Τετάρτη 12 Απριλίου 2017

Πότε μας… έκλεψαν (επίσημα) την πίτσα οι Ιταλοί;

Η πρώτη επίσημη πίτσα έκανε το ντεμπούτο της τον Μεσαίωνα; Ήταν Ναπολιτάνα ή μήπως είχε πολύ βαθιές ρίζες από τη Σάμο; Ψάχνοντας για τον όρο «πίτσα» οι ειδικοί τον εντόπισαν σε λατινικό κείμενο του 997 μ.Χ. που προερχόταν από την ιταλική πόλη Γκαέτα (Gaeta – Ιωνική αποικία της Σάμου), 80 χλμ. μακριά από τη Νάπολη (επίσης ελληνική αποικία – Νεάπολις). Προσπαθώντας να βρουν την προέλευση της λέξης υπέθεσαν ότι η ρίζα της βρίσκεται στην αρχαία ελληνική λέξη πηκτή (είδος ζύμης), που έγινε picta στα λατινικά, για να μετατραπεί τελικά σε pizza. Ακόμα, τη συσχέτισαν με την ομηρική λέξη πίσσα ή πίττα, που σήμαινε είδος ψωμιού.


Πίτσες με ξεροψημένη κόρα στην αρχαία Ελλάδα

Η λεπτή πίτα στολισμένη με λογιών – λογιών καλούδια φαίνεται ότι δεν ήταν ανακάλυψη της μεσαιωνικής Ιταλίας. Οι ιστορικοί υπενθυμίζουν ότι στην αρχαία Ρώμη ήταν δημοφιλής η σημερινή focaccia, είδος ζύμης γαρνιρισμένης με διάφορα υλικά. Όμως όλα ίσως ξεκίνησαν πράγματι από την αρχαία Ελλάδα, αφού οι πρόγονοί μας (όπως αναφέρει και ο Πλάτωνας) έφτιαχναν λεπτές επίπεδες πίτες (πλακούντες), που τις στόλιζαν με λαχανικά, ελιές, βολβούς, σκόρδο, κρεμμύδι, τυρί, μυρωδικά, μπαχαρικά και ελαιόλαδο και τις οποίες έτρωγαν ως κύριο πιάτο και όχι ως ορεκτικό. Μάλιστα άφηναν να ξεροψηθεί το χείλος αυτής της πίτας για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λαβή.

Επίσης οι Βυζαντινοί έφτιαχναν στρογγυλά λεπτά ψωμιά που θύμιζαν πίτες για σουβλάκι ή βάσεις για πίτσα, τα οποία ονόμαζαν – τι άλλο; – πίτες.

Η πρώτη επίσημη ήταν Μαργαρίτα

Η ιταλική παράδοση λέει ότι ο άνθρωπος που παρουσίασε την πρώτη διάσημη πίτσα στην ιστορία (1889) ήταν ένας Ναπολιτάνος αρτοποιός, ονόματι Raffaele Esposito. Ο φημισμένος για τις πίτσες του Ιταλός κλήθηκε να φτιάξει τρεις διαφορετικές εκδοχές για τη βασίλισσα της Ιταλίας Μαργαρίτα της Σαβοΐας. Καλύτερη δημιουργία του αναδείχτηκε τελικά η…τρικολόρε (με τα τρία χρώματα της ιταλικής σημαίας), που ήταν γαρνιρισμένη με βασιλικό (πράσινο χρώμα), μοτσαρέλα (λευκό) και ντομάτα (κόκκινο). Η συγκεκριμένη πίτσα άρεσε πολύ στη βασίλισσα (που έγλυφε και τα δάχτυλά της) και έτσι ονομάστηκε προς τιμήν της «Μαργαρίτα». Όπως ήταν φυσικό, στη συνέχεια διαδόθηκε ευρέως στους ντόπιους, που σύντομα την ανέδειξαν σε δημοφιλές πιάτο και ως τοπική σπεσιαλιτέ με πολλές παραλλαγές. Βέβαια η ζύμη ψημένη με λάδι, ντομάτα και τυρί ήταν πολύ πιο πριν μια εξαιρετική διατροφική λύση για τα φτωχά, λαϊκά νοικοκυριά της πόλης.

Πάντως οι Ναπολιτάνοι είναι πλέον υπερήφανοι που η δική τους, τοπική πίτσα προστατεύεται (από το 2009) ως Ευρωπαϊκή διατροφική κληρονομιά.




Πηγή:
bimag.gr
Φωτό: Ιφιγένεια Βαρδοπούλου / Bimag