Ο ΚΥΚΕΩΝΑΣ

Η παρασκευή τροφίμων που σκοπό είχαν την τόνωση του ανθρώπινου οργανισμού αλλά την υποβοήθηση θεραπείας  από ασθένειες η βαριούς τραυματισμούς ήταν γνωστή στους Έλληνες από τα πανάρχαια χρόνια.  Το έδεσμα που εξυπηρετούσε αυτό το σκοπό ονομαζόταν κυκεώνας. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα κυκάω που θα πει ανακατεύω και η ρίζα της λέξης που έχει σχέση με τη μαγειρική απαντάται σε όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες.

ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΔΕΠΑΣ

Το καλύτερο παράδειγμα παρασκευής κυκεώνα μας παραδίδεται από τον Όμηρο. Στην ενδέκατη ραψωδία της Ιλιάδας, η πανέμορφη Εκαμήδη που ήταν θεραπαινίδα του Νέστορα του βασιλιά της Πύλου, έβαλε μέσα σε ένα δέπας λευκό κριθάλευρο. Κατόπιν έξυσε με τη βοήθεια ενός χάλκινου ξύστη γιδοτύρι κατόπιν προσέθεσε ξηρό κρασί. Το κρασί το είχε φέρει ο Νέστορας μαζί του και ήταν ένα εξαιρετικά στυφό κρασί από την Ικαρία που ονομαζόταν Πράμνειος Οίνος. Ο συνδυασμός ακολουθείται ως τις μέρες μας με τα κόκκινα στυφά κρασιά να συνοδεύονται με ψωμί και ώριμα αλμυρά τυριά πλούσια σε πρωτεΐνες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το έδεσμα προσφέρθηκε ως τονωτικό σε ανθρώπους που ήταν σε υπερκόπωση από την εμπλοκή τους σε ολοήμερη μάχη.  (Ιλιάς Λ (11) στιχ. 635 -641 ) Ο ποιητής μάλιστα υπογραμμίζει την αποτελεσματικότητά του θεωρώντας το καλό ακόμα και για το γιο του του Ασκληπιού, το Μαχάονα που είναι ανάμεσα στους τραυματίες.
Στην Οδύσσεια πάλι ο Όμηρος εκφράζει την αποστροφή του για την παραλλαγή της συνταγής του κυκεώνα θεωρώντας την μάλιστα επικίνδυνη. Η μάγισσα Κίρκη προσφέρει στους συντρόφους του Οδυσσέα κυκεώνα παρασκευασμένο όπως στην Ιλιάδα αλλά αφού έχει προσθέσει διάφορα βότανα και μέλι για να κρύψει την φαίνεται τη γεύση τους.  Η επίδραση αυτού του σκευάσματος κάνει τους τους ανθρώπους αυτούς να εκπέσουν σε ζωώδη συμπεριφορά όπως υπονοεί ο ποιητής με την μεταμόρφωσή τους σε χοίρους.  (Οδύσσεια, Κ (10) στίχ. 230-240)  Οι αρχαίοι συμφωνούσαν με τον Όμηρο όπως  αναφέρει ο Πλάτωνας στους Διαλόγους του όπου ο Σωκράτης αναφέρει στον Ιωνα ότι η Εκαμήδη προσφέρει στο τραπέζι του Νέστορα κυκεώνα. (χυχεώνα στο Αττικό κείμενο)

Πηγές:
http://www.asda.gr/hgianniris/ikpramn.htm
http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/omhros/
Matthaeus Devarius Index in Eustathii commentarios in Homeri «Iliadem» et «Odysseam»   ( Lipzig 1828)

Frederick Ast Platonis quae exstant opera ( Lipzig 1828)



Πηγή:
stefanosskarmintzos.wordpress.com