 |
| Ο Παλαμήδης μπροστά στον Αγαμέμνονα. Πίνακας του Ρέμπραντ, 1626 |
Ευχόμαστε να είναι μαζί μας ακόμα για πολλά χρόνια.
Από τους αρχαίους ακόμα χρόνους επικρατούσαν δύο συγκεκριμένες εκδοχές σχετικά με την προέλευση του Ελληνικού Φθογγικού Αλφαβήτου. Μία εκδοχή ήτο, ότι το Ελληνικό Αλφάβητο το έφεραν οι Φοίνικες κατά τον 9ον ή 8ον αι. π.Χ. Μιά δεύτερη εκδοχή έλεγε, ότι το Ελληνικό Φθογγικό Αλφάβητο εφευρέθηκε κατά το μέγιστο μέρος αυτού από τον ήρωα του Τρωικού Πολέμου και μέγα σοφό, εφευρέτη πολλών άλλων ανακαλύψεων Παλαμήδη, υιό του Ναυπλίου, κατά τον 13ον ή 12ον αι. π.Χ. (κατ άλλους την 3ην χιλιετία) και συμπληρώθηκε
εν συνεχεία από άλλους αρχαίους Ελληνες, αναφέρονται δε τα ονόματα κυρίως των Επιχάρμου του Συρακούσιου, του Σιμωνίδη του Κείου και άλλων.
Σχετικά με την ύπαρξη των άνω δύο εκδοχών ο Λουκιανός αναφέρει: "Και όγε πρώτος ημίν τους νόμους τούτους διατυπώσας, είτε Κάδμος ο Νησσιώτης, είτε Παλαμήδης ο Ναυπλίου (και Σιμωνίδηδεένιοι προσάπτουσι την προμήθειαν ταύτη), ου τη τάξει μόνον, καθ'ηνπροεδρίαν βεβαιούνται, διώρισεν τι πρώτον έσται ή δεύτερον, αλλά και ποιότητας, άς έκαστο ν ημών έχει και δυνάμεις συνείδον". Αλλ' από την περικοπήν αυτή του Λουκιανού καταφαίνονται δύο τινά, πρώτον, ότι υπήρχε από την αρχαιότητα η διαμάχη των δύο εκδοχών για την προέλευση των Ελληνικών φθογγικών γραμμάτων και, δεύτερον, ότι ο εφευρέτης των γραμμάτων όχι μόνον κατεσκεύασε τα σύμβολα των , αλλά καθώρισε και την τάξιν αυτών (συνέταξε) και επίσης έδωσε σ' αυτά "ποιότητα" και έννοιες (φιλοσοφικές), μ' άλλα λόγια ο εφευρέτης κατασκευαστής και συντάκτης των γραμμάτων αυτών πρέπει να είχε μεγίστην σοφίαν, την οποίαν μετέφερε και ενέκλεισε στην "ποιότητα" αυτών.
Κάτι περεμφερές ως προς τον εφευρέτη και την σοφίαν αυτού αναφέρει και ο Αριστοτέλης, ως μας βεβαιώνει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέγοντας: "Παλαμήδης άφωνα και φωνούντα συλλαβάς τεθείς εξ εύρε ν ανθρώποις γράμματα ειδέναι". Δηλαδή ο Αριστοτέλης βεβαιώνει αφ' ενός, ότι ο εφευρέτης των γραμμάτων ήτο ο Παλαμήδης και αφ' ετέρου, ότι επέτυχε την μεγίστη σοφίαν να διαχώριση τις συλλαβές (Γραμμική Συλλαβική Β) σε δύο μέρη, σέ "άφωνα" και "φωνούντα" (σύμφωνα και φωνήεντα, όπως τα λέμε σήμερα). Επίσης οΔιόδωροςο Σικελιώτης λέγει: "Τους Φοίνικας,ουκ εξ αρχής ευρείν, αλλά τους τύπους των γραμμάτων μεταθείναι μόνον..." Ομοίως ο Ευριπίδης παραδέχεται ως εφευρέτες των Ελληνικών γραμμάτων τους Παλαμήδη, Επίχαρμον καιΣιμωνίδην. Επίσης ο Στησίχορος αναφέρει ως ευρετήν των γραμμάτων τον Παλαμήδη λέγοντας: "Τον Παλαμήδη λέγει ευρηκέναι".
Ο Απολλώνιος ο Τυανεύς, όπως μας πληροφορεί ο Φλάβιος Φιλόστρατος στο βιβλίο του για τον βίο του Απολλώνιου, παραδέχεται ως εφευρέτην των γραμμάτων τον Παλαμήδη, λέγοντας (βιβλίου III - XXXII): "Παλαμήδης εφεύρε τα γράμματα ουχ υπέρ του γράφεινμόνον, αλλά και υπέρ του γιγνώσκειν ά δεί μη γράφειν". Επίσης ο ίδιος (βιβλίο III - XXII) περιγράφει ένα χαρακτηριστικό περί τον χαρακτηρισμό που δύναται τις να του δώση είτε ως φανταστικού είτε ως πραγματικού είτε ως μεταφυσικού, μας μεταφέρει την βεβαιότητα του Απολλώνιου, ότι ο Παλαμήδης είναι ο εφευρέτης των γραμμάτων: "Κάποιος Ινδός παρουσίασε στον Απολλώνιο ένα νεαρό Ινδό 20 ετών, ο οποίος είχε ιδιαίτερα χαρίσματα, άντεχε την φωτιά και κάθε είδους τραύμα και πληγή και είχε μεγίστην σοφία, παρ' όλο που απεχθάνετο την φιλοσοφία και, το κυρίως ειδικό χαρακτηριστικό, εγνώριζε να γράφη, αν και ποτέ του δεν έμαθε γράμματα. Και σε απορία του Απολλώνιου, πως ήτο δυνατόν να γνωρίζη τα γράμματα δίχως να του τα διδάξουν, ο Ινδός απήντησε:
Αυτός ο νέος ήταν κάποτε (σε προγενέστερη του ζωή) ο Παλαμήδης της Τροίας και βρήκε τους χειρότερους εχθρούς του στο πρόσωπο του Οδυσσέα και του Ομήρου, γιατί ο μεν Οδυσσέας του έστησε μία ενέδρα με ανθρώπους οι οποίοι τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου, ο δε Ομηρος του αρνήθηκε κάθε θέση στο έπος του. Αφού λοιπόν ούτε η σοφία με την οποία αυτός ήταν προικισμένος του ήταν πλέον χρήσιμη και ούτε ο Ομηρος τον αντιμετώπισε με επαίνους (στον οποίο μάλιστα πολλοί άνθρωποι άσημοι οφείλουν την φήμη τους) και διότι αυτός ξεγελάστηκε από τον Οδυσσέα, παρ' όλη την αθωότητα του, απέκτησε έτσι μιά αποστροφή προς την φιλοσοφία και εμέμφετο την κακοτυχία του. Αυτός λοιπόν ο νεαρός είναι ο Παλαμήδης, γιατί πράγματι γνώριζε να γράφη, αν και ποτέ του δεν έμαθε τα γράμματα".
Μερικοί παλαιοί και νέοι υποστηρικταί της Φοινίκης προελεύσεως των γραμμάτων επικαλούνται την υπ' αρ. 58 παράγραφο από το βιβλίο του Ηροδότου "Τερψιχόρη", στην οποία θέτουν υποθετικά ως υποκείμενον του ρήματος "μετέβαλον" την αυθαίρετον λέξιν "Ελληνες", θέλοντας προφανώς να επεξηγήσουν την φράση "άμα τη φωνή μετέβαλον και τονρυθμόντων γραμμάτων", πράγμα που αντικρούουν οι της άλλης εκδοχής λέγοντας ότι εκ της ροής του κειμένου συνάγεται ως υποκείμενο του άνω ρήματος η λέξις "Φοίνικες"και ουχί "Ελληνες". Σχετική λεπτομερέστατη μελέτη του αειμνήστου Ηλ. Τσατσόμοιρου έχει δημοσιευθή στο υπ' αρ. 118/1191 τεύχος του "Δαυλού" με τον τίτλο "Γεφυραίοι και Φοίνικες".
Εκτός από τις ανωτέρω αναφορές η αρχαία παράδοσις διέσωσε σοβαρότατες πληροφορίες εφαρμογής των νέων γραμμάτων του Παλαμήδη σε συγγραφή βιβλίων από τους αρχαιότατους χρόνους, υπολογιζόμενους κατ' ελάχιστον από τους 13ον και 12ον αι. π.Χ., που οι διάφοροι καλοθεληταί τις "κουκούλωσαν" κυριολεκτικά μέσα σε μύθους. Αναφέρεται, ότι ο ίδιος ο Παλαμήδης συνέγραψε με τα νέα γράμματα του ένα ποιητικό έργο με την ονομασία "Βασκανία". Το έργο αυτό λέγεται, ότι το εξηφάνισαν οι απόγονοι του Αγαμέμνονος, λόγω φθόνου (βλέπε στο λήμμα "Παλαμήδης" στο βιβλίο του Κ. Γεωργαντά "Ρίζες Ελευθερίας", εκδ. "Δαυλού", 1994, καθώς και Σούίδα). Αλλά και ο μαθητής του Παλαμήδη Κόριννος ο Ιλιεύς αναφέρεται από τους ανωτέρω, Σουιδα και Κ. Γεωργαντά, ότι με τα νέα γράμματα που εφεύρε ο Παλαμήδης συνέγραψε στην δωρική διάλεκτο τον πόλεμο των Δαρδάνων (προγόνων των Τρώων, Ελληνικής προελεύσεως) κατά των Παφλαγόνων και ότι μερικοί ερευνηταί παραδέχονται ότι πριν από τον Ομηρο ο Κόριννος είχε συγγράψει Ιλιάδα και Τρωικά και ότι από αυτά τα βιβλία ο Ομηρος έλαβε στοιχεία για την δικιά του Ιλιάδα και Οδύσσεια. Δυστυχώς όμως όλα τα ανωτέρω βιβλία δεν διεσώθησαν. Αν κάποια απ' αυτά διεσώζοντο, τότε πλέον δεν θα υπήρχε "Φοινικικό Ζήτημα" από μόνη την σύγκριση των χρονολογιών της συντάξεως των τον 13ο-12ο αι. π.Χ. με την χρονολογία, την υποθετική βέβαια, της μεταφοράς των γραμμάτων από τους Φοίνικες, τον 9ο ή 8ο αι. π.Χ., αλλά και αυτής της ιδίας της εμφανίσ εως των ως λαού, που τίθεται στον 11ο ή 12ο αι. π.Χ.
Από τα ανωτέρω αναφερθέντα αποδεικτικά στοιχεία των αρχαίων κειμένων και μάλιστα από την αναφορά, ότι υπήρξε συγγραφή έργων τον 13ον και 12ον αι. π.Χ. από αρχαίους Ελληνας με τα καινούργια φθογγικά γράμματα του Παλαμήδη, βεβαιούται απόλυτα η Ελληνική καταγωγή και ουχί η Φοινικική των γραμμάτων αυτών και μάλιστα οριστικοποιείτα, ότι εφευρέτης αυτών ήτο ο ήρως του Τρωικού πολέμου Παλαμήδης.
γράφει ο Ιπποκράτης Παν. Δάκογλου
Πηγή:
