολουθούν παρατηρώντας
την ταχύτητα των νεφών. Στην ιστορία και την τέχνη οι κένταυροι
απεικονίζονται μεν ανθρωπόμορφοι, με ανθρώπινο το άνω τμήμα του κορμού,
και ζωικό (αλογίσιο) το κάτω. Ως ιδιοσυγκρασίες, όμως, φαίνεται πως δεν
ήταν αρκετά ισορροπημένοι και παρουσιάζονται ως είδη πρωτόγονα που
όφειλαν περισσότερα στη ζωική φύση τους παρά στην ανθρώπινη κληρονομιά
τους. Ο μύθος τους τοποθετεί στη Θεσσαλία, στην κατεξοχήν μαγική γη της
ελληνικής επικράτειας με πλούσια στοιχεία μετεωρολογικής παρατήρησης που
έδιναν έτσι λαβή για τις φημισμένες μάγισσες, στις οποίες θα
αφιερώσουμε μια ξεχωριστή σπουδή. Έτσι η μυθολογική παρουσία τους στη
θεσσαλική γη ξεκινά από έναν γηγενή βασιλιά των Λαπίθων.
Στα
ελληνικά έργα τέχνης η τυπική απεικόνιση των Κενταύρων είναι εκείνη που
τους δείχνει να επιτίθενται στους Λαπίθες, εμπλεκόμενοι σε πράξεις
βιασμού και λεηλασίας, όπως και στην γαμήλια τελετή του Πειρίθου.
Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παρουσία τους ήταν συμβολική των
απεριόριστων και απρόβλεπτων ιδιοτήτων του φυσικού κόσμου, που
παρατηρούνται από την ηλιοφάνεια μέχρι τις καταιγίδες και στην ύφεση των
τελευταίων, εκτός ίσως από την περίπτωση του Κένταυρου Χείρωνα.
Η Σπηλιά του Χείρωνα
Οι τοπικοί θρύλοι αναφέρουν μέχρι σήμερα την ύπαρξη της σπηλιάς του Κένταυρου Χείρωνα λίγο έξω από το χωριό Μηλιές, σε μαγευτική τοποθεσία, κοντά στην μεγάλη μεταλλική σιδηροδρομική γέφυρα του Ταξιάρχη (ή γέφυρα Ντε Κίρικο). Η εκδοχή αυτή αναφέρεται στο δοκίμιο του λόγιου και συγγραφέα Ρήγα Καμηλάρη με τίτλο «ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑ – ΒΙΟΓΡΑΦΙΑΙ, ΛΟΓΟΙ, ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ – ΜΕΤΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΜΗΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΥΤΩΝ – έκδοση Α. Κωνσταντινίδη – Αθήνα 1897». Ειδικότερα, ο Ρήγας Καμηλάρης συσχετίζει την σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα με αυτή την άγρια και σχετικά απρόσιτη τοποθεσία και τη βαθιά ρεματιά όσο και τα ίχνη που υπάρχουν στον βράχο, και τα οποία μέχρι σήμερα οι κάτοικοι τα γνωρίζουν, ταυτισμένα όμως με στοιχεία Χριστιανικά. Ο Καμηλάρης αναφέρει ότι η σπηλιά του Κένταυρου Χείρωνα είναι η σπηλιά που βρίσκεται ακριβώς στην ρίζα του βράχου που σήμερα είναι το εξωκλήσι του Ταξιάρχη. Για να προσεγγίσουμε την περιοχή, θα πρέπει να ανηφορίσουμε στο μονοπάτι που ξεκινά προς τα δεξιά αμέσως μόλις περάσουμε την μεγάλη μεταλλική σιδηροδρομική γέφυρα Ντε Κίρικο. Η σπηλιά αυτή σήμερα είναι αχρησιμοποίητη, ως πρόσφατα όμως την χρησιμοποιούσαν σαν χώρο σταυλισμού ζώων (προβάτων & κατσικιών) και εξωτερικά συμπληρώνεται με λιθόκτιστο τοίχο για το σκοπό αυτό. Λέγεται ότι από το εσωτερικό της σπηλιάς υπάρχει μονοπάτι που διαπερνά το βουνό και επικοινωνεί με αντίστοιχη σπηλιά στην περιοχή "Μαλάκι" ή μακρύτερα, μέχρι το λόφο της Γορίτσας στα Ανατολικά της πόλης του Βόλου
Ο 2060 Χείρων είναι ένας κένταυρος που ανακαλύφθηκε το 1977 από τον Charles T. Kowal. Ήταν το πρώτο γνωστό μέλος σε μία καινούργια κατηγορία αντικειμένων γνωστά και ως κένταυροι, με τροχιά μεταξύ αυτήν του Κρόνου και του Ουρανού. Αν και αρχικά είχε ταξινομηθεί ως αστεροειδής, αργότερα ανακαλύφθηκε ότι παρουσιάζει την τυπική συμπεριφορά ενός κομήτη. Τώρα ταξινομείται ως και τα δύο, και έτσι έχει και προσδιορισμό κομήτη 95P/Χείρων.Το όνομα του, Χείρων, προέρχεται από τον κένταυρο Χείρωνα από την ελληνική μυθολογία. Ο Χείρων ανακαλύφθηκε στην 1 Νοεμβρίου 1977 από τον Charles Kowal από εικόνες που πάρθηκαν από το παρατηρητήριο Πάλομαρ 2 εβδομάδες νωρίτερα Του δόθηκε ο προσωρινός προσδιορισμός 1977 UB Βρέθηκε κοντά στο αφήλιό του και, όταν ανακαλύφθηκε, ήταν το πιο απομακρυσμένο μικρό σώμα του ηλιακού συστήματος Ο Χείρων έχει βρεθεί σε φωτογραφίες που χρονολογούνται από το 1895, που βοήθησαν στον ακριβή προσδιορισμό της τροχιάς του. Πέρασε από το περιήλιό του το 1945 αλλά δεν ανακαλύφθηκε τότε γιατί, λόγω του Πολέμου, γίνονταν ελάχιστες έρευνες. Ονομάστηκε 2060 Χείρων το 1979.] Καθώς ο Χείρων ήταν ένας από τους Κένταυρους, προτάθηκε ότι τα ονόματα των άλλων μυθικών κενταύρων να δεσμευτούν για άλλα αντικείμενα αυτού του τύπου.
Κένταυρος (αστερισμός)
Κένταυρος (Λατινικά: Centaurus, συντομογραφία: Cen) είναι αστερισμός που σημειώθηκε στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Είναι μεγάλος νότιος αστερισμός και συνορεύει με 8 άλλους αστερισμούς, που είναι οι εξής: Ύδρα, Αντλία, Ιστία, Τρόπις, Μυία, Νότιος Σταυρός, Διαβήτης (αστερισμός) και Λύκος (αστερισμός). Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται ολόκληρος στο νότιο ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας, ο Κένταυρος είναι αμφιφανής στην Ελλάδα, είναι ορατός κατά το μεγαλύτερο μέρος του από την Ελλάδα τις ανοιξιάτικες νύχτες. Και αποτελείτε από 281 άστρα.
Ο αστέρας «Εγγύτατος» (Proxima), με φαινόμενο μέγεθος 11,09, είναι ο πλησιέστερος στη Γη αστέρας (απόσταση 4,22 έτη φωτός) μετά τον Ήλιο. Ανήκει στο τριπλό αστρικό σύστημα του Άλφα Κενταύρου. Ο V803 Κενταύρου (V803 Cen) είναι ο συχνότερα εκρηγνυόμενος νάνος καινοφανής αστέρας που γνωρίζουμε, με εκρήξεις κάθε 23 ώρες. Διαφέρει ριζικά από τους συνηθισμένους καινοφανείς, καθώς αποτελείται από δύο λευκούς νάνους. Το φωτεινότερο (φαιν.μέγεθος 3,70, ορατό με γυμνό μάτι) σφαιρωτό σμήνος στον γήινο ουρανό είναι το ω (ωμέγα) Κενταύρου (καταλογογραφήθηκε πρώτα ως αστέρας και για το λόγο αυτό φέρει αντίστοιχο όνομα, ενώ είναι γνωστό και ως NGC 5139). Με φαινόμενη διάμετρο 36 επί 36 λεπτά της μοίρας (επίσης η μέγιστη για σφαιρωτό σμήνος) φαίνεται μεγαλύτερο από τον δίσκο της Σελήνης ή του Ηλίου. Περιέχει περισσότερους από 1 εκατομμύριο αστέρες. Η πραγματική του διάμετρος υπολογίζεται στα 140 έτη φωτός με την απόστασή του από τη Γη να εκτιμάται στις 16.000 έτη φωτός. Πολλά ανοικτά σμήνη βρίσκονται στον Κένταυρο, με το φωτεινότερο να είναι το NGC 5766 (φαιν.μέγεθος 5,3) και το σμήνος και νεφέλωμα IC 2944 (φαιν.μέγεθος 4,5). Το «Νεφέλωμα Μπούμερανγκ» (Boomerang Nebula) απέχει περίπου 5.000 έτη φωτός από εμάς, ενώ το IC 2944 είναι νεφέλωμα εκπομπής με σφαιρίδια Μποκ. Η ισχυρή πηγή ακτινών Χ Cen X-3 αντιστοιχεί σε διπλό αστέρα μεγάλης μάζας (High-Mass X-ray Binary, HMXB), όπου υλικό από τον ένα αστέρα προσπίπτει σε δίσκο προσαυξήσεως περί τον άλλο αστέρα (αστέρας νετρονίων) και υπερθερμαινόμενο εκπέμπει τις ακτίνες Χ. Εξωηλιακός πλανήτης στον Κένταυρο έχει ανιχνευθεί περί τον αστέρα HD 121504, σε μέση απόσταση από αυτόν 48 εκατομμύρια χιλιόμετρα και με περίοδο περιφοράς 64,6 ημέρες, ενώ το όλο σύστημα απέχει από εμάς 144,7 έτη φωτός. Η μάζα του πλανήτη είναι συγκρίσιμη με τη μάζα του Δία. Αλλά και ενδιαφέροντες γαλαξίες υπάρχουν στον Κένταυρο, με σημαντικότερο τον σφαιροειδή ελλειπτικό NGC 5128, του οποίου ο πυρήνας είναι η ραδιοπηγή «Κένταυρος Α» (Cen A) και απέχει από τη Γη περί τα 10 εκατομμύρια έτη φωτός (φαιν.μέγεθος 6,8).Ο κατάλογος του Γκουλντ απέδιδε στον Κένταυρο 389 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι.
- Ο α (άλφα) Κενταύρου είναι γνωστός και ως Rigil Kentaurus, αλλά τις περισσότερες φορές με το πρώτο όνομα, και αποτελεί τριπλό αστρικό σύστημα, τα μέλη του οποίου είναι σήμερα οι κοντινότεροι στη Γη αστέρες (αυτόφωτα σώματα) μετά τον Ήλιο.
- Ο β Κενταύρου, διπλός, έχει φαινόμενο μέγεθος 0,61 και φασματικό τύπο B1 III. Είναι γνωστός με τα ιδιαίτερα ονόματα Αγένα και Χαντάρ.
- Ο γ έχει φαινόμενο μέγεθος 2,17 και φασματικό τύπο A1 IV (λευκός υπογίγαντας). Είναι επίσης διπλός, με τα ίσης φωτεινότητας (μέγεθος 2,9) μέλη του διακρινόμενα υπό ισχυρότατη τηλεσκοπική μεγέθυνση (διαχωρισμός 1,1 δευτερόλεπτο του τόξου).
- Ο δ έχει φαιν. μέγεθος 2,60 και φασμ. τύπο B2 IVne. Στην Κίνα, όταν αυτή είχε έρθει σε επαφή με τη δυτική ονομασία για τον αστερισμό, ονομαζόταν Ma Wei, η «Ουρά του Αλόγου».
- Ο ε έχει φαιν. μέγεθος 2,30 και φασμ. τύπο B1 III.
- Ο ζ έχει φαιν. μέγεθος 2,55 και φασμ. τύπο B2 IV.
- Ο η είναι κυανός νάνος με φαινόμενο μέγεθος 2,31.
- Ο θ είναι γνωστός ως Μενκέντ.
- Ο ι έχει φαιν. μέγεθος 2,75 και φασμ. τύπο A2 V.
- Ο κ έχει φαιν. μέγεθος 3,13 και φασμ. τύπο B2 IV.
- Ο λ έχει φαιν. μέγεθος 3,1 και φασμ. τύπο B9 III. Προβάλλεται εντός του σμήνους και νεφελώματος IC 2944.
- Ο μ έχει φαιν. μέγεθος 3,04 και φασμ. τύπο B2 IV-Ve.
- Ο ν έχει φαιν. μέγεθος 3,41 και φασμ. τύπο B2 IV.
- Ο π έχει φαιν. μέγεθος 3,89 και φασμ. τύπο B5 Vn.
- Ο ρ έχει φαιν. μέγεθος 3,96 και φασμ. τύπο B3 V.
- Ο σ έχει φαιν .μέγεθος 3,91 και φασμ. τύπο B2 V.
- Ο τ έχει φαιν. μέγεθος 3,86 και φασμ. τύπο A2 V.
- Ο υ1 έχει φαιν. μέγεθος 3,87 και φασμ. τύπο B2 IV-V.
- Ο φ έχει φαιν. μέγεθος 3,83 και φασμ. τύπο B2 IV.
- Ο χ έχει φαιν. μέγεθος 3,86 και φασμ. τύπο A2 V.
- Ο HR 5089 έχει φαιν. μέγεθος 3,88 και φασμ. τύπο G9 Ib (κίτρινος υπεργίγαντας)
Ο
Άλφα Κενταύρου (α Κενταύρου / a Cen ή Ρήγηλος Κενταύρου) είναι ο
μεγαλύτερος αστέρας στον αστερισμό του Κενταύρου, στο νότιο ημισφαίριο
και είναι διπλός αστέρας που αναφέρεται επίσης ως: άλφα Κενταύρου Α και
Β. Στο γυμνό μάτι εμφανίζεται ως απλός αστέρας και αποτελεί το τρίτο
λαμπρότερο άστρο στον νυχτερινό ουρανό. Ο Άλφα Κενταύρου είναι το
εγγύτερο αστρικό σύστημα στον Ήλιο, απέχοντας 1,34 parsec, ή 4,37 έτη
φωτός.
Αστρικό σύστημα Άλφα Κενταύρου
Οι
δύο κύριοι αστέρες του αστρικού συστήματος εμφανίζονται ως ενιαίο άστρο
με γυμνό μάτι, διακρίνονται όμως ως δύο ξεχωριστά αστρικά σώματα μόνο
με παρατήρηση μέσω τηλεσκοπίου. Οι αστέρες αυτοί, με τις ονομασίες άλφα
Κενταύρου Α και άλφα Κενταύρου Β, βρίσκονται σε στενή τροχιά μεταξύ
τους. Εκτός από τους αστέρες αυτούς, εμφανίζεται σε σχετικά
απομακρυσμένη απόσταση και ένας τρίτος, ο λεγόμενος «Εγγύτατος
Κενταύρου» (ή Άλφα Κενταύρου C), ο όποιος λόγω του μικρού μεγέθους του
δεν είναι εμφανής με γυμνό μάτι. Οι συνολικά τρεις αστέρες αποτελούν το
αστρικό σύστημα του άλφα Κενταύρου, αν και δεν έχει αποδειχτεί με
βεβαιότητα ότι υφίσταται κάποιο είδος ελλειπτικής τροχιάς μεταξύ του
Εγγύτατου Κενταύρου με τους άλλους δύο κύριους αστέρες.
Ο
Εγγύτατος Κενταύρου (διεθνώς Proxima Centauri) είναι αστέρας, τύπου
ερυθρού νάνου, που απέχει 4,243 ± 0,002 έτη φωτός και εντοπίζεται στον
αστερισμό του Κενταύρου. Παρόλο που δεν είναι ορατός με γυμνό μάτι,
καθώς είναι 11ου μεγέθους, είναι ο κοντινότερος (εγγύτερος) αστέρας στο
Ηλιακό μας Σύστημα. Επειδή η απόκλισή του είναι πολύ νότια, ο Εγγύτατος
παραμένει πάντα κάτω από τον ορίζοντα στην Ελλάδα και όλη την Ευρώπη. Ο
αστέρας αποτελεί μέλος ενός τριπλού αστρικού συστήματος, μαζί με τον
διπλό αστέρα άλφα Κενταύρου. Ο Εγγύτατος Κενταύρου είναι κατά πολύ το
μικρότερο σε μέγεθος άστρο από τα δύο άλλα του συστήματος, από τα οποία
απέχει 0,21 έτος φωτός (15000 ± 700 αστρονομικές μονάδες). Επίσης, έχει
απόλυτο μέγεθος 15,49 και η φωτεινότητά του αντιστοιχεί στο 0,000052 της
φωτεινότητας του Ήλιου. Έχει φασματικό τύπο Μ5 και είναι μεταβλητός
βραχείας περιόδου, καθώς, όπως συμβαίνει με πολλούς ερυθρούς νάνους,
είναι αστέρας εκλάμψεων. Η καλή ανάμιξη του υδρογόνου του εξαιτίας των
ρευμάτων μεταφοράς υλικού που διατρέχουν ολόκληρο το εσωτερικό του και
κυρίως ο πολύ χαμηλός ρυθμός των θερμοπυρηνικών αντιδράσεων στον πυρήνα
του, εξασφαλίζουν στον Εγγύτατο άλλα 4 τρισεκατομμύρια έτη ζωής στην
Κύρια Ακολουθία, δηλαδή σχεδόν 300 φορές τη σημερινή ηλικία του
Σύμπαντος Proxima Centauri έχει προταθεί ως μια πιθανή πρώτος προορισμός
για διαστρικά ταξίδια . Αν και το πρόγραμμα Βόγιατζερ διαστημικό σκάφος
αναμένεται να είναι το πρώτο διαστημικό σκάφος να εισέλθει διαστρικό
διάστημα, κινούνται σχετικά αργά, σε περίπου 17 km / s, που απαιτούν
πολύ πάνω από 10.000 χρόνια για να ταξιδεύουν κάθε έτος φωτός. Σε
σύγκριση, Proxima σήμερα προσεγγίζει με ρυθμό 21,7 χιλιόμετρα / s. ,
ωστόσο, το μόνο που θα προσεγγίζει όσο το 3,11 έτη φωτός, και στη
συνέχεια να προχωρήσουμε πιο μακριά μετά 26.700 χρόνια. Έτσι, μια αργή
κίνηση του καθετήρα μόνο θα έχει αρκετές δεκάδες χιλιάδες χρόνια για να
πιάσει Proxima Centauri κοντά την προσέγγιση της πιο κοντά, και θα
μπορούσαν να καταλήξουν παρακολουθώντας το υποχωρούν στην απόσταση. Αν
οι σημερινές, μη πυρηνική πρόωση χρησιμοποιήθηκαν, ένα ταξίδι ενός
διαστημικού οχήματος σε έναν πλανήτη σε τροχιά γύρω από Proxima Centauri
θα απαιτούσε πιθανώς και χιλιάδες χρόνια. πρόωσης παλμό πυρηνικής
καλύπτει διάφορες τεχνολογίες που θα μπορούσαν να επιτρέπουν στις εν
λόγω διαστρικά ταξίδια με ένα χρονοδιάγραμμα ταξίδι του αιώνα , η οποία
αρχίζει εντός του επόμενου αιώνα, εμπνέοντας διάφορες μελέτες, όπως
Project Orion , Project Δαίδαλος , και Project Longshot . Από το Proxima
Centauri, ο Ήλιος φαίνεται σαν ένα φωτεινό, 0,4 αστέρι μεγέθους, στον
αστερισμό της Κασσιόπης.
Beta
Centauri (β Cen, β Κενταύρου), επίσης γνωστή ως Hadar ή Agena, είναι το
δεύτερο φωτεινότερο αστέρι στον αστερισμό του Κενταύρου και το δέκατο
πιο λαμπρό αστέρι στον νυχτερινό ουρανό.. Beta Κενταύρου είναι μια B1
III μπλε-άσπρο αστέρι γίγαντας ότι η αστρομετρικές δορυφόρου Ίππαρχος
υπολογίζει ως περίπου 161 τρισεκατομμύρια ή 525 έτη φωτός από το ηλιακό
σύστημα .. Πιο πρόσφατες εκτιμήσεις τοποθετούν την απόσταση του
συστήματος σε στενότερη σε 350 έτη φωτός ή 107 τρισεκατομμύρια.
Τοξότης
(αστερισμός)Τοξότης είναι ένας αστερισμός του ζωδιακού κύκλου , αυτό
που περιέχει το γαλαξιακό κέντρο. Και ποιο εντυπωσιακός από πλευράς
φαινομένων αυτά όλα αξίζει να τα αναλύσουμε. Ο Τοξότης συμβολίζεται με
το ένα στυλιζαρισμένο βέλος. Τοξότης είναι συνήθως εκπροσωπούνται ως ένα
Κένταυρο και ένα τόξο. Βρίσκεται ανάμεσα Ophiuchus στα δυτικά και
Capricornus προς τα ανατολικά. Στην ελληνική μυθολογία , ο Τοξότης έχει
προσδιοριστεί ως Κένταυρος : το μισό του ανθρώπου, το άλογο το ήμισυ. Σε
μερικές θρύλους, ο Κένταυρος Χείρωνας ήταν ο γιος του Φιλύρας και του
Κρόνου , ο οποίος είπε ότι ο ίδιος άλλαξε σε ένα άλογο για να ξεφύγουν
από τη σύζυγό του ζηλεύει, η Ρέα . Χείρων τελικά αποθανάτισε στον
αστερισμό του Κενταύρου ή σε κάποια έκδοση, Τοξότης. Το βέλος του
παρόντος σημεία αστερισμού προς το Antares αστέρι, την «καρδιά του
σκορπιού."
Ο Γαλαξίας , όπως
φαίνεται από την Γη είναι πυκνότερο του καθώς περνά μέσα από τον Τοξότη,
καθώς αυτό είναι όπου το γαλαξιακό κέντρο βρίσκεται. Κατά συνέπεια,
Τοξότης περιέχει πολλά σμήνη αστέρων και νεφελωμάτων. Ένα από τα
φωτεινότερα του σμήνη αστέρων είναι Messier 55 , περίπου 7,5 ° δυτικά
του δ Sgr. Ο αστερισμός περιέχει νεφελώματα, όπως το Νεφέλωμα
Λιμνοθάλασσας (Messier 8), κοντά στο λ Sagittarii, η Omega Νεφέλωμα
(Μεσιέ 17), επίσης γνωστός ως ο Κύκνος ή πέταλο νεφέλωμα, κοντά στα
σύνορα με ασπίδα ? και το Τρισχιδές νεφέλωμα (Μεσιέ 20), ένα μεγάλο
νεφέλωμα που περιέχει μερικά πολύ μικρά, καυτά αστέρια. Ο όμιλος της
Λιμνοθάλασσας νεφέλωμα, Τρισχιδές νεφέλωμα, και NGC 6559 είναι συχνά
αποκαλείται η τρίδυμο Τοξότη. Το 1999 ένα βίαιο ξέσπασμα στο V4641 Sgr
θεωρήθηκε για να έχει αποκαλύψει την τοποθεσία του πλησιέστερου γνωστή
μαύρη τρύπα στη Γη, αλλά αργότερα έρευνα αυξήθηκαν απόσταση, το οποίο
εκτιμάται με το συντελεστή 15. Το συγκρότημα ραδιόφωνο πηγή Τοξότης Α
είναι Επίσης εδώ. Οι αστρονόμοι πιστεύουν ότι ένα από τα συστατικά του,
γνωστή ως Τοξότης Α * , συνδέεται με μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα στο
κέντρο του γαλαξία .. Ο Τοξότης Νάνος ελλειπτικός γαλαξίας βρίσκεται
λίγο έξω από το Γαλαξία μας
Οι φωτεινότεροι αστέρες
Ο Αργκελάντερ απέδιδε στον Ταύρο 54 αστέρες ορατούς με γυμνό μάτι, ενώ ο Heis 90. Οι κυριότεροι αστέρες του αστερισμού έχουν και δικά τους ιδιαίτερα ονόματα.- Ο αστέρας α Τοξότου δεν είναι και ο φωτεινότερος του αστερισμού. Είναι γνωστός με το ιδιαίτερο όνομα Ρουκμπάτ (Rukbat), στο οποίο και παραπέμπουμε.
- Ο β1 Τοξότου, διπλός, είναι γνωστός ως Προπορευόμενος Αρκάμπ (Arkab) και ο β2 ως Επόμενος Αρκάμπ.
- Ο γ2 είναι ο Αλνάσλ (Alnasl).
- Ο δ, διπλός, είναι ο Κάους Μεριντιονάλις (Kaus Meridionalis).
- Ο ε, επίσης διπλός, είναι ο φωτεινότερος του αστερισμού με φαινόμενο μέγεθος 1,79 και είναι γνωστός ως Κάους Αουστράλις (Kaus Australis).
- Ο ζ, διπλό σύστημα, είναι ο Ασκέλλα (Ascella).
- Ο η είναι ο Σεφντάρ (Sephdar, Ira Furoris).
- Ο θ1 έχει φαινόμενο μέγεθος 4,37 και φασματικό τύπο B2 IV.
- Ο ι έχει φαιν.μέγεθος 4,12 και φασματικό τύπο K0 III.
- Ο λ είναι ο Κάους Μπορεάλις (Kaus Borealis).
- Ο μ, πενταπλός αστέρας, έχει συνολικό φαιν.μέγεθος 3,84 και φασμ.τύπο B2 III. Είναι ο μακρινότερος από όλους τους φωτεινότερους αστέρες του αστερισμού, αφού εκτιμάται ότι απέχει από τη Γη πάνω από 3.000 έτη φωτός.
- Ο ξ2 έχει φαιν.μέγεθος 3,52 και φασμ.τύπο G8-K0II.
- Ο ο έχει φαιν.μέγεθος 3,76 και φασμ.τύπο K0 III.
- Ο π είναι ο Αλ Μπαλντά (Al Baldah).
- Ο ρ1 έχει φαιν.μέγεθος 3,92 και φασμ.τύπο F0 III-IV. Απέχει από τη Γη 122 έτη φωτός.
- Ο σ, ο δεύτερος σε φωτεινότητα (φαιν.μέγεθος 2,05), είναι ο Νούνκι (Nunki).
- Ο τ είναι ο Εκατηβόλος.
- Ο φ έχει φαιν.μέγεθος 3,17 και φασμ.τύπο B8 III. Αναφέρεται και με το όνομα Nanto.
- Ο 62 Τοξότου, ανώμαλος μεταβλητός, έχει μέσο φαιν.μέγεθος 4,42 και φασμ.τύπο ερυθρού γίγαντα. Μαζί με τους αμυδρότερους ω Τοξότου, 59 και 60 Τοξότου σχηματίζουν ένα χαρακτηριστικό μικρό τετραπλεύρων (Πτολεμαίος), γνωστότερο από τη λατινική μετάφραση Terebellum του Bayer.
Αξιοσημείωτα στον αστερισμό
-
Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Τοξότου είναι ότι μέσα σε αυτόν
κείται το κέντρο του Γαλαξία μας σε απόσταση περίπου 28.000 έτη φωτός
από τη Γη. Παρότι αποκρύπτεται από εμάς πίσω από πυκνά νέφη διαστρικής
σκόνης, αρκετές λεπτομέρειες διακρίνονται στο υπέρυθρο. Η ραδιοπηγή
Τοξότης A* (Sagittarius A*) συνδέεται με τη γιγάντια υποτιθέμενη μαύρη
τρύπα στο Γαλαξιακό κέντρο. - Τα δύο διάσημα φωτεινά διάχυτα νεφελώματα
του Τοξότου είναι το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (M8), ορατό ακόμα και με
γυμνό μάτι από πολύ σκοτεινή τοποθεσία, και το Τρισχιδές Νεφέλωμα (M20).
Αρκετά φωτεινό είναι και το λεγόμενο «Νεφέλωμα Ωμέγα» (M17). - Ο
μεταβλητοί αστέρες X Τοξότου (το X είναι λατινικό και κεφαλαίο) και γ1
Τοξότου είναι από τους φωτεινότερους Κηφείδες σε όλη την ουράνια σφαίρα.
Το φαιν.μέγεθός του πρώτου κυμαίνεται από 4,24 ως 4,84 με περίοδο 7,01
ημέρες και ο φασμ,τύπος του μεταβάλλεται αντιστοίχως από G2 σε F5. Ο
δεύτερος, γνωστός και ως W Τοξότου, έχει μέσο φαιν. μέγεθος 4,66 (από
4,3 ως 5,1), περίοδο μεταβολής 7,59 ημέρες και φασμ.τύπο F4 ως G1 Ib. - Ο
ερυθρός νάνος Ross 154 (V1216 Sgr) με φαινόμενο μέγεθος 10,44 και
φασματικό τύπο M4V, βρίσκεται πολύ κοντά στη Γη και το Ηλιακό μας
Σύστημα: Απέχει «μόλις» 9,68 έτη φωτός ή 91,6 τρισεκατομμύρια
χιλιόμετρα, γεγονός που τον καθιστά τον ενδέκατο κοντινότερο αστέρα (εάν
λογαριάσουμε το σύστημα του α Κενταύρου ως 3 αστέρες, το σύστημα του
Σείριου ως 2 αστέρες, κλπ.) ανάμεσα στα εκατομμύρια τετρακισεκατομμύρια
άστρα του Σύμπαντος. Μάλιστα η απόσταση του Ross 154 μειώνεται, καθώς
μας πλησιάζει με ταχύτητα 6,9 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο (25.000
χιλιόμετρα την ώρα). Είναι φανερό όμως ότι δεν κατευθύνεται ακριβώς προς
εμάς, αφού έχει σημαντική ιδία κίνηση, 0,67 δευτερόλεπτα του τόξου ανά
έτος έναντι 1,3 του Σειρίου. Θα μας προσπεράσει στο μέλλον ερχόμενος σε
μία ελάχιστη απόσταση και μετά θα αρχίσει να απομακρύνεται. Το απόλυτο
μέγεθός του είναι 13,08.- Ο κυανός υπεργίγαντας «Αστέρας Πιστόλι»
(Pistol Star) είναι πιθανότατα ο μεγαλύτερης μάζας αστέρας που είναι
γνωστός. Είναι εγκλεισμένος στο «Πιστολοειδές Νεφέλωμα» (από το οποίο
και πήρε το όνομά του), αποβολή ατμόσφαιρας αστέρα Wolf-Rayet σε
απόσταση άνω των 20 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη. - Ο V4334 Τοξότου
είναι γνωστός ως «Αντικείμενο του Sakurai» ή «Αστέρας του Sakurai». - Ο
Καινοφανής του Τοξότου του 1999 έφθασε σε φωτεινότερο μέγεθος 8,6
(ορατός και με κιάλια). Ανακαλύφθηκε στις 25 Απριλίου εκείνου του έτους
από τον Minoru Yamamoto στην Ιαπωνία. - Το φωτεινότερο ανοικτό σμήνος
αστέρων στον Τοξότη είναι το M25 (IC 4725) με φαινόμενο μέγεθος 4,6 και
φαινόμενη διάμετρο 32΄ (πραγματική 17 έτη φωτός στην εκτιμώμενη απόσταση
των 2.000 ετών φωτός από τη Γη). Περιλαμβάνει τον επίσης φωτεινό
Κηφείδη U Τοξότη (φαινόμενο μέγεθος 6,28 έως 7,15). Τα M18, M21 και M23
είναι επίσης ανοικτά σμήνη στον αστερισμό, ενώ φωτεινό σχεδόν όσο και το
M25 είναι το NGC 6530 που κείται μέσα στο Νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας. -
Το σφαιρωτό σμήνος M22 (NGC 6656) με μισό περίπου εκατομμύριο άστρα
είναι από τα φωτεινότερα του ουρανού, με φαινόμενο μέγεθος 5,1. Με
φαινόμενη διάμετρο 24΄ φαίνεται μεγάλο όσο ο δίσκος της Σελήνης ή του
Ηλίου. Η πραγματική του διάμετρος υπολογίζεται στα 95 έτη φωτός με την
απόστασή του από τη Γη να εκτιμάται στις 10.000 έτη φωτός. Το M55 (NGC
6809) είναι στην πραγματικότητα μεγαλύτερο (πραγματική διάμετρος περ.
120 έτη φωτός), αλλά αραιότερο με 100.000 περίπου αστέρες και σε
διπλάσια απόσταση από εμάς. Επίσης σφαιρωτά αστρικά σμήνη στον Τοξότη
είναι τα M28, M69, M70, M75 και το εξωγαλαξιακό Μ54. - Το πλανητικό
νεφέλωμα NGC 6818 με φαινόμενο μέγεθος 10,0 είναι το μόνο στον αστερισμό
προσιτό σε καλό ερασιτεχνικό τηλεσκόπιο και είναι γνωστό ως "Little
Gem" - Εξωηλιακοί πλανήτες στον Τοξότη έχουν ανιχνευθεί περί τους
αστέρες HD 169830, σε απόσταση 118,5 έτη φωτός από τη Γη, HD 179949, σε
απόσταση 88 ετών φωτός, κ.ά.. - Ο νάνος σφαιροειδής γαλαξίας Νάνος του
Τοξότη είναι ο δεύτερος πλησιέστερος στη Γη γαλαξίας (ο πλησιέστερος
είναι ο πολύ μικρός Νάνος του Μεγάλου Κυνός) πέρα από τον δικό μας:
ανακαλύφτηκε το 1994 και απέχει από τη Γη 60.000 ως 70.000 έτη φωτός.
Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στον ουρανό, 7,5 επί 3,6 μοίρες, και έχει
διάμετρο τουλάχιστον 10.000 ετών φωτός, αλλά παρουσιάζει τόσο μικρή
επιφανειακή λαμπρότητα, ώστε είναι δυσδιάκριτος. Υπάρχουν και άλλοι
νάνοι γαλαξίες στον αστερισμό του Τοξότη, όπως ο Ανώμαλος Νάνος του
Τοξότου (Sag DIG), σε απόσταση 4 εκατομμυρίων ετών φωτός, και ο
λεγόμενος Γαλαξίας του Μπάρναρντ (NGC 6822), αμφότεροι μέλη της Τοπικής
Ομάδας. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν την περιπλάνηση στον αστερισμό και ζωδιακό
κύκλο τον Τοξότη.
Star
Pern, η Rukbat, είναι ένα πραγματικό αστέρι, που βρέθηκε στον αστερισμό
του Τοξότη. Rukbat σημαίνει «γόνατο» στα αραβικά, γλώσσα στην οποία
είναι τα περισσότερα αστέρια δοθεί επίσημα ονόματα Στη βασική κατάρτιση
του Τοξότη από Hevelius το 1690, Rukbat βρίσκεται ακριβώς αριστερά από
το γόνατο του δικαιώματος foreleg ο Κένταυρος (βλ. αριστερά. Τοξότης
απεικονίζεται ως Κένταυρος λόγω της σύνδεσής του αστερισμού με τον
Κένταυρο Χείρωνα του ελληνικού μύθου πρότυπο αστρονομικό όνομα Rukbat
είναι η Alpha Τοξότη, η οποία θα πρέπει να σημαίνει ότι είναι το πιο
λαμπρό αστέρι στον αστερισμό που, αλλά δεν είναι - στην πραγματικότητα
υπάρχει αρκετά πιο φωτεινή από ό, τι προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι το
αντιμετωπίσετε αυτό είναι. διάλεξε με τις υπάρχουσες πληροφορίες αυτό το
αστέρι από ένα άρθρο του National Geographic γιατί της άρεσε το όνομα
Αν και Anne έγραψε στην εισαγωγή της μυθιστορήματα Pern ότι Rukbat είναι
μια χρυσή τύπου G star (όπως ο ήλιος μας είναι), ο πραγματικός Rukbat
είναι στην πραγματικότητα ένα μπλε-άσπρο B-τύπου αστέρι.. Rukbat είναι
περίπου 118 έτη φωτός μακριά από εμάς, και όσους ταξιδεύουν από το
ηλιακό μας σύστημα να Rukbat θα πηγαίνει σχεδόν άμεσα προς το κέντρο του
Γαλαξία.
Beta
(β 2) Τοξότη , Arkab οπίσθια, είναι ένα αστέρι στον αστερισμό του
Τοξότη. Υπάρχουν δύο βήτα αστέρια στον Τοξότη? β 1 είναι Arkab Πριν ?
και αυτό το αστέρι β 2, Arkab Μεταγενέστερη? δύο αστέρια είναι οι
χωρίζονται από 0,36 °. Alpha (α Rukbat ) και τις δύο εκδόσεις beta (β 1,
Arkab Πριν , και β 2, Arkab Μεταγενέστερη) ήταν το αραβικό Al Suradain,
οι δύο Surad, πουλιά ερήμου με διαφορετικό τρόπο που περιγράφεται, -
από μερικούς ως "μεγαλύτερη από σπουργίτια» και της ποικιλομορφίας της
μαύρης και το λευκό (καρακάξες;)? από άλλους, όπως κίτρινο και το
μεγαλύτερο από περιστέρια
Γάμμα
(γ) Τοξότη , Alnasl, είναι ένα κίτρινο αστέρι που σηματοδοτεί την
επικεφαλής της Archer Arrow η, νεφέλωμα σύντροφο για Spiculum . Η
Λιμνοθάλασσα Νεφέλωμα, Spiculum, Μ8, NGC6523, είναι ένα σύμπλεγμα από
αστέρια στο τόξο του βέλους του Τοξότη . είναι Λατινικά για βελάκια ή το
σημείο ένα βέλος ή παρόμοια όπλα.
Australis (Epsilon Sagittarii)
Το
πιο λαμπρό αστέρι στον αστερισμό του Τοξότη ? σηματοδοτεί το νότιο
(λατινική australis) άκρο της Archer τόξο του (αραβικά ΜΟΔ) και είναι
επίσης το χαμηλότερο αστέρι του Γαλαξία Άρκτος Αστερισμός. Βαθιά στο
νότιο ημισφαίριο, 34 ° κάτω από τον ουράνιο ισημερινό, το αστέρι δεν
είναι καλά γνωστό ότι βόρειοι, αν και είναι το 36ο λαμπρότερο άστρο στον
ουρανό Έχει παραδοσιακά ονομάζεται γίγαντας και χωρίζονται σε δροσερό
τέλος του Β, ενώ άλλοι έχουν πιο πρόσφατα ανατεθεί σε άκρο κατηγορία
καυτό Α ως ένα λαμπρό γίγαντα Εν πάση περιπτώσει, το αστέρι είναι πολύ
πιο φωτεινή από τους ομολόγους της ακολουθίας κύρια και είναι σαφώς σε
πιο προχωρημένο στάδιο.. Έχει πιθανώς έναν πυρήνα ηλίου που
συρρικνώνεται και θέρμανσης, καθώς προετοιμάζεται να θρυαλλίδα τον
άνθρακα και το οξυγόνο Μπορεί επίσης να είναι ένα είδος αστέρων κελύφους
στα οποία η ταχύτης περιστροφής του σε υψηλά επίπεδα (πάνω από 70 φορές
μεγαλύτερη από του Ήλιου) ήταν υπεύθυνη για τη δημιουργία ενός κελύφους
του αερίου που κρύβει μεγάλο μέρος του αστεριού μέσα.
Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας
Το
Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Μ8, NGC 6523) είναι ένα διάχυτο νεφέλωμα που
βρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη και είναι ορατό με γυμνό μάτι υπό
καλές συνθήκες ορατότητας. Το Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας αποτελεί ένα
τεράστιο νέφος ιονισμένου υδρογόνου και κονιορτού, το οποίο λούζεται από
το φως ενός γαλάζιου υπεργίγαντα, του αστέρα 9 του Τοξότη. Το νεφέλωμα
έχει μέγεθος περίπου 100 ετών φωτός και απέχει περί τα 5.000 έτη φωτός,
γεγονός που του προσδίδει φαινόμενη διάμετρο τρεις φορές μεγαλύτερη από
αυτήν της Πανσέληνου. Το νεφέλωμα, όπως πολλά διάχυτα νεφελώματα,
περιλαμβάνει ένα ωραίο ανοικτό σμήνος, το NGC 6530, που αποτελείται από
πολύ θερμούς και νέους αστέρες φασματικού τύπου Ο και Β με ηλικία μόνο 2
εκατομμυρίων ετών. Η περιοχή της κλεψύδρας, το Hourglass Nebula, που
λούζεται από το φως του αστέρα Herschel 36, πιστεύεται ότι είναι χώρος
οστεογένεσης
. Τρισχιδές νεφέλωμα
Το
Τρισχιδές Νεφέλωμα (γνωστό και ως Μεσιέ 20, M20 και NGC 6514) είναι ένα
νεφέλωμα σε απόσταση περίπου 6.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης.
Το όνομά του σημαίνει ότι είναι χωρισμένο σε τρία μέρη. Το αντικείμενο
αποτελεί ένα συνδυασμό από ένα ανοικτό σμήνος αστέρων, ένα νεφέλωμα
εκπομπής (το κόκκινο μέρος), ένα νεφέλωμα ανακλάσεως (η μπλε περιοχή)
και ένα σκοτεινό νεφέλωμα (τα «κενά» στο νεφέλωμα εκπομπής που
ευθύνονται για την εμφάνιση του νεφελώματος), γνωστό και ως Barnard 85.
Το Τρισχιδές νεφέλωμα αποτελεί ένα φωτεινό και πολύχρωμο αντικείμενο
όταν παρατηρείται μέσα από μικρό τηλεσκόπιο και γι’αυτό το λόγο είναι
ένα διαχρονικά αγαπημένο αντικείμενο των ερασιτεχνών αστρονόμων. Στον
ουρανό βρίσκεται περίπου 2 μοίρες βορειοδυτικά από το μεγαλύτερο
νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας (Μ8) και τα δύο νεφελώματα αποτελούν ένα όμορφο
στόχο για φωτογραφίες ευρέως πεδίου. Ακόμη πιο κοντά βρίσκεται το
ανοικτό σμήνος Μεσιέ 21.
«Αντικείμενο του Sakurai» ή «Αστέρας του Sakurai».
Ένα
φωτεινό «νέο» αστέρι ανακαλύφθηκε από τους Ιάπωνες ερασιτέχνης
αστρονόμος Yukio Sakurai στα τέλη Φεβρουαρίου του 1996. Βρίσκεται στο
αστέρι πλούσια, νότιο αστερισμό του Τοξότη (Η Archer) και πληροί τις
προϋποθέσεις να ενταχθούν σε ένα εξαιρετικά επιλέξτε κατηγορία άστρων.
Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε μόνο ένα επιπλέον αντικείμενο αυτού του
τύπου και τα ερείπια των δύο - ίσως τρία - άλλοι Σε σύγκριση με το 6000
αστέρια στον ουρανό φαίνονται με γυμνό μάτι, τα πολλά εκατομμύρια μέχρι
σήμερα σε καταλόγους, και τα δισεκατομμύρια άστρα φωτογραφήθηκε, είναι
μια πολύ ειδική κατηγορία πράγματι. Παρ 'όλα αυτά, αστέρι Sakurai του
κατέχει μοναδική πληροφορίες σχετικά με μια δραματική εξελικτική
κατάσταση, την οποία όλα τα αστέρια πρέπει να περάσει μέσω των οποίων οι
μάζες είναι περισσότερο από μερικές φορές αυτής του ήλιου, αλλά ακόμη
πολύ μικρό για να μια έκρηξη σουπερνόβα Αυτό συμβαίνει λίγο πριν τέλος
ενεργού ζωής τους και να κρυώσει σε οπτικά λήθη.
Μεσιέ 25
Το Μεσιέ 25 (γνωστό και ως Μ25 και IC 4725) είναι ένα ανοικτό σμήνος σε απόσταση περίπου 2.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι εύκολα ορατό με κυάλια. Το Μεσιέ 25 ανακαλύφθηκε από το Φίλιπ Λόυς ντε Σεζώ το 1745. Ο Σαρλ Μεσιέ το πρόστεσε στον κατάλογό του το 1764. Είναι παράξενο πως ένα τόσο αξιοπρόσεκτο αντικείμενο δεν έχει αριθμό NGC, καθώς ο Τζον Χέρσελ για άγνωστο λόγο δεν το συμπεριέλαβε στο Γενικό Κατάλογο, αν και είχε παρατηρηθεί από αρκετούς αστρονόμους πριν από αυτόν.Ο αριθμός των μελών του Μ25 δεν έχει καθοριστεί με τιμές που κυμαίνονται από λιγότερα από 50 μέχρι 600 άστρα! Έχει διάμετρο περίπου 20 έτη φωτός. Ανάμεσα στα μέλη του Μ25 είναι δύο κίτρινοι γίγαντες και ένας Κηφείδης γνωστός και ως U Sagittarii. Μόνο μία άλλη περίπτωση Κηφείδη είναι γνωστή, αυτή του U Normae που είναι μέλος του ανοικτού σμήνους NGC 6087. Αυτά άστρα δείχνουν ότι το Μεσιέ 25 δεν είναι ένα πολύ νέο σμήνος: η ηλικία του είναι 90 εκατομμύριων ετών.
Μεσιέ 18
ο Μεσιέ 18 (γνωστό και ως M18 και NGC 6613) είναι ένα ανοικτό σμήνος σε απόσταση περίπου 5.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Από τη μεριά της Γης το Μ18 βρίσκεται μεταξύ του νεφελώματος Ωμέγα και του Μεσιέ 24, γνωστού και ως νέφος του Τοξότη. Το Μεσιέ 18 ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1764 και το πρόσθεσε στον κατάλογό του. Το Μεσιέ 18 αποτελείται από 20 άστρα και έχει διάμετρο περίπου 18 έτη φωτός. Τα λαμπρότερα μέλη του έχουν φασματικό τύπο Β3, γεγονός που σημαίνει ότι είναι νεαρό σμήνος. Η ηλικία του είναι περίπου 32 εκατομμύρια έτη.
Νεφέλωμα Ωμέγα
Το
Νεφέλωμα Ωμέγα, γνωστό και ως το Νεφέλωμα Κύκνος και Νεφέλωμα Πέταλο
(με προσδιορισμούς Μεσιέ 17, M17 και NGC 6618) είναι ένα νεφέλωμα
εκπομπής σε απόσταση περίπου 5.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης.
Είναι ορατό με γυμνό μάτι σε καλές συνθήκες. Ανακαλύφθηκε από τον Φίλιππ
Λόι ντε Σεζώ το 1745. Ο Σαρλ Μεσιέ το ανακάλυψε ανεξάρτητα το 1764 και
το πρόστεσε στον κατάλογό του. Το νεφέλωμα έχει διάμετρο περίπου 15 έτη
φωτός. Το νέφος διαστρικής ύλης της οποίας είναι μέρος έχει διάμετρο
περίπου 40 έτη φωτός και έχει εκτιμώμενη μάζα 800 φορές μεγαλύτερη από
αυτή του Ήλιου, αρκετά μεγαλύτερη από αυτήν του Νεφελώματος του Ωρίωνα.
Έχει κόκκινο προς ροζ χρώμα που οφείλεται στην παρουσία ζεστού υδρογόνου
που ακτινοβολεί από την ακτινοβολία των νεαρών άστρων του νεφελώματος
Ένα ανοικτό σμήνος 35 αστέρων βρίσκεται ενσωματωμένο στο νεφέλωμα και
κάνει τα αέρια του νεφελώματος να λάμπουν εξαιτίας της ακτινοβολίας
αυτών των ζεστών, νέων αστέρων. Είναι κρυμμένο μέσα στο νεφέλωμα και δε
φαίνεται στις οπτικές εικόνες. Το νεφέλωμα Ωμέγα βρίσκεται σε απόσταση
5.000 με 6.000 ετών φωτός, περίπου την ίδια με το φαινομενικό γείτονά
του, το νεφέλωμα του Αετού. Είναι σίγουρο ότι ανήκουν στον ίδιο
σπειροειδή βραχίονς, τον βραχίονα του Τοξότη ή Τοξότη-Τρόπιδος και δεν
είναι γνωστό αν είναι μέρη του ίδιου γιγάντιου συμπλέγματος σκόνης και
νεφελωμάτων.
Μεσιέ 22
Το Μεσιέ 22 (γνωστό και ως M22 και NGC 6656) είναι ελλειπτικό σφαιρικό σμήνος σε απόσταση περίπου 10.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι το τρίτο λαμπρότερο σφαιρωτό σμήνος στον γήινο ουρανό. Με μέγεθος +5,1 είναι ορατό με γυμνό μάτι σε όχι πολύ βόρειους παρατηρητές, καθώς είναι λαμπρότερο από το Μεσιέ 13, το σφαιρωτό σμήνος του Ηρακλή. Μόνο το Ωμέγα Κενταύρου και το 47 Τουκάνας είναι λαμπρότερα. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι απέχει από την εκλειπτική μόνο μία μοίρα και οι σύνοδοι με πλανήτες είναι αρκετά συχνές.
Μεσιέ 28
Το
Μεσιέ 28 (γνωστό και ως M28 και NGC 6626) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε
απόσταση περίπου 18.300 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Ανακαλύφθηκε
από το Σαρλ Μεσιέ το 1764. Το 1987 ανακαλύφθηκε στο Μεσιέ 28 ένα πάλσαρ ,
το PSR 1620-26, με περίοδο περιστροφής 11 μιλλισεκόντ από το
παρατηρήτηριο Jodrell Bank Είναι το δεύτερο πάλσαρ με περίοδο
μιλλισεκόντ που ανακαλύπτεται σε σφαιρωτό σμήνος. Το πρώτο ανακαλύφθηκε
νωρίτερα τον ίδιο χρόνο στο Μεσιέ 4. Το Μεσιέ 28 έχει διάμετρο περίπου
60 έτη φωτός. Έχουν παρατηρηθεί σε αυτό το σμήνος 20 παλλόμενοι
μεταβλητοί αστέρες, εκ των οποίων 18 είναι τύπου RR Lyrae, που είναι
γνωστοί ως μεταβλητοί των σμηνών
Μεσιέ 69
Το
Μεσιέ 69 (γνωστό και ως M69 και NGC 6637) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε
απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Το Μ69 μπορεί
να παρατηρηθεί με κιάλια σε μία σκοτεινή νύκτα, αρκεί ο παρατηρητής να
μη βρίσκεται πολύ βόρεια. Το Μεσιέ 69 έχει διάμετρο περίπου 85 έτη
φωτός. Απέχει από το Γαλαξιακό κέντρο μόνο 6.200 έτη φωτός και γι’αυτό
το λόγο έχει μικρή σφαίρα βαρυτικής επιρροής, μόνο 145 έτη φωτός. Η μισή
μάζα του σμήνους είναι συγκεντρωμένη σε μία σφαίρα με ακτίνα 7,2 έτη
φωτός. Είναι ένα από τα πλουσιότερα σε μέταλλα σφαιρικά σμήνη. Έχουν
εντοπιστεί το Μ69 μόνο 8 μεταβλητοί αστέρες. Ένας κοντινός γείτονάς του
είναι το σφαιρωτό σμήνος Μεσιέ 70, από το οποίο και απέχει μόνο 1.800
έτη φωτός.
Μεσιέ 70
Το Μεσιέ 70 (γνωστό και ως M70 και NGC 6681) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε απόσταση περίπου 30.000 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Βρίσκεται πολύ κοντά στο γαλαξιακό κέντρο και έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με το γειτονικό Μεσιέ 69. Ο πυρήνας του είναι πολύ μικρός γιατί έχει υποστεί κατάρρευση πυρήνα, όπως έχει γίνει στο Μεσιέ 15 και στο Μεσιέ 30. Μέσα στο σμήνος έχουν εντοπιστεί μόλις δύο μεταβλητοί αστέρες. Ανακαλύφθηκε από το Σαρλ Μεσιέ το 1780 και ο πρώτος που το ανέλυσε ήταν ο Ουίλιαμ Χέρσελ. Το 1995 καθώς οι Άλαν Χέιλ και Τόμας Μποπ παρατηρούσαν το σφαιρωτό σμήνος ανακάλυψαν το μεγάλο κομήτη Χέιλ-Μπομπ.
Μεσιέ 75
Το
Μεσιέ 75 (γνωστό και ως M75 και NGC 6864) είναι ένα σφαιρωτό σμήνος σε
απόσταση περίπου 67.500 ετών φωτός στον αστερισμό Τοξότης. Είναι ένα από
τα πυκνότερα γνωστά σφαιρωτά σμήνη. Το Μεσιέ 75 είναι ένα από τα
πυκνότερα γνωστά σμήνη, με τάξη συγκέντρωσης Ι. Εξαιτίας αυτού του
γεγονότος και της μεγάλης απόστασής του απαιτούνται μεγάλα τηλεσκόπια
για να αναλυθεί σε άστρα. Έχει διάμετρο περίπου 130 έτη φωτός. Το
απόλυτο μέγεθος του Μεσιέ 75 είναι περίπου -8,6 ή είναι περίπου 1,8
εκατομμύρια φορές φωτεινότερο από τον Ήλιο. Το Μεσιέ 75 είναι ένα από τα
πιο απομακρυσμένα από το γαλαξιακό κέντρο σφαιρωτά σμήνη. Απέχει από
αυτό περίπου 50.000 έτη φωτός. Για την απόστασή του έχουν γίνει διάφορες
εκτιμήσεις, ενώ υπάρχουν και πηγές που δίνουν απόσταση μέχρι και
100.000 έτη φωτός.. Εδώ κλείνουμε το τόσο εντυπωσιακό κεφάλαιο Τοξότης
με τα τόσα σμήνη νεφελώματα γαλαξίες, ας αναλύσουμε τι σημαίνουν όλα
αυτά που υπάρχουν στον αστερισμό. Και ξεκινάμε με το Σφαιρωτό σμήνος ή
σφαιρωτό αστρικό σμήνος
Σφαιρωτό σμήνος
Σφαιρωτό
σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία
σχετικώς πυκνή συγκέντρωση αστέρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα,
που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του. Οι
αστέρες που αποτελούν τα σφαιρωτά σμήνη είναι ισχυρώς δεσμευμένοι από τη
βαρύτητα του κάθε σμήνους, πράγμα που δίνει στα σμήνη αυτά το σφαιρικό
τους σχήμα και σχετικώς υψηλές αριθμητικές πυκνότητες αστέρων (δηλ.
αστέρες ανά κυβικό έτος φωτός) στην κεντρική τους περιοχή. Τα σφαιρωτά
σμήνη, που βρίσκονται στην άλω ενός γαλαξία, περιέχουν πολύ
περισσότερους αστέρες ανά σμήνος από ότι τα ανοικτά ή γαλαξιακά σμήνη,
τα οποία βρίσκονται στον δίσκο του ίδιου γαλαξία. Τα σφαιρωτά σμήνη
είναι αρκετά συνηθισμένα: υπάρχουν περί τα 150 to 158 γνωστά που ανήκουν
στον Γαλαξία μας, ενώ άλλα 10 ως 20 πιστεύεται ότι δεν έχουν
ανακαλυφθεί ακόμα .Οι μεγάλοι γαλαξίες μπορεί να έχουν περισσότερα: Ο
Γαλαξίας της Ανδρομέδας π.χ. μπορεί να έχει 400 ή 500. Ορισμένοι
γιγάντιοι ελλειπτικοί γαλαξίες, ιδίως όσοι βρίσκονται στα κέντρα σμηνών
γαλαξιών όπως ο M87 μπορεί να διαθέτουν μέχρι και 13.000 σφαιρωτά σμήνη.
Αυτά τα σφαιρωτά σμήνη περιφέρονται σε μεγάλη απόσταση από το κέντρο
του γαλαξία τους, 131.000 έτη φωτός ή και περισσότερο Στην Τοπική Ομάδα ο
κάθε μεγάλος γαλαξίας της έχει σφαιρωτά σμήνη, ενώ σχεδόν κάθε μεγάλος
γαλαξίας πέρα από αυτήν που έχει ερευνηθεί έχει επίσης βρεθεί να
διαθέτει ένα σύστημα σφαιρωτών σμηνών. Από την άλλη, νάνοι γαλαξίες όπως
ο Νάνος του Τοξότη και ο Νάνος του Μεγάλου Κυνός φαίνεται ότι
βρίσκονται στη διαδικασία της «δωρεάς» των σφαιρωτών τους σμηνών (όπως
το Palomar 12) στον Γαλαξία μας, πράγμα που υποδεικνύει το πώς ο
Γαλαξίας μας απέκτησε κατά το παρελθόν πολλά από τα σημερινά του
σφαιρωτά σμήνη. Παρότι φαίνεται ότι τα σφαιρωτά σμήνη περιέχουν κάποιους
από τους αρχαιότερους αστέρες στο Σύμπαν, η προέλευση και ο ρόλος τους
στη γαλαξιακή εξέλιξη δεν έχουν ακόμα ξεκαθαριστεί. Τα σφαιρωτά σμήνη
είναι πολύ διαφορετικά από τους νάνους ελλειπτικούς γαλαξίες και
δημιουργήθηκαν ως μέρος της δημιουργίας αστέρων του μητρικού τους
γαλαξία, όχι ως ξεχωριστός μικρός γαλαξίας. Ωστόσο, πρόσφατες εικασίες
κάποιων αστρονόμων θέλουν τα σφαιρωτά σμήνη και τους νάνους σφαιροειδείς
γαλαξίες συγγενικούς τύπους αστρικών σχηματισμών.
Κοσμική σκόνη
Η
κοσμική σκόνη ή διαστημική σκόνη αποτελείται από σωματίδια ύλης σε
στερεά κατάσταση, που βρίσκονται στον πέρα από τη Γη διαστημικό χώρο. Η
μέση διάμετρος αυτών των σωματιδίων κυμαίνεται από συσσωματώματα λίγων
μορίων μέχρι 0,1 χιλιοστόμετρο. Η κοσμική σκόνη διακρίνεται με βάση τη
θέση της σε διαγαλαξιακή, διαστρική ή μεσοαστρική, διαπλανητική και
σκόνη που περιφέρεται γύρω από πλανήτες. Η διαπλανητική σκόνη που
βρίσκεται στο χώρο μεταξύ των πλανητών του Ηλιακού μας Συστήματος
προκαλεί τα αστρονομικά φαινόμενα του ζωδιακού και του αντιζωδιακού
φωτός. Κάποτε η κοσμική σκόνη θεωρείτο μόνο μία ενόχληση για τους
αστρονόμους, καθώς μειώνει το φως που δεχόμαστε από τα ουράνια σώματα,
και είναι γνωστή η διαστρική απορρόφηση ή μεσοαστρική απορρόφηση του
φωτός των αστέρων του Γαλαξία που προκαλεί η διαστρική σκόνη, για την
οποία έχουν προταθεί διάφοροι εμπειρικοί νόμοι. Ωστόσο, όταν ήλθε η
εποχή των αστρονομικών παρατηρήσεων σο υπέρυθρο, τα σωματίδια της
κοσμικής σκόνης ανακαλύφθηκε ότι διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο σε
αστροφυσικές διεργασίες. Π.χ. η σκόνη παίζει ρόλο στα πρώτα στάδια του
σχηματισμού ενός νέου αστέρα και στο σχηματισμό πλανητών. Στο Ηλιακό
Σύστημα η μελέτη της είναι απαραίτητη για την κατανόηση των εξωτερικών
διάχυτων δακτυλίων του Δία, του Κρόνου, του Ουρανού και του Ποσειδώνα,
καθώς και των κομητών. Η μελέτη της διαστημικής σκόνης συνιστά ένα
πολύπλευρο επιστημονικό ζήτημα, που άπτεται αρκετών διαφορετικών
επιστημονικών κλάδων: της Φυσικής (Φυσική Στερεάς Καταστάσεως,
Ηλεκτρομαγνητισμός, Στατιστική Φυσική, διάδοση της θερμότητας), των
Μαθηματικών (φράκταλς), της Χημείας, της Μετεωρολογίας και όλων των
κλάδων της Αστρονομίας και της Αστροφυσικής. Πραγματικά, οι κόκκοι της
κοσμικής σκόνης εξελίσσονται κυκλικά: χημικώς, φυσικώς και δυναμικώς. Η
εξέλιξή τους ακολουθεί τα μονοπάτια δια των οποίων το Σύμπαν ανακυκλώνει
την ύλη με διαδικασίες ανάλογες με αυτές που εμείς οι άνθρωποι
ανακυκλώνουμε υλικά: παραγωγή, αποθήκευση, μεταλλαγή, διαφοροποίηση,
κατανάλωση και απόρριψη. Αυτά στο Σύμπαν συμβαίνουν σε περιοχές όπως τα
διάχυτα νεφελώματα, τα ψυχρά μοριακά νέφη οι περιαστρικοί δίσκοι γύρω
από νεογέννητους αστέρες, και αλλού.
Εξωηλιακός πλανήτης
Εξωηλιακός
πλανήτης ή εξωπλανήτης ονομάζεται κάθε πλανήτης που δεν ανήκει στο δικό
μας Ηλιακό Σύστημα, δεν περιφέρεται δηλαδή γύρω από τον Ήλιο. Μέχρι τη
δεκαετία του 1990 οι πλανήτες αυτοί ήταν αποκλειστικά θέμα των
θεωρητικών της Μικροκοσμογονίας και των συγγραφέων επιστημονικής
φαντασίας. Η ύπαρξή τους ή μη, ήταν από καιρό ένα από τα μεγαλύτερα
ζητήματα της αστρονομίας, όμως δεν υπήρχαν τα τεχνικά μέσα για να
εντοπιστούν. Οι ανακαλύψεις όμως της δεκαετίας του 1990 άλλαξαν ριζικά
το σκηνικό: Το 1992 ανακαλύφθηκαν οι πρώτοι τέτοιοι πλανήτες, να
περιφέρονται γύρω από τον πάλσαρ PSR 1257+12, από τους Wolszczan και
Frail, και το 1995 οι πρώτοι εξωηλιακοί πλανήτες γύρω από ένα
«συνηθισμένο» αστέρα όπως ο Ήλιος (τον 51 Πηγάσου), από τους Michel
Mayor και Didier Queloz.Σήμερα είναι γνωστοί 455 εξωηλιακοί πλανήτες.
Πρέπει να σημειωθεί ευθύς ότι: 1) Ο αριθμός αυτός μεταβάλλεται γρήγορα,
καθώς νέες ανακαλύψεις προστίθενται κάθε λίγο. Ο κλάδος του «κυνηγιού
πλανητών» είναι ένας από τους γρηγορότερα αναπτυσσόμενους της
αστρονομίας, και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων
επιστημόνων, αλλά και σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό και κονδύλια.
2) Οι ανακαλύψεις αυτές είναι όλες, πλην μίας, έμμεσες, δηλαδή τα σώματα
αυτά δεν είναι παρατηρήσιμα με τηλεσκόπιο, εξαιτίας των τεράστιων
αποστάσεών τους από τη Γη (δεκάδες έτη φωτός απέχουν οι πλησιέστεροι).
Ανιχνεύσιμες είναι μόνο οι φασματοσκοπικές (συνήθως), φωτομετρικές ή
αστρομετρικές μεταβολές που επιφέρει η κίνησή τους γύρω από τους αστέρες
τους στο φως ή τη θέση των αστέρων αυτών.
Πάλσαρ
Οι
πάλσαρς είναι μία κατηγορία παλλομένων ραδιοαστέρων που εμφανίζονται ως
ουράνιες ραδιοπηγές, ουράνια δηλαδή σώματα που εκπέμπουν ανιχνεύσιμη
ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με τη μορφή ραδιοφωνικών κυμάτων. Οι
πάλσαρς ξεχωρίζουν από όλες τις άλλες ουράνιες πηγές από το ότι
εκπέμπουν ταχύτατους παλμούς των κυμάτων αυτών, με περιόδους από
χιλιοστά του sec (ms
-μιλισέκοντς), μέχρι μερικά δευτερόλεπτα, όταν όλα τα άλλα ουράνια
σώματα εμφανίζουν περιόδους κάθε είδους μεταβολών (περιστροφής κλπ.) της
τάξεως των ωρών και άνω. Από τη λέξη pulse (= παλμός) προέρχεται και η
ονομασία τους: pulsar = PULSating stAR, και που καταγράφονται με σύμβολο
PSR ακολουθούμενο με την ορθή αναφορά τους εκφρασμένη σε χρόνο
δευτερολέπτων. Στην ελληνική επιχειρήθηκε χωρίς να επικρατήσει ο όρος
παλμίτης αστέρας Κατά την ανακάλυψη (1967) του πρώτου πάλσαρ, από τους
Βρετανούς αστρονόμους Χιούις (Antony Hewish) και Μπελ (Jocelin Bell) στο
ραδιοαστρονομικό αστεροσκοπείο του Καίμπριτζ, η παρατηρούμενη
κανονικότητα της εκπομπής ακτινοβολίας από τα άστρα αυτά, οδήγησε
αρχικά, και εξετάστηκε το ενδεχόμενο να είναι προσπάθειες εξωγήινων να
επικοινωνήσουν με άλλους πολιτισμούς. Σύντομα όμως έγινε αντιληπτό ότι
οι πάλσαρς είναι αστέρες νετρονίων, και η κανονικότητα της περιόδου της
ακτινοβολίας τους προέρχεται από το γεγονός ότι αυτή ακολουθεί την
ταχύτατη περιστροφή του άστρου γύρω από τον εαυτό του. Μέχρι σήμερα
έχουν ήδη καταγραφεί περισσότεροι από 400 Πάλσαρς που ανήκουν όλοι τους
στον δικό μας γαλαξία. Οι περίοδοι αυτών, δηλαδή ο μεταξύ δύο εκπομπών
τους χρόνος είναι της τάξης από 1,5 ms μέχρι και 3" (sec). Οι παλμοί
εκπομπής τους φθάνει από 1/100 μέχρι το 1/10 της περιόδου τους. Η δε
συχνότητα εκπομπής τους καλύπτει όλο το φάσμα των μηκών κύματος της
Ραδιοαστρονομίας που οι μορφές τους ποικίλουν από απλές μέχρι σύνθετες.
Για παράδειγμα ο πάλσαρ PSR-0532 που βρίσκεται στο νεφέλωμα του Καρκίνου
εκπέμπει στη συχνότητα ορατού φάσματος και σ΄ εκείνες των ακτίνιων Χ
και γ. Η κανονικότητα της εκπομπής τους δεν είναι δυνατόν άλλως να
ερμηνευτεί παρά ως αποτέλεσμα της ταχύτατης περιστροφής τους, που και εξ
αυτού συνάγεται ότι για να είναι σταθεροί έχουν διάμετρο μόλις μερικές
δεκάδες χιλιόμετρα. Τέτοιες υπάρξεις αστέρων είχαν προβλεφθεί από τους
αστρονόμους από το 1934. Συνεπώς οι Πάλσαρς είναι αστέρες νετρονίων που
έχουν δημιουργηθεί μετά από τη κατάρρευση ή εκφυλισμό προϋπάρχοντος
κανονικού αστέρα που ναι μεν η μάζα τους είναι παραπλήσια του Ήλιου,
πλην όμως η διάμετρός τους είναι πολύ μικρή, λίγες δεκάδες χλμ.
Παραταύτα η διαδικασία εκπομπής των Πάλσαρς σε αντίθεση με ότι αφορά τη
κίνησή τους, δεν έχει ακόμη εξηγηθεί ικανοποιητικά. Η έντονη λαμπρότητα
της εκπομπής τους, που τους έχει δώσει το εκλαϊκευμένο προσωνύμιο φάροι
του διαστήματος οφείλεται πιθανότατα σε ισχυρά μαγνητικά πεδία της
τάξεως των 105-108 τέσλα, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτή μόνο όταν ο
μαγνητικός άξονας περιστροφής τους διέρχεται από τον παρατηρητή. Έτσι
κάθε αναλαμπή είναι το πέρασμα του άξονα της κατευθυνόμενης εκπομπής
συγχρότρου από το μάτι του παρατηρητή. Ανεξάρτητα των θαυμαστών αυτών
παρατηρήσεων, οι Πάλσαρς αποτελούν επίσης και εξαιρετικά εργαλεία στη
μελέτη της μεσοαστρικής ύλης. Η διαφορά των συχνοτήτων εκπομπής τους
αποτελεί άριστο μέτρο σχετικής μελέτης, λόγω της διάχυσης που
παρατηρείται στη μεσοαστρική ύλη και που γίνεται αυτή αντιληπτή από τις
αναλαμπές. Έτσι οποιοδήποτε αστρικό νέφος μεσολαβήσει μεταξύ πάλσαρ και
παρατηρητή είναι δυνατόν να μελετηθεί.
Γαλαξίες
Οι
γαλαξίες αποτελούν τεράστια βαρυτικά συστήματα αστέρων , γαλαξιακών
αερίων, αστρικής σκόνης και (πιθανώς) αόρατης σκοτεινής ύλης. Η
ετυμολογία της λέξης προέρχεται από τα ελληνικά και σημαίνει οδός από
γάλα και αναφέρεται στον δικό μας Γαλαξία. Διαπιστώθηκε ότι στο Σύμπαν
εκτός των γαλαξιών βρίσκεται και διασκορπισμένη αραιότατη ύλη, εξ αερίων
και σκόνης - συχνά πολύ αραιότερη του «κενού» που επιτυγχάνεται
πειραματικά. Έτσι η ύλη αυτή δύναται να θεωρηθεί ότι πληροί εν γένει τον
χώρο του Σύμπαντος. Και επειδή ακόμη τέτοια ύλη καταλαμβάνει όλο το
«μεσογαλαξιακό» χώρο (διαγαλαξιακό διάστημα), δηλαδή το διάστημα μεταξύ
των γαλαξιών, γι' αυτό και ονομάζεται μεσογαλαξιακή ή διαγαλαξιακή ύλη.
Οι τυπικοί γαλαξίες αποτελούνται από 10 εκατομμύρια μέχρι 1 τρις (107 to
1012) αστέρες, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από ένα βαρυτικό
κέντρο Εκτός από αστέρια, οι περισσότεροι γαλαξίες περιέχουν και ένα
μεγάλο πλήθος αστρικών συστημάτων και αστρικών σμηνών όπως και διάφορους
τύπους νεφελωμάτων. Οι περισσότεροι γαλαξίες έχουν διάμετρο από μερικές
χιλιάδες ως μερικές εκατοντάδες χιλιάδες έτη φωτός και βρίσκονται σε
απόσταση της τάξης των χιλιάδων ετών φώτων μεταξύ τους. Ιστορικά, οι
γαλαξίες ταξινομούνται ανάλογα με το φαινόμενο μέγεθός τους. Αυτές οι
μορφές είναι οι ελλειπτικοί γαλαξίες, οι οποίοι έχουν οπτικά ένα
ελλειπτικό σχήμα, οι σπειροειδείς γαλαξίες που έχουν ένα δίσκο υλικών
και οι ανώμαλοι γαλαξίες που δεν έχουν κανένα συγκεκριμένο σχήμα και
είναι παράδειγμα βαρυτικής έλξης από τους γειτονικούς γαλαξίες. Αυτές οι
αλληλεπιδράσεις μεταξύ γαλαξιών που έχουν τελικό αποτέλεσμα την
συγχώνευσή τους, μπορεί να προκαλέσει έντονη αστρογόνο δραστηριότητα,
δημιουργώντας αυτό που είναι γνωστό ως αστρογόνος γαλαξίας. Αν και η
λεγόμενη σκοτεινή ύλη φαίνεται να αποτελεί ακόμα και το 90% της μάζας
των περισσοτέρων γαλαξιών, η φύση αυτών των αόρατων στοιχείων δεν είναι
πλήρως κατανοητή. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι υπερμεγέθεις μαύρες
τρύπες μπορεί να υπάρχουν στο κέντρο πολλών, αν όχι όλων των γαλαξιών.
Το διαγαλαξιακό διάστημα, που βρίσκεται ανάμεσα στους γαλαξίες, περιέχει
ύλη σε μορφή πλάσματος, με μέση πυκνότητα κάτω από ένα σωματίδιο ανά
κυβικό μέτρο. Κατά πάσα πιθανότητα, υπάρχουν περισσότεροι από 170
δισεκατομμύρια (1011) γαλαξίες στο ορατό σύμπαν
Έτος φωτός
Το έτος φωτός είναι μονάδα μέτρησης απόστασης (και όχι χρόνου). Ορίζεται ως η απόσταση που θα ταξιδέψει ένα φωτόνιο, κινούμενο στο κενό, μακριά από μάζες και ηλεκτρομαγνητικά πεδία, σε ένα Ιουλιανό έτος (365,25 ημέρες με 86.400 δευτερόλεπτα η καθεμιά). Το σύμβολό του είναι το ly (από το αγγλικό light year). Η ταχύτητα του φωτός στο κενό είναι 299.792.458 m/s, επομένως το έτος φωτός ισοδυναμεί με 9.460.730.472.580,8 km ή περίπου εννιάμισι τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Για να πάρουμε μια ιδέα του πόσο τεράστια είναι αυτή η απόσταση, αν τα χίλια χιλιόμετρα είχαν μήκος ενός χιλιοστού του μέτρου, το έτος φωτός θα ισοδυναμούσε με την απόσταση ανάμεσα στην Αθήνα και το Τόκυο! Το έτος φωτός χρησιμοποιείται για τη μέτρηση αποστάσεων μεταξύ άστρων, ενώ για μεγαλύτερες αποστάσεις χρησιμοποιείται το παρσέκ. Σε εκλαϊκευτικά βιβλία για την αστρονομία πάντως χρησιμοποιείται το έτος φωτός, επειδή είναι πιο εύκολο να εξηγηθεί σαν έννοια. Μικρότερες υποδιαιρέσεις είναι οι ημέρες φωτός, ώρες φωτός, λεπτά φωτός και δευτερόλεπτα φωτός, που είναι η απόσταση που θα ταξιδέψει το φως σε μια μέρα, μια ώρα, ένα λεπτό και ένα δευτερόλεπτο αντίστοιχα. Οι υποδιαιρέσεις αυτές δεν έχουν το χαρακτήρα που έχουν οι αντίστοιχες ημερολογιακές, απλά χρησιμοποιούνται μερικές φορές προκειμένου να περιγράψουν μικρότερες αποστάσεις. Δηλαδή:
- Ημέρα φωτός: 25.902.068.371.200 μέτρα
- Ώρα φωτός: 1.079.252.848.800 μέτρα
- Λεπτό φωτός: 17.987.547.480 μέτρα
- Δευτερόλεπτο φωτός: 299.792.458 μέτρα
- 63.241 Αστρονομικές Μονάδες (AU)
- 0,30675 Παρσέκ
Μερικές αποστάσεις σε έτη φωτός
Το φως χρειάζεται 8,3 λεπτά να φτάσει από τον Ήλιο στη Γη (απόσταση που είναι περίπου δεκάξι εκατομμυριοστά του έτους φωτός).
- Η απόσταση Γης-Σελήνης είναι περίπου ένα δευτερόλεπτο φωτός.
- Ο Βόγιατζερ 1 το Σεπτέμβρη του 2004 βρισκόταν 13 ώρες φωτός μακριά από τη Γη (περίπου ενάμισι χιλιοστό του έτους φωτός) και χρειάστηκε 27 χρόνια για να διανύσει αυτή την απόσταση.
- Το κοντινότερο σε μας αστέρι, ο Εγγύτατος Κενταύρου, βρίσκεται σε απόσταση 4,22 ετών φωτός.
- Το κέντρο του Γαλαξία μας απέχει περίπου 28.000 έτη φωτός.
- Η διάμετρος του Γαλαξία μας είναι περίπου 100.000 έτη φωτός.
- Ο κοντινότερος σε μας γαλαξίας, ο Γαλαξίας της Ανδρομέδας, απέχει από τον δικό μας περίπου 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός.
- Η διάμετρος του παρατηρήσιμου Σύμπαντος είναι περίπου 46 δισεκατομμύρια έτη φωτός. Το φως όμως από τους πιο μακρινούς γαλαξίες που μπορούμε να παρατηρήσουμε έφυγε από εκεί πριν από 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια. Οι δυο αριθμοί διαφέρουν γιατί σε αυτά τα 13,7 δισεκατομμύρια χρόνια η απόσταση ανάμεσα σε μας και τους γαλαξίες αυτούς μεγάλωσε λόγω της διαστολής του Σύμπαντος.
Εδώ
θα τελειώσει η περιήγηση σε όλους αυτούς τους αστερισμούς που έχουν
σχέση με τη Μαγνησία με ποιο ενδιαφέροντα αστερισμό του Τοξότη από
αστρονομικής και αστρολογικής πλευράς.
Το παρόν είναι αφιερωμένο στη εταιρία Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου ,
Σε όλους τους κατοίκους της Μαγνησίας,
Και στα παιδία μου, Μάγδα και Ρούλα
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ε. ΜΙΧΑΗΛ
Μέλος της εταιρίας Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου..
Πηγή:
e-volos.gr