Ὁ Δαναὸς ἔγινε βασιλιὰς τῆς Λιβύης, ὅπου καὶ ἴδρυσε τὸ ἱερὸ τοῦ Ἄμμωνος, καὶ ὁ Αἴγυπτος ἔγινε βασιλιὰς τῆς Ἀραβίας, τὴν ὁποία καὶ ὀνόμασε «Αἴγυπτο». Ὁ Αἴγυπτος ἀπόκτησε 50 γιοὺς καὶ ὁ Δαναὸς 50 κόρες, τὶς Δαναΐδες.
Κάποτε ὅμως ὁ Αἴγυπτος καὶ ὁ Δαναός, συγκρούστηκαν, γιατὶ ὁ Δαναὸς φθονοῦσε τὸν Αἴγυπτο, ποὺ εἶχε ἀρσενικὰ παιδιά. Φοβόταν μάλιστα ὅτι οἱ γιοὶ τοῦ Αἰγύπτου θὰ κάνουν γυναῖκες τους τὶς κόρες του καὶ θὰ τοῦ πάρουν τὴν ἐξουσία. Ὁ Δαναός τότε, ὕστερα ἀπὸ χρησμὸ τῆς Ἀθηνᾶς, ἀρμάτωσε καράβι μὲ 50 κουπιά, ὅσα καὶ τὰ κορίτσια του, καὶ μὲ αὐτὸ ἔφυγε μαζὶ μὲ τὶς κόρες του.
«Δαναΐδες» (1903) τοῦ John William Waterhouse
Πρῶτα προσέγγισαν τὴ Λίνδο τῆς Ρόδου, ποὺ ἦταν ἀποικία τῶν Ἀργείων, ὅπου ὁ Δαναὸς ἴδρυσε τὸ ἱερὸ τῆς Λινδίας Ἀθηνᾶς. Τελικὰ ἀποβιβάστηκαν στὸ χωριὸ Ἀπόβαθμοι, τὸ σημερινὸ Κιβέρι, ἀπ’ ὅπου ἔφτασαν στὸ Ἄργος. Ἐκεῖ ὁ Δαναὸς ζήτησε ἀπὸ τὸ Γελάνωρα,ποὺ ἦταν τότε Βασιλιὰς τοῦ Ἄργους, νὰ τοῦ παραδώςῃ τὸ θρόνο, μὲ τὸ ἐπιχείρημα ὅτι προγιαγιά του ἦταν ἡ Ἰῶ, ἡ κόρη τοῦ Ἰνάχου καὶ ἐρωμένη τοῦ Διός, ποὺ κυνηγημένη ἀπὸ τὴν Ἥρα μεταμορφώθηκε σὲ ἀγελάδα καὶ κρύφτηκε στὴν Αἴγυπτο.
Τὸ ἀπρόσμενο θέαμα ἑνὸς λύκου ποὺ εἶχε ὀρμήσει σὲ μία ἀγέλη βοδιῶν καὶ οἱ προσπάθειες τοῦ ταύρου, τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ἀγέλης, νὰ τὸν ἐμποδίσῃ, παρομοιάσθηκε ἀπὸ τοὺς Ἀργείους ὁ μὲν Δαναὸς μὲ τὸν ἐπιτιθέμενο λύκο, καὶ ὁ Γελάνωρας μὲ τὸν ἀμυνόμενο ταῦρο. Ὅλοι συμφώνησαν νὰ γίνῃ βασιλιὰς τοῦ Ἄργους ἐκεῖνος, ποὺ τὸ ζῶο του θὰ επικρατήσῃ στὴ μονομαχία. Ἔτσι, ὅταν ὁ λύκος κατασπάραξε τὸν ταῦρο,δέχτηκαν βασιλιὰ τὸν Δαναό, ὁ ὁποῖος ἔφτιαξε ναὸ ἀφιερωμένο στὸν Λύκειο Ἀπόλλωνα,.
Ὁ Δαναός, δίδαξε τὰ γράμματα καὶ τὴν καλλιέργεια τῶν ἀγρῶν στοὺς Ἀργείους καὶ ζοῦσε εὐτυχῆς μὲ τὶς κόρες του καὶ τοὺς ὑπηκόους του. Μέχρι ποὺ οἱ γιοὶ τοῦ Αἰγύπτου, ἄντρες πιά, ἦρθαν στὸ Ἄργος καὶ ζήτησαν νὰ τοὺς παντρέψῃ ὁ Δαναὸς μὲ τὶς κόρες του, τὶς Δαναΐδες, γιὰ νὰ ξεχαστῇ ἡ ἔχθρα τους. Ὁ Δαναός, μὴ ἔχοντας τὴν δύναμη νὰ ἀναμετρηθῇ μαζί τους, συμφώνησε στὸ γάμο αὐτό. Ὅμως πρὶν τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου, ὁ Δαναός ἔδωσε στὶς κόρες του ἀπὸ ἕνα μαχαῖρι καὶ τὶς πρόσταξε νὰ σκοτώσῃ καθεμιὰ τὸν ἄντρα της, ὅταν θὰ ἔχει ἀποκοιμηθῇ, ἀπειλῶντας μὲ θάνατο ὅποια παρακούσει τὴν ἐντολή του. Οἱ νύφες, λοιπόν, σκότωσαν τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου, τοὺς ἄντρες τους. Οἱ φόνισσες ὅλες ἔμειναν γιὰ πάντα μὲ τὸ μίασμα καὶ ἀκόμα καὶ στὸν κάτω κόσμο καταδικάστηκαν νὰ προσπαθοῦν αἰώνια νὰ γεμίσουν μὲ νερὸ τρύπια πιθάρια. Αὐτός εἶναι ὁ γνωστὸς «πίθος τῶν Δαναΐδων».
Μία ἀπὸ τὶς 50 ὅμως, ἡ Ὑπερμνῆστρα, ποὺ εἶχε παντρευτεῖ τὸν Λυγκέα, ἀπὸ ἀγάπη τοῦ χάρισε τὴ ζωή. Ὁ Δαναός, γιὰ νὰ τιμωρήσῃ τὴν ἀνυπακοή της, τὴ φυλάκισε καὶ τὴν δίκασε. Ἡ δίκη αὐτὴ ἔγινε στὸν ἱστορικὸ χῶρο τοῦ ἀρχαίου Κριτηρίου τοῦ Ἄργους, τὸν ὁποῖο μπορεῖ νὰ δῇ ὁ ἐπισκέπτης ἀκόμη καὶ σήμερα.
Ἐκεῖ, σύμφωνα μὲ τὸ μύθο καὶ τὴ διήγηση τοῦ περιηγητῆ Παυσανία, οἱ Ἀργεῖοι, ἐπικαλούμενοι τὸ θεϊκὸ νόμο τῆς Ἀφροδίτης, προστάτιδος τῆς συζυγικῆς κλίνης, ἀρνήθηκαν τὴν καταδίκη. Ἔτσι ἡ Ὑπερμνῆστρα μὲ τὴ βοήθεια τῆς Ἀφροδίτης, ποὺ προσῆλθε μάρτυρας ὑπερασπίσεως, ἀθωώθηκε! Ὕστερα ἀπ’ αὐτά, ὁ Λυγκέας σκότωσε ὅλες τὶς Δαναΐδες καὶ τὸν πατέρα τους, καὶ ἀναγνωρίστηκε βασιλιὰς τοῦ Ἄργους μαζὶ μὲ τὴν Ὑπερμνῆστρα, ποὺ ἀφιέρωσε στὴ Θεὰ Ἀφροδίτη ἕνα ξόανο.
Οἱ Δαναΐδες ἔδωσαν ἔμπνευση σὲ πολλοὺς καλλιτέχνες. Χαρακτηριστικὰ νὰ ἀναφέρῳ τὶς «Δαναΐδες» (1903) τοῦ John William Waterhouse (6 Ἀπριλίου 1849 – 10 Φεβρουαρίου 1917) καὶ τὸ γλυπτὸ Δαναΐς ποὺ φιλοτέχνησε ὁ Johannes Schilling καὶ βρίσκεται στὴ Δρέσδη (εἰκόνα wikimedia).
[Β 1,4] « Ἔπαφος δὲ βασιλεύων Αἰγυπτείων γαμεῖ Μέμφιν τὴν Νείλου θυγατέρα, καὶ ἀπὸ ταύτης κτίζει Μέμφιν πόλιν, καὶ τεκνοῖ θυγατέρα Λιβύην, ἀφ’ ἧς ἡ χώρα Λιβύη ἐκλήθη. Λιβύης δὲ καὶ Ποσειδῶνος γίνονται παῖδες δίδυμοι Ἀγήνωρ καὶ Βῆλος. Ἀγήνωρ μὲν οὖν εἰς Φοινίκην ἀπαλλαγεὶς ἐβασίλευσε, κἀκεῖ τῆς μεγάλης ῥίζης ἐγένετο γενεάρχης· ὅθεν ὑπερθησόμεθα περὶ τούτου. Βῆλος δὲ ὑπομείνας ἐν Αἰγύπτῳ βασιλεύει μὲν Αἰγύπτου, γαμεῖ δὲ Ἀγχινόην τὴν Νείλου θυγατέρα, καὶ αὐτῷ γίνονται παῖδες δίδυμοι, Αἰγυπτος καὶ Δαναός, ὡς δέ φησιν Αὐριπίδης, καὶ Κηφεὺς καὶ Φινεὺς προσέτι. Δαναὸν μὲν οὖν Βῆλος ἐν Λιβύῃ κατῳκισεν, ἰγυπτον δὲ ἐν Ἀραβίᾳ, ὅς καὶ καταστρεψάμενος τὴν Μελαμπόδων χώραν <ἀφ ἑαυτοῦ> ὠνόμασεν Αἴγυπτον. γίνονται δὲ ἐκ πολλῶν γυναικῶν Αἰγύπτῳ μὲν παῖδες πεντήκοντα, θυγατέρες δὲ Δαναῷ πεντήκοντα. στασιασάντων δὲ αὐτῶν περὶ τῆς ἀρχῆς ὕστερον, Δαναὸς τοὺς Αἰγύπτου παῖδας δεδοικώς, ὑποθεμένης Ἀθηνᾶς αὐτῷ ναῦν κατεσκεύασε πρῶτος καὶ τὰς θυγατέρας ἐνθέμενος ἔφυγε. προσσχῶν δὲ Ῥόδῳ τὸ τῆς Λινδίας ἄγαλμα Ἀθηνᾶς ἰδρύσατο…» Βιβλιοθήκη Ἀπολλοδώρου –> http://www.theogonia.gr/cosmogonia/downloads/Apollodoros.pdf
Ὡς πηγὴ πληροφοριῶν γιὰ τὶς Δαναϊδες, ὑπῆρξε τὸ ἄρθρο τοῦ Ἀλέξη Τότσικα, Φιλολόγου – Συγγραφέα, στὸν ἱστότοπο Ἀργολικὴ Βιβλιοθήκη –> argolikivivliothiki.gr
Τὸ ἀπρόσμενο θέαμα ἑνὸς λύκου ποὺ εἶχε ὀρμήσει σὲ μία ἀγέλη βοδιῶν καὶ οἱ προσπάθειες τοῦ ταύρου, τοῦ ἀρχηγοῦ τῆς ἀγέλης, νὰ τὸν ἐμποδίσῃ, παρομοιάσθηκε ἀπὸ τοὺς Ἀργείους ὁ μὲν Δαναὸς μὲ τὸν ἐπιτιθέμενο λύκο, καὶ ὁ Γελάνωρας μὲ τὸν ἀμυνόμενο ταῦρο. Ὅλοι συμφώνησαν νὰ γίνῃ βασιλιὰς τοῦ Ἄργους ἐκεῖνος, ποὺ τὸ ζῶο του θὰ επικρατήσῃ στὴ μονομαχία. Ἔτσι, ὅταν ὁ λύκος κατασπάραξε τὸν ταῦρο,δέχτηκαν βασιλιὰ τὸν Δαναό, ὁ ὁποῖος ἔφτιαξε ναὸ ἀφιερωμένο στὸν Λύκειο Ἀπόλλωνα,.
Ὁ Δαναός, δίδαξε τὰ γράμματα καὶ τὴν καλλιέργεια τῶν ἀγρῶν στοὺς Ἀργείους καὶ ζοῦσε εὐτυχῆς μὲ τὶς κόρες του καὶ τοὺς ὑπηκόους του. Μέχρι ποὺ οἱ γιοὶ τοῦ Αἰγύπτου, ἄντρες πιά, ἦρθαν στὸ Ἄργος καὶ ζήτησαν νὰ τοὺς παντρέψῃ ὁ Δαναὸς μὲ τὶς κόρες του, τὶς Δαναΐδες, γιὰ νὰ ξεχαστῇ ἡ ἔχθρα τους. Ὁ Δαναός, μὴ ἔχοντας τὴν δύναμη νὰ ἀναμετρηθῇ μαζί τους, συμφώνησε στὸ γάμο αὐτό. Ὅμως πρὶν τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου, ὁ Δαναός ἔδωσε στὶς κόρες του ἀπὸ ἕνα μαχαῖρι καὶ τὶς πρόσταξε νὰ σκοτώσῃ καθεμιὰ τὸν ἄντρα της, ὅταν θὰ ἔχει ἀποκοιμηθῇ, ἀπειλῶντας μὲ θάνατο ὅποια παρακούσει τὴν ἐντολή του. Οἱ νύφες, λοιπόν, σκότωσαν τὴν πρώτη νύχτα τοῦ γάμου, τοὺς ἄντρες τους. Οἱ φόνισσες ὅλες ἔμειναν γιὰ πάντα μὲ τὸ μίασμα καὶ ἀκόμα καὶ στὸν κάτω κόσμο καταδικάστηκαν νὰ προσπαθοῦν αἰώνια νὰ γεμίσουν μὲ νερὸ τρύπια πιθάρια. Αὐτός εἶναι ὁ γνωστὸς «πίθος τῶν Δαναΐδων».
Μία ἀπὸ τὶς 50 ὅμως, ἡ Ὑπερμνῆστρα, ποὺ εἶχε παντρευτεῖ τὸν Λυγκέα, ἀπὸ ἀγάπη τοῦ χάρισε τὴ ζωή. Ὁ Δαναός, γιὰ νὰ τιμωρήσῃ τὴν ἀνυπακοή της, τὴ φυλάκισε καὶ τὴν δίκασε. Ἡ δίκη αὐτὴ ἔγινε στὸν ἱστορικὸ χῶρο τοῦ ἀρχαίου Κριτηρίου τοῦ Ἄργους, τὸν ὁποῖο μπορεῖ νὰ δῇ ὁ ἐπισκέπτης ἀκόμη καὶ σήμερα.
Ἐκεῖ, σύμφωνα μὲ τὸ μύθο καὶ τὴ διήγηση τοῦ περιηγητῆ Παυσανία, οἱ Ἀργεῖοι, ἐπικαλούμενοι τὸ θεϊκὸ νόμο τῆς Ἀφροδίτης, προστάτιδος τῆς συζυγικῆς κλίνης, ἀρνήθηκαν τὴν καταδίκη. Ἔτσι ἡ Ὑπερμνῆστρα μὲ τὴ βοήθεια τῆς Ἀφροδίτης, ποὺ προσῆλθε μάρτυρας ὑπερασπίσεως, ἀθωώθηκε! Ὕστερα ἀπ’ αὐτά, ὁ Λυγκέας σκότωσε ὅλες τὶς Δαναΐδες καὶ τὸν πατέρα τους, καὶ ἀναγνωρίστηκε βασιλιὰς τοῦ Ἄργους μαζὶ μὲ τὴν Ὑπερμνῆστρα, ποὺ ἀφιέρωσε στὴ Θεὰ Ἀφροδίτη ἕνα ξόανο.
[Β 1,4] « Ἔπαφος δὲ βασιλεύων Αἰγυπτείων γαμεῖ Μέμφιν τὴν Νείλου θυγατέρα, καὶ ἀπὸ ταύτης κτίζει Μέμφιν πόλιν, καὶ τεκνοῖ θυγατέρα Λιβύην, ἀφ’ ἧς ἡ χώρα Λιβύη ἐκλήθη. Λιβύης δὲ καὶ Ποσειδῶνος γίνονται παῖδες δίδυμοι Ἀγήνωρ καὶ Βῆλος. Ἀγήνωρ μὲν οὖν εἰς Φοινίκην ἀπαλλαγεὶς ἐβασίλευσε, κἀκεῖ τῆς μεγάλης ῥίζης ἐγένετο γενεάρχης· ὅθεν ὑπερθησόμεθα περὶ τούτου. Βῆλος δὲ ὑπομείνας ἐν Αἰγύπτῳ βασιλεύει μὲν Αἰγύπτου, γαμεῖ δὲ Ἀγχινόην τὴν Νείλου θυγατέρα, καὶ αὐτῷ γίνονται παῖδες δίδυμοι, Αἰγυπτος καὶ Δαναός, ὡς δέ φησιν Αὐριπίδης, καὶ Κηφεὺς καὶ Φινεὺς προσέτι. Δαναὸν μὲν οὖν Βῆλος ἐν Λιβύῃ κατῳκισεν, ἰγυπτον δὲ ἐν Ἀραβίᾳ, ὅς καὶ καταστρεψάμενος τὴν Μελαμπόδων χώραν <ἀφ ἑαυτοῦ> ὠνόμασεν Αἴγυπτον. γίνονται δὲ ἐκ πολλῶν γυναικῶν Αἰγύπτῳ μὲν παῖδες πεντήκοντα, θυγατέρες δὲ Δαναῷ πεντήκοντα. στασιασάντων δὲ αὐτῶν περὶ τῆς ἀρχῆς ὕστερον, Δαναὸς τοὺς Αἰγύπτου παῖδας δεδοικώς, ὑποθεμένης Ἀθηνᾶς αὐτῷ ναῦν κατεσκεύασε πρῶτος καὶ τὰς θυγατέρας ἐνθέμενος ἔφυγε. προσσχῶν δὲ Ῥόδῳ τὸ τῆς Λινδίας ἄγαλμα Ἀθηνᾶς ἰδρύσατο…» Βιβλιοθήκη Ἀπολλοδώρου –> http://www.theogonia.gr/cosmogonia/downloads/Apollodoros.pdf
Πηγή:
