Η Αφροδίτη της Μήλου.
Η Αφροδίτη της Μήλου είναι ένα από τα πιο διάσημα έργα τέχνης της
Αρχαίας Ελληνικής γλυπτικής. Δημιουργήθηκε γύρω στο 130-100 ΠΧ και
πιστεύεται ότι παριστάνει την Αφροδίτη ,θεά της ομορφιάς και της
αγάπης. Είναι ένα μαρμάρινο άγαλμα με ύψος ελαφρά μεγαλύτερο από το
φυσικό μέγεθος, 203 εκατοστά υψηλό. Οι βραχίονες και η βάση έχουν
χαθεί. Από την επιγραφή που ήταν χαραγμένη στη βάση θεωρείται ότι ήταν
έργο του Αλέξανδρου του Αντιοχέως Αρχικά είχε αποδοθεί στον Πραξιτέλη,
άποψη των Γάλλων αρχαιολόγων που αναβάθμιζε το έργο ως κλασσικό και
όχι των Ελληνιστικών χρόνων. Το γλυπτό εκτίθεται σήμερα σε περίοπτη
θέση στο Λούβρο και είναι το αστέρι του μουσείου.
Περιγραφή
Αν και η Αφροδίτη της Μήλου φημίζεται για το μυστήριο των χαμένων
βραχιόνων, αρκετά στοιχεία υπάρχουν που αποδεικνύουν ότι ο δεξιός
βραχίονας ακουμπούσε το προτεταμένο αριστερό γόνατο ώστε να συγκρατεί
τις πτυχώσεις του μανδύα που γλιστρούσε. Ο αριστερός βραχίονας ήταν στο
ύψος των οφθαλμών πάνω από ένα άγαλμα στήλης Ερμού και κρατούσε ένα
μήλο. Είχε επίσης χαραγμένη στη βάση επιγραφή που ανέφερε το όνομα του
δημιουργού. Το δεξί μέρος του αγάλματος ήταν πιο προσεκτικά δουλεμένο
από το αριστερό μέρος δηλώνοντας ότι το άγαλμα ήταν στημένο ώστε το
προφίλ να είναι ορατό από τη δεξιά πλευρά. Το άγαλμα ήταν ζωγραφισμένο
με εγκαυστικά χρώματα όπως ήταν η συνήθεια την εποχή εκείνη και ήταν
διακοσμημένο με κοσμήματα κάτι που αποδεικνύεται από τις οπές στα
αντίστοιχα σημεία.
Η ανακάλυψη και η ιστορία
Η Αφροδίτη της Μήλου ανακαλύφτηκε από τον αγρότη Γιώργο Καρνωτά το 1820
στην αρχαία αγορά της Μήλου στο ομώνυμο νησί των Κυκλάδων στο Αιγαίο
πέλαγος. Το άγαλμα βρέθηκε σε δύο κύρια κομμάτια με αρκετούς Ερμείς,
κομμάτια από τον αριστερό βραχίονα, το αριστερό χέρι που κρατούσε ένα
μήλο και τη βάση του αγάλματος με την επιγραφή του δημιουργού. Ο
Καρνωτάς αποκάλυψε το πρώτο κομμάτι του αγάλματος στο χωράφι του και
κάλεσε σε βοήθεια ένα Γάλλο αξιωματικό του ναυτικού ονομαζόμενο Βουτιέ
που έψαχνε δια αρχαιότητες σε κοντινό χωράφι. Όταν ένας άλλος
αξιωματικός ονομαζόμενος Ιούλιος Ντουμόντ είδε το άγαλμα κατάλαβε
αμέσως την αξία του και φρόντισε ώστε να αγοραστεί από την Τουρκική
διοίκηση στην Κωνσταντινούπολη. Εν τω μεταξύ όλοι οι δημογέροντες του
νησιού αναμείχτηκαν στην πώληση επιδιώκοντας καλύτερη τιμή. Όλο το θέμα
περιπλέχτηκε όταν ο Νικόλαος Μουρούζης, Έλληνας Διερμηνέας του
σουλτάνου στην Κωνσταντινούπολη αναμείχτηκε με σκοπό να αγοράσει το
άγαλμα, προσφέροντας 1000 ρούπιες πολύ καλύτερη τιμή για την οικογένεια
Καρνωτά. Καθώς οι ναύτες έσερναν το άγαλμα πάνω στη βραχώδη ακτή,
προκάλεσαν αρκετή ζημιά και χάθηκαν οριστικά κάποια κομμάτια από τους
βραχίονες όπως και το μήλο. Στην ακτή έγινε άγρια συμπλοκή με Έλληνες
καταδρομείς που πήραν το άγαλμα έπειτα από συμπλοκή και προσπάθησαν να
το φορτώσουν στο πλοίο τους . Τη στιγμή εκείνη ο Βιγκοντ ντε Μάρσελους,
αντιπρόσωπος του Γάλλου προξένου, έφτασε στο σημείο, άρπαξε το άγαλμα
που έφευγε για την Κωνσταντινούπολη και έπεισε τους δημογέροντες της
Μήλου να ακυρώσουν την αγοροπωλησία με το Μουρούζη.
Με την άφιξη στο Λούβρο, το άγαλμα συναρμολογήθηκε ξανά, αλλά τα
κομμάτια του αριστερού βραχίονα απορρίφτηκαν αν και ήταν αυθεντικά. Η
παρανόηση έγινε λόγω του ότι δεν είχαν τέλεια επεξεργασία ,επειδή ήταν
στο υψηλότερο σημείο του αγάλματος. Ο λόγος είναι ότι οι γλύπτες δεν
έδιναν μεγάλη προσοχή στα σημεία με μικρή οπτική από τους θεατές.
Η βάση εξαφανίστηκε μυστηριωδώς λίγο πριν παρουσιαστεί στο βασιλιά
Λουδοβίκο 18ο το 1821 και επιζεί μόνο μέσα από δύο σχέδια του Βουτιέ
και πρώιμες περιγραφές. Προφανής λόγος των αρχαιολόγων ήταν να
αποκρύψουν ότι το έργο δεν ήταν της κλασσικής περιόδου. Τελικά ο
βασιλιάς έκανε την παρουσίαση του στο μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.
Το φθινόπωρο του 1939 Η Αφροδίτη της Μήλου καθώς και η Νίκη της
Σαμοθράκης και άλλα φημισμένα γλυπτά εστάλησαν στην επαρχία για να
προστατευτούν.
Η φήμη
Η φήμη της Αφροδίτης της
Μήλου τον 19ο αιώνα δεν ήταν αποκλειστικά αποτέλεσμα της
αναμφισβήτητης ομορφιάς της, αλλά είχε σχέση με την προσπάθεια της
προπαγάνδας των Γαλλικών αρχών. Το 1815, η Γαλλία υποχρεώθηκε να
επιστρέψει την Αφροδίτη των Μεδίκων στην Ιταλία , ένα εξαιρετικό γλυπτό
που είχε αφαρπάσει ο Ναπολέων κατά την εκστρατεία του στη Ιταλία. Η
Αφροδίτη των Μεδίκων θεωρείται ως ένα εκ των ωραιότερων γνωστών
κλασσικών αγαλμάτων ,και η έλλειψη του ανάγκασε τους Γάλλους να
αναδείξουν την Αφροδίτη της Μήλου ως σημαντικότερο θησαυρό από αυτό που
πρόσφατα είχαν χάσει. Το γλυπτό χαρακτηρίστηκε από την πλειοψηφία των
καλλιτεχνών και κριτικών ως η επιτομή της χάρης και της γυναικείας
ομορφιάς
Πηγή:
Η Νίκη της Σαμοθράκης
190 π. Χ. περίπου, παριανό μάρμαρο, ύψος 275 εκατοστά
Μουσείο Λούβρου, Παρίσι
Η
Νίκη της Σαμοθράκης είναι αναμφισβήτητα μαζί με την Αφροδίτη της Μήλου
και τον πίνακα Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι από τα πιο σημαντικά
εκθέματα του Μουσείου του Λούβρου.
Βρέθηκε το Μάρτιο του 1863 κοντά στο Ιερό των Καβείρων στο
τουρκοκρατούμενο τότε νησί της Σαμοθράκης από Έλληνες εργάτες που
δούλευαν στις ανασκαφές που πραγματοποιούσε εκεί ο πρόξενος της Γαλλίας
στην Ανδριανούπολη Σαμπουαζώ (Champoiseau). Ο πρόξενος ενημέρωσε μετά
την εύρεσή του τη Γαλλική Πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη και σύντομα το
άγαλμα μεταφέρθηκε με γαλλικό πολεμικό πλοίο στο Παρίσι, όπου βρίσκεται
μέχρι σήμερα.
Στην αρχαία Ελλάδα η θεά Νίκη λατρευόταν ως προσωποποίηση της «νίκης»
τόσο στα στάδια όσο και στα πεδία των μαχών. Ο Δίας την έστελνε,
σύμφωνα με το μύθο, στη γη για να στεφανώνει τους νικητές. Η ιστορική
έρευνα έχει δείξει ότι η θεά Νίκη παρουσιαζόταν πάντα ιπτάμενη, γεμάτη
κίνηση και δυναμισμό. Κατέβαινε από τον ουρανό είτε για να εξυμνήσει μια
νίκη, είτε για να προσφέρει σπονδές, είτε για να στεφανώσει ένα
νικητή.
Η Νίκη της Σαμοθράκης ήταν αφιέρωμα του Δημητρίου του Πολιορκητή μετά
τη θαλάσσια νίκη του στη Κύπρο ενάντια στον Αντίοχο ΙΙΙ. της Συρίας και
είχε τοποθετηθεί πάνω στη πλώρη ενός πλοίου με ανοιχτά φτερά
σαλπίζοντας τη νίκη. Η βάση του αγάλματος, που είναι η πλώρη ενός
πλοίου, δείχνει ότι ήταν ένα άγαλμα τρόπαιο. Κατά τις πρώτες αλλά και
μεταγενέστερες ανασκαφές δεν βρέθηκε δυστυχώς το κεφάλι του αγάλματος.
Η Νίκη της Σαμοθράκης από άλλη οπτική γωνία
| «… στο νησί με την Παλαιάπολη, που βρήκαν την πάγκαλη, πολύτιμη Νίκη, κουτσουρεμένη από τα χρόνια τα βάρβαρα, και την άρπαξαν ξένοι στα ξένα κ’ εύρηκαν τα θέμελα πεσμένων ναών και τοίχους, τείχη πελασγικά, ελληνικά και ρωμαϊκά και τοίχους βυζαντινούς και πύργους βυζαντινούς και γενοβέζικους, -στο νησί όλων των καιρών …» Ιωάννης Δραγούμης, από το πεζογράφημά του «Σαμοθράκη» |
Πηγή:
